อารมณ์เสีย เพราะทำดี-ไม่ได้ดี

มีคนมาปรึกษาผมหลายคนว่า ทำอย่างไรดีเมื่อทำดีแล้วไม่ได้ดี เช่น มีคนเดือดร้อนมาขอความช่วยเหลือ ให้ความช่วยเหลือไปแล้ว แทนที่คนคนนั้นจะรู้จักบุญคุณ กลับนำไปพูดว่านินทาให้เสียหาย ซึ่งเขาบอกว่า เหมือนทำดี-ไม่ได้ดี หรือทำคุณ-บูชาโทษ มีวิธีคิดเพื่อช่วยลดความรู้สึกที่ไม่ดี เมื่อทำดีแล้วไม่ได้ดี คือ...

1. เมื่อมีคนมาขอพึ่งพาคุณ แสดงว่าคุณมีลักษณะที่น่าพึ่งได้ มีความพร้อมในหลาย ๆ ด้าน ขอให้มองตัวเองดีเอาไว้ก่อน

2. การช่วยเหลือคือความกรุณา เมื่อคุณให้ความช่วยเหลือไปแล้ว เท่ากับคุณได้แสดงความกรุณาไปแล้ว ได้ทำกรรมดีแก่เพื่อนมนุษย์ไปแล้ว ความกรุณาทำได้ยากกว่าเมตตา ไม่ว่าเขาจะตอบแทนคุณแบบไหน หรือไม่ตอบแทนคุณเลยก็ตาม คุณก็จะได้รับผลบุญตอบสนองตามกฏแห่งกรรมแน่ๆ

3. ให้คิดว่าคุณคือต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงา นั่นคือคุณต้องยอมลำบากบ้างเพื่อให้คนอื่นมีความสุข เขาอาจจะตอบแทนหรือไม่ก็ไม่เป็นไรหรอก คุณไม่เดือดร้อนอะไรมาก เพราะคุณเหมือนต้นไม้ใหญ่ที่พึ่งตัวเองได้ดีแล้ว คุณต้องรู้จักให้อภัยเขาได้ แล้วคุณจะเติบโต ใหญ่โต เป็นร่มเงาแก่คนในสังคมในครอบครัวต่อไป

4. ถ้าจะโกรธหรือผิดหวังใคร พยายามอย่าให้ข้ามคืน หาวิธีคิดอภัยให้ได้ ไม่เช่นนั้นความโกรธจะฝังแน่นลงไปในจิตใต้สำนึก กลายเป็นคนอารมณ์ไม่ดีมีความโกรธ หงุดหงิด โผล่ออกมาเรื่อยๆ

5. ฝึกการให้อภัยให้เป็นนิสัย ฝึกอภัยซ้ำ ๆ ทุกวัน วันละหลาย ๆ ครั้ง เวลาผิดหวังในตัวมนุษย์ ก็ให้คิดเสียว่า “โลกและมนุษย์ก็เป็นอย่างนี้แหละ” จำไว้ว่าธรรมะและการให้ขั้นสูง คือการให้อภัยนะครับ คุณต้องพยายามทำให้ได้

6.ถ้าจะให้ช่วยเหลือหรือให้คำแนะนำใครต่อไป ควรจะเลือกบ้าง จะทำให้ผิดหวังน้อยลง คือไม่ควรให้คำแนะนำแก่คนดังนี้...

ก) คนโง่มาก ๆ เขาไม่เข้าใจ คุณจะเสียอารมณ์ ถ้าจะแนะนำก็ต้องทำใจเมื่อเขาไม่เข้าใจ

ข) คนฉลาดแต่ดื้อ เขาไม่เปลี่ยนความคิดง่าย ๆ หรอก คุณจะเสียอารมณ์

ค) คนนิสัยโกง อันธพาล (Antisocial) นอกจากไม่รู้บุญคุณแล้วจะทรยศหักหลังได้ทุกเมื่อ

การรู้จักเลือกช่วยเหลือคนบ้าง จะทำให้คุณไม่เสียเวลา เสียอารมณ์และเสียเพื่อน คุณจะเกิดความชื่นชมยินดีในจิตวิญญาณของตนเอง ที่มีพลังในการทำความดี และช่วยเหลือผู้อื่นได้เสมอ มีอารมณ์ดีอยู่เป็นนิจ โดยไม่สนใจว่าจะได้รับการตอบแทนกลับมาเป็นแบบใด

คุณจะไม่ใช่คนที่อยู่ไปวัน ๆ เพื่อรอคอยโชคชะตา ความโชคดี หรือผลตอบแทนดี ๆ จากการทำอะไรเล็กน้อย หรือจากการไม่ทำอะไรเลย

ศ.ดร.นพ.วิทยา นาควัชระ (จิตแพทย์)
คอลัมน์ โลกและชีวิต, แนวหน้าออนไลน์