คุยธรรมะ 5

ต่อจากตอนที่แล้วคำพระว่าปัญญาทั้ง 3 เป็นผู้กำหนดชีวิตความเป็นไปทั้งสิ้นของคน  ปัญญาหมายถึงความรู้เพื่อจะแก้ปัญหา  แต่วิญญาณแปลว่ารู้แจ้งต่อพฤติกรรมหรือกิจกรรมต่าง ๆ แต่ไม่สามารถแก้ปัญหาได้  คนมีปัญญาเรื่องใดก็แก้ปัญหาเรื่องนั้น ๆ  ท่านผู้รู้กล่าวว่า...ปัญญาประเสริฐที่สุดในบรรดากุศลธรรมทั้งหลาย  ดุจแสงสว่างของดวงจันทร์ในวันเพ็ญที่เปล่งแสงสว่างมากกว่าหมู่ดวงดาวทั้งปวง

ปัญญาทั้ง 3 คือ ปัญญาสำเร็จด้วยการฟัง  ใครจำอะไรได้มากก็เรียกว่าเป็นคนมีปัญญาแห่งการจำ  ปัญญาสำเร็จด้วยการคิดตามเหตุผลความเข้าใจใครคิดสร้างสรรค์อะไรสิ่งแปลก ๆ ได้ก็เรียกว่าเป็นคนมีปัญญาแห่งการคิด และ ปัญญาสำเร็จจากความรู้สึกภายในจิตใจ

การที่เรารู้สึกว่า  จิตพอใจ  ไม่พอใจล้วนเป็นไตรลักษณ์  แล้วไม่หลงไปยึดถือเป็นอารมณ์ให้เกิดทุกข์ได้นี้เป็นปัญญาคือความรู้ที่แก้ไขปัญหาได้เรียกว่า  ปัญญารู้สึก

นั้นคือ...ปัญญาจำ  ปัญญาคิด  โดยมากใช้แก้ไขปัญหาทางวัตถุ  แต่ปัญญารู้สึกใช้แก้ปัญหาความทุกข์ในทางจิตใจ  แม้บางครั้งอาจใช้ปัญญาจำปัญญาคิดเป็นพื้นฐานเป็นความรู้เพื่อก่อให้เกิดการปฏิบัติตามดูรู้เห็นความรู้สึกและปัญญาความรู้สึกนี้ทุกคนมีได้เท่าเทียมกัน

กฎแห่งกรรมคือกฎของธรรมชาติแต่อยู่ในรูปของการกระทำ  การกระทำเป็นสิ่งสำคัญ  โลกจะเป็นอย่างไรขึ้นอยู่กับการกระทำของคนในโลก  ปัญหาทั้งหมดขึ้นอยู่กับคน  จะแก้ก็ต้องแก้ที่คนนั้นหรือ

ในทางพระพุทธศาสนาชี้แนะว่า  ปัญหาทั้งหมดขึ้นที่การกระทำของคนที่ยังมีกิเลส  ดังพุทธภาษิตว่า...คนจะชั่วจะดีเพราะชาติสกุลก็หาไม่  คนจะชั่วจะดีเพราะการกระทำของเขาเอง...

เมื่อแยกกฎแห่งกรรมออกมองใน 3  แง่ดังนี้

1. กฎแห่งกรรมเพื่อให้ได้มาซึ่งวัตถุ  เพื่ออำนวยความสะดวกให้ร่างกายรอดได้  นั้นคือ  ทำอย่างไร  ได้อย่างนั้น

2. กฎแห่งกรรมเพื่อให้สังคมรอดได้นั้นคือ  ทำดีได้ดี  ทำชั่วได้ชั่ว

3. กฎแห่งกรรมเพื่อให้จิตวิญญาณรอดได้เป็นการกระทำเพื่อไม่ให้เกิดทุกข์ในจิตใจ  ถ้าทำด้วยจิตว่างย่อมไม่เป็นทุกข์  การทำด้วยจิตว่างไม่เรียกว่ากรรม  แต่เรียกว่ากิริยา  ได้รับผลเป็นปฏิกิริยา  ไม่ทำให้เกิดทุกข์

พระพุทธเจ้าตรัสว่า  สิ้นกรรมคือสิ้นเวทนานั้นเอง

สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม  แต่เมื่อจิตอยู่เหนือกรรมเหนือทุกข์จึงหมดสิ้นความเป็นสัตว์โลกนั้นแล.

บรรณานุกรม

พระวรศักดิ์  วรธัมโม. ( 2549 ).ไม่สิ้นไร้สัจธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 3 .

  สหรัฐอเมริกา : วัดพุทธธรรม  เมืองวิลโลบรูค  รัฐอิลลินอยส์.

[วราภรณ์]

ขอบพระคุณค่ะ อาจารย์ยูมิ  "ปัญญาประเสริฐกว่าทรัพย์" จริง ๆ ค่ะ

[ยูมิ]

สวัสดีครับ  คุณ ธรรมทิพย์

มีโอกาสได้สนทนาธรรมกับพระคุณเจ้าผู้แตกฉานในธรรมเลยได้มุมคิดนำมาบันทึกครับ  รู้ไว้ได้ประโยชน์ครับผม