กรณีศึกษานายยาว โนสกุล : ผู้รับบริการคนหนึ่งในสองคนแรกของคลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลท่าสองยางใช่ไหมคะเนี่ย !!!
กรณีศึกษานายเบียะอ่อ หรือ ยาว ไม่มีนามสกุล
: จากบุคลากรด้านสาธารณสุขแห่งอำเภอท่าสองยางที่ยังประสบปัญหาความไร้สัญชาติ สู่ผู้รับบริการหนึ่งในสองคนแรกของคลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลท่าสองยาง
โดย รศ.ดร.พันธุ์ทพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร
บันทึกภายใต้โครงการการลงพื้นที่เพื่อทำรายงานสถานการณ์ด้านการจัดการสุขภาวะของคนชายแดนที่มีปัญหาสถานะและสิทธิตามกฎหมายในพื้นที่ชายแดนจังหวัดตากเพื่อเตรียมความพร้อมเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
เมื่อวันที่ ๗ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๗
https://www.facebook.com/note.php?saved&¬e_id=10152692460198834
---------------------------------
คำนำ : ที่มาของงานเขียน
--------------------------------
คุณเบียะอ่อ หรือยาว ไม่มีนามสกุล เป็นกรณีศึกษาซึ่งคุณหมอหนึ่ง ธวัชชัย ยิ่งทวีศักดิ์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลท่าสองยาง เสนอให้ผู้เขียนศึกษา เพื่อแสวงหาองค์ความรู้ในการขจัดปัญหาความไร้สัญชาติให้แก่บุคคลดังกล่าว คุณหมอหนึ่งกล่าวว่า คุณยาวเป็นบุคลากรด้านสาธารณสุขของอำเภอท่าสองยางที่ยังประสบปัญหาความไร้สัญชาติ จึงอยากจะช่วยจัดการปัญหานี้ให้แก่คุณยาว
คุณยาวให้ข้อเท็จจริงว่า เขาเรียกตัวเองว่า “ยาว โนสกุล” คนที่รู้จักทั่วไป ก็เรียกเขาว่า “ยาว” แต่เขามีชื่อในทะเบียนราษฎรของรัฐไทยว่า “นายเบียะอ่อ ไม่มีนามสกุล” ซึ่งแบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงที่ออกโดยสำนักทะเบียนอำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เมื่อวันที่ ๖ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๔ เพื่อครอบครัวของเขากลับระบุว่า เขาเกิดในประเทศพม่า/เมียนมาร์เมื่อวันที่ ๑๒ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๒๗ จากนายมุกรุ ไม่มีนามสกุล และนางมึหน่อ ไม่มีนามสกุล แต่ในความเป็นจริง บุพการีบอกเขาว่า เขาเกิดในประเทศไทย มิได้เกิดในประเทศพม่า ในขณะที่นายสุธา คีรีประพาส ซึ่งเป็นน้องชายร่วมบิดาและมารดาของเขา ซึ่งเกิดในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๔ ไม่ได้ถูกบันทึกผิดแต่อย่างใด
--------------------------------------------------
การอพยพเข้ามาในประเทศไทยของบุพการีของคุณยาว
-------------------------------------------------
บิดาและมารดาของเขาเป็นคนชาติพันธุ์กะเหรี่ยงไร้รัฐไร้สัญชาติที่เกิดในประเทศพม่า/เมียนมาร์ ที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยอันเนื่องจากปัญหาความไม่สงบจากความขัดแย้งระหว่างชนกลุ่มน้อยและรัฐบาลทหาร และการอพยพดังกล่าวเป็นการเข้ามาในประเทศไทยโดยไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายไทยว่าด้วยคนเข้าเมือง แต่ประเทศไทยก็มิได้ผลักดันบุพการีออกไปจากประเทศไทย อันเนื่องจากบุคคลในสถานการณ์ดังบุพการีของคุณยาวได้รับการยอมรับในสถานะคนหนีภัยความตาย อันทำให้ประเทศไทยมีพันธกรณีระหว่างประเทศที่ไม่อาจส่งกลับบุคคลดังกล่าวกลับออกไปเสี่ยงภัยต่อชีวิตในประเทศต้นทาง
คุณยาวเล่าว่า นายมุกรุ บิดาของคุณยาวเดินทางเข้ามาในประเทศไทยทางด้านทิศตะวันตก โดยผ่านบ้านแม่ตะวอ หมู่ ๑ ตำบลท่าสองยาง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เมื่อประมาณ พ.ศ.๒๕๑๘ และเขามาประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป ส่วนนางมึหนอ มารดาของคุณยาวเดินทางเข้ามาอยู่ในประเทศไทยทางด้านทิศตะวันตก เช่นกัน แต่มาอยู่ที่บ้านตะวอซอ หมู่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เมื่อประมาณ พ.ศ.๒๕๒๕
--------------------------------------------------
การก่อตั้งครอบครัวในประเทศไทยของบุพการีของคุณยาว
-------------------------------------------------
ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๖ นายมุกรุและนางมึหนอได้แต่งงานกันที่บ้านตะวอซอ หมู่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก
-------------------------------------------
การเกิดในประเทศไทยของคุณยาว
-------------------------------------------
หลังจากการสมรสใน พ.ศ.๒๕๒๖ นายมุกรุและนางมึหนอมีบุตรคนแรกด้วยกัน กล่าวคือ นายเบียะอ่อหรือยาวในวันที่ ๑๒ มิถุนายน ๒๕๒๗ ณ หมู่บ้านตะวอซอ หมู่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก จะเห็นว่า เมื่อคุณยาวเกิดนอกโรงพยาบาล/นอกสถานพยาบาล ณ หมู่บ้านตะวอซอ หมู่ที่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เขาทั้งสองจึงไม่อาจมีหนังสือรับรองการเกิดที่ออกโดยโรงพยาบาล แต่อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีพยานบุคคลจำนวนไม่น้อยที่รู้เห็นการเกิดของคุณยาว ซึ่งคุณยาวกล่าวอ้างถึงบุคคลที่น่าเชื่อถือ ๙ คน กล่าวคือ (๑) นายมุกรุ ไม่มีนามสกุล บิดา (๒) นางมึหน่อ ไม่มีนามสกุล มารดา (๓) นางเนาะกอข่า อายุ ๗๑ ปี เป็นยายและเป็นผู้จัดงานแต่งงานให้บิดาและมารดาของนายเบียะอ่อ เห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๒-๙ เดือน และเห็นนายเบียะอ่อในขณะคลอด (๔) นายส่วยที ประภาสวนารี อายุ ๘๗ ปี เป็นเพื่อนบ้านและเป็นผู้จัดงานแต่งงานให้บิดาและมารดาของนายเบียะอ่อ เห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๒-๙ เดือน และเห็นนายเบียะอ่อหลังจากการคลอด ๑ วัน (๕) นางน่อน่อ วงษ์หรรษกร อายุ ๘๖ ปี เป็นเพื่อนบ้านและเป็นผู้จัดงานแต่งงานให้บิดาและมารดาของนายเบียะอ่อ เห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๒-๙ เดือน และเห็นนายเบียะอ่อหลังจากการคลอด ๑ วัน เช่นกัน (๖) นางคำพร คีรีประพาส อาญุ ๗๔ ปี เป็นเพื่อนบ้านและเห็นการแต่งงานของบิดาและมารดา จึงเห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๓-๙ เดือน และเห็นการคลอดของนายเบียะอ่อ (๗) นายสมชาย ประภาสวนารี อายุ ๕๓ ปี เป็นเพื่อนบ้านและเห็นการแต่งงานของบิดาและมารดา จึงเห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๓-๙ เดือน จึงเห็นนายเบียะอ่อเกิดหลังจากการคลอด ๑ วัน (๘) นายสายัณห์ คีรีประพาส อายุ ๖๘ ปี เป็นเพื่อนบ้านและเห็นการแต่งงานของบิดาและมารดา จึงเห็นแม่ตั้งครรภ์ได้ ๓-๙ เดือน จึงเห็นนายเบียะอ่อเกิดหลังจากการคลอด ๓ วัน
-------------------------------------------
การบันทึกคุณยาวและครอบครัวในทะเบียนสำรวจบัญชีบุคคลในบ้านของกรมประชาสงเคราะห์
-------------------------------------------
เมื่อวันที่ ๑๔ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๒๘ เจ้าหน้าที่สำรวจของกรมประชาสงเคราะห์ ได้บันทึกชื่อของ "เด็กชายเบียะอ่อ" ในทะเบียนสำรวจบัญชีบุคคลในบ้าน โดยระบุว่า เขามีอายุ ๑ ปี เขาเกิดในประเทศพม่า เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗ จากนายมุกรุ ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง ซึ่งเกิดในประเทศพม่าเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๓ และจากนางมึน่อ มารดา ซึ่งเกิดในประเทศพม่า เมื่อ พ.ศ.๒๕๐๖ เอกสร ระบุว่า เขาอาศัยอยู่ที่ หมู่บ้านตะโบะบี้ หมู่ ๔ ตำบลแม่ต้าน อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก
-------------------------------------------
การบันทึกคุณยาวและครอบครัวในทะเบียนประวัติตามกฎหมายไทยว่าด้วยการทะเบียนราษฎร
-------------------------------------------
ในราว พ.ศ.๒๕๓๔ รัฐบาลไทยได้ผลักดันนโยบายการขจัดปัญหาความไร้รัฐให้แก่บุคคลบนพื้นที่สูงตามแนวชายแดนไทย-เมียนมาร์ โดยการบันทึกรายการสถานะบุคคลใน “แบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูง” ดังนั้น ครอบครัวของคุณยาว อันประกอบด้วย (๑) นายมุกรุ (๒) นางมึหนอ (๓) นายเบียะอ่อหรือยาว และ (๔) นายสุธา จึงได้รับการบันทึกในแบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงที่ออกโดยสำนักทะเบียนอำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก เมื่อวันที่ ๖ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๔ เช่นเดียวกันกับบุคคลในสถานการณ์เดียวกัน แต่อย่างไรก็ตาม ปรากฏมีความผิดพลาดในการบันทึกบนแบบพิมพ์ทะเบียนประวัติบุคคลพื้นที่สูงดังกล่าว ๒ ลักษณะที่ส่งผลกระทบต่อคุณยาวอย่างมากมาย กล่าวคือ
ความผิดพลาดในลักษณะแรก ก็คือ แบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงนี้ระบุว่า คุณยาวเกิดในประเทศพม่าเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗ ทั้งที่บุพการียืนยันว่า คุณยาวเกิด ณ หมู่บ้านตะวอซอ หมู่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก ซึ่งเป็นพื้นที่ในประเทศไทย มิใช่ประเทศพม่า/เมียนมาร์
ความผิดพลาดในลักษณะที่สอง ก็คือ แบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงนี้ระบุว่า นายมุกรุ บิดาของคุณยาวเข้ามาในประเทศไทยในราว พ.ศ.๒๕๒๘ ทั้งที่นายมุกรุยืนยันว่า เขาเข้ามาในประเทศไทยในราว พ.ศ.๒๕๑๘ และนางมึหนอ มารดาของคุณยาว ก็เข้ามาในราว พ.ศ.๒๕๒๕ อันทำให้การสมรสระหว่างบุคคลทั้งสองเกิดขึ้นใน พ.ศ.๒๕๒๖
--------------------------------------------------
อุปสรรคที่คุณยาวเผชิญในการจัดการปัญหาความไร้สัญชาติของตัวเองและครอบครัว
-------------------------------------------------
จะเห็นว่า ความผิดพลาดของข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่เกิดในเอกสารดังกล่าวจึงส่งผลให้คุณยาวไม่อาจจะเข้าสู่การใช้สิทธิในสัญชาติไทยโดยผลอัตโนมัติของมาตรา ๒๓ แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ ๔) พ.ศ.๒๕๕๑ ดังเช่นคุณสุธา น้องชาย ผลก็คือ คุณสุธาได้รับการลงรายการสัญชาติไทยในสถานะคนสัญชาติไทยโดยหลักดินแดนโดยการเกิดในวันที่ ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๑
---------------------------
การศึกษาของคุณยาว
----------------------------
ปัจจุบัน คุณยาวจบการศึกษาชั้นสูงสุดด้านอนุปริญญา สาขาการปกครองท้องถิ่นและสาขาการแพทย์แผนไทย ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๕๓
---------------------------
การประกอบอาชีพของคุณยาว
----------------------------
คุณยาวปฏิบัติงานที่สำนักงานสาธารณสุขอำเภอท่าสองยาง ในตำแหน่ง พนักงานผู้ประสานงานโครงการด้านโรคมาลาเรีย ตำบลแม่ต้าน อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก
---------------------------
ความพยายามในการจัดการปัญหาความไร้สัญชาติของคุณยาว
----------------------------
เพื่อที่จะใช้สิทธิในสัญชาติไทยโดยผลของมาตรา ๒๓ แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ ๔) พ.ศ.๒๕๕๑ คุณยาวจะต้องพิสูจน์ข้อเท็จจริงให้ได้ว่า เขาเกิดในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗ จริง ดังนั้น คุณหมอหนึ่ง ธวัชชัย ยิ่งทวีศักดิ์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลท่าสองยาง ซึ่งตั้งคลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลท่าสองยาง จึงเริ่มต้นที่จะผลักดันการจัดการปัญหาความไร้สัญชาติให้แก่บุคลากรด้านสาธารณสุขในอำเภอท่าสองยางเสียก่อน ซึ่งหนึ่งในสองคนที่คุณหมอผู้นี้ตั้งใจจะจัดการปัญหา ก็คือ คุณยาวท่านนี้เอง
ในประการแรก การเริ่มต้นทำความเข้าใจเรื่องของคุณยาวและครอบครัวได้ทำขึ้นตั้งแต่ในวันที่ ๒๐ - ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๗ โดยความร่วมมือกับนักกฎหมายจาก ๒ คลินิกกฎหมาย กล่าวคือ (๑) บางกอกคลินิก คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ (๒) คลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลอุ้มผาง
ในประการที่สอง คุณยาวได้ยื่นคำร้องเกี่ยวกับงานทะเบียนราษฎรตาม ท.ร.๓๑ จำนวน ๓ คำร้องเพื่อ (๑) ขอแก้ไขการบันทึกสถานที่เกิดที่ผิดพลาดในทะเบียนราษฎรของรัฐไทย (๒) ขอแก้ไขการบันทึกช่วงเวลาการเข้ามาในประเทศไทยของนายมุกรุในทะเบียนราษฎรที่ผิดพลาด และ (๓) ขอทำหนังสือรับรองการเกิดตามมาตรา ๒๐/๑ แห่ง พ.ร.บ.การทะเบียนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ ซึ่งถูกแก้ไขและเพิ่มเติมโดย พ.ร.บ.การทะเบียนราษฎร (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๕๑ ซึ่ง นายเกษม ต๊ะกู่ ผู้ช่วยนายทะเบียนอำเภอท่าสองยาง ได้รับคำร้องเมื่อวันที่ ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๗ เรียบร้อยแล้ว และตามกฎหมายวิธีพิจารณาความปกครอง อำเภอท่าสองยางก็ย่อมจะต้องดำเนินการตามคำร้องภายในวันที่ ๒๕ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๗
ในประการที่สาม เพื่อสนับสนุนการรวบรวมข้อเท็จจริงในเรื่องการเกิดของคุณยาวในประเทศไทย คุณหมอหนึ่ง ธวัชชัยจึงร้องขอความช่วยเหลือจากคลินิกกฎหมายต่างๆ เพื่อการทำรายงานวิชาการเพื่อพิสูจน์สิทธิในสัญชาติไทยให้แก่คุณยาว ซึ่งแผนปฏิบัติการนี้จะทำในระหว่างวันที่ ๑๐ – ๑๕ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๗ และมีคลินิกกฎหมายที่ตอบรับที่จะเข้าร่วมทำรายงานแล้ว ๓ คลินิกกฎหมายกล่าวคือ (๑) บางกอกคลินิก คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (๒) คลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลอุ้มผาง และ (๓) คลินิกกฎหมายประจำโรงพยาบาลแม่ระมาด นอกจากนั้น ยังมีคณะผู้ทรงวุฒิเกี่ยวกับกะเหรี่ยงศาสตร์เข้าร่วมทำรายงานนี้อีก ๒ ท่าน ก็คือ (๑) อาจารย์วุฒิ บุญเลิศ ปราชญ์กะเหรี่ยงแห่งอำเภอสวนผึ้ง และ (๒) คุณแม่ทัศนีย์ คีรีประณีต แห่งบ้านพักพิงทัศนีย์ อำเภอท่าสองยาง
---------------------------
บทสรุป – แล้วคุณยาวจะเป็นอย่างไรในอนาคต ?
----------------------------
แม้คุณยาวจะเกิดใน พ.ศ.๒๕๒๗ ในลักษณะของคนไร้รัฐไร้สัญชาติ ณ ที่แห่งหนึ่งบนโลก ซึ่งแบบพิมพ์ประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงระบุว่า เขาเกิดในประเทศพม่า/เมียนมาร์ ในขณะที่บุพการีและเพื่อนบ้านหลายคนยืนยันว่า เป็นหมู่บ้านตะวอซอ หมู่ ๔ ตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก ซึ่งเป็นพื้นที่ในประเทศไทย มิใช่ประเทศพม่า/เมียนมาร์ ก็ตาม สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ ก็คือ เขาเติบโตและศึกษาในประเทศไทย ตลอดจนเขาทำงานในวงการสาธารณสุขไทยมาตั้งแต่เรียนหนังสือจบใน พ.ศ.๒๕๕๓ จนถึงปัจจุบัน
หากเราพิสูจน์ข้อเท็จจริงได้ว่า เขาเกิดในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ.๒๕๕๗ เขาก็จะได้รับการรับรองสถานะคนสัญชาติไทยโดยผลอัตโนมัติของมาตรา ๒๓ แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ ๔) พ.ศ.๒๕๕๑ ทั้งนี้ไม่ว่า กระบวนการจะจบลงที่อำเภอท่าสองยางจริง หรือที่ศาลปกครอง
แต่หากเราพิสูจน์ข้อเท็จจริงไม่ได้ว่า เขาเกิดในประเทศไทย คุณยาวก็จะต้องตระหนักว่า เขามีคุณสมบัติเพียงพอที่จะร้องขอสัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติ
และไม่ว่ากรณีจะเป็นเช่นใด แม้ในวันนี้ คุณยาวก็มีสถานะเป็นราษฎรไทยประเภทคนต่างด้าวใน ท.ร.๑๓ และคณะรัฐมนตรีมีนโยบายรับรองสิทธิอาศัยถาวรในประเทศไทยสำหรับเขาและครอบครัว เขาย่อมดำเนินชีวิตบนมาตรฐานด้านสิทธิมนุษยชนได้ในประเทศไทยอย่างแน่นอน
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น