เมื่อเรา..ปลูกข้าวเหนียวลืมผัว..อินทรีย์

ข้าวเหนียวลืมผัว..ข้าวเหนียวแสนลำ ..เป็นอย่างไร ปลูกยากง่ายแค่ใหน ทำไมถึงหาซื้อกินยาก ลองมาติดตามดูนะค่ะ

คนไทยล้านนา ..ภาคเหนือของประเทศไทย ส่วนใหญ่บริโภคข้าวเหนียวเป็นหลัก คู่กับอาหารพื้นเมืองถิ่นเหนือ เราเป็นชาวนาลูกข้าวเหนียว และ ข้าวที่เรากินทุกวันนี้คือ ข้าวเหนียว กข.6 สีขาว ซึ่งถ้านำไปสีเป็นข้าวกล้องบอกได้เลยว่าไม่อร่อยค่ะ (คือติดความอร่อยไปแล้ว) และแม่เราเป็นโรคเบาหวาน แต่ไม่ยอมกินข้าวเจ้าบอกว่าไม่เข้ากับอาหารเหนือ ..เราจึงหาพันธุ์ข้าวเหนียวที่มีสีม่วง สีนิล หรือ สีก่ำ แล้วแต่จะเรียกนะค่ะ ...ซึ่งเป็นข้าวที่มีคุณค่าทางอาหารและโภชนาการสูง ..ข้าวเหนียวลืมผัว คือ พันธุ์ข้าวที่มีสีก่ำ ที่เราได้ทดลองชิมดูแล้ว ผ่านเกณฑ์ทุกประการค่ะ (มาตรฐานความอร่อยของเราเอง ฮ่าๆๆ) เหนียว นุ่ม อร่อย รวมถึงคุณค่าทางอาหารที่น่าสนใจ

เราได้พันธุ์ข้าวมาจาก..จังหวัดเพชรบูรณ์ ประมาณ 10 กก. การทำนารอบนี้จึงทดลองปลูกโดยปลูกแบบต้นกล้าเส้นเดียว เพื่อตั้งใจคัดเมล็ดพันธุ์สำหรับปลูกขยายในรอบต่อไป และศึกษาพฤติกรรมของข้าวพันธุ์นี้ค่ะ

บันทึกนี้เป็นประสบการณ์การปลูกของเราเอง อ่านแล้วถือว่าแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันนะค่ะ เพราะเราก็ยังขาดความรู้จริงอีกเยอะ มีอะไรแนะนำ หรือ ไม่ถูกต้อง..รบกวนแนะนำด้วยนะค่ะ

เริ่มจากนำเมล็ดพันธุ์ข้าว แช่น้ำเกลือ เกลือ 1 กก. ต่อน้ำ 10 ลิตร..คัดเมล็ดที่ลอยออก เก็บเมล็ดที่จม สำหรับเตรียมนำไปหว่านค่ะ

แช่น้ำเมล็ดที่ลีบและไม่ได้คุณภาพจะลอยขึ้นมาอย่างที่เห็นค่ะ โกยทิ้งอย่างเดียวค่ะ

เมล็ดที่จม คือ ผ่านค่ะ ....ส่วนรูปสุดท้ายนี่คือข้าวลีบที่เราโกยทิ้งค่ะ

นำเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เราคัด..ใส่กระสอบ ไปแช่น้ำหมักจุลินทรีย์จากป่าเชียงดาว(ที่เราทำเอง) ผสมเชื้อราไตรโคเดอร์ม่า (ที่เราต่อเชื้อเอง) ในอัตราส่วน.. น้ำหมัก:น้ำไตรโคเดอร์ม่า:น้ำเปล่า ... 1:1:20 แช่น้ำทิ้งไว้ 1 วัน 1 คืน หรือ 48 ชั่วโมง (การแช่น้ำนานมีข้อดีคือ เมล็ดที่ไม่สมบูรณ์ ไม่แข็งแรง หรือเรียกว่าไม่แน่จริงจะเน่าและฝ่อไปเลยจะไม่งอกอีก เป็นการคัดเมล็ดไปในขณะที่แช่น้ำด้วยค่ะ) แล้วนำมาวางไว้บนบก อีก 48 ชั่วโมง..ซึ่งเราก็จะได้แมล็ดพันธุ์ข้าวที่งอก พร้อมหว่านเป็นต้นกล้าค่ะ

ในระหว่างที่แช่เมล็ดพันธุ์ข้าว เราก็เตรียมแปลงสำหรับหว่านต้นกล้าค่ะ

ต้นกล้า อายุ 6 วัน และ อายุ 8 วัน

ต้นกล้า อายุ 10 วัน และ อายุ 12 วัน

ต้นกล้าอายุประมาณ 12 วัน เราพ่นน้ำหมักจุลินทรีย์จากป่าเชียงดาวและเชื้อราไตรโคเดอร์ม่าอีกครั้งค่ะ ..ถามว่าทำไม (ถามเองตอบเองอ่ะนะ) เมล็ดข้าวหนึ่งเมล็ด การเจริญเติบโตเป็นต้นกล้า อายุ 1-12 วันจะกินอาหารจากเมล็ด หลังจากนั้นจะเริ่มดูดอาหารทางรากและปรุงอาหารที่ใบ เราก็เสริมอาหารให้นิดหนึ่ง และ พ่นเชื้อราเพื่อปกป้องโรคบางชนิดจากเชื้อราค่ะ ...ยิ่งต้นกล้าอายุมากขึ้น โอกาสที่จะเป็นโรคก็มากขึ้น เรียกว่า กันไว้ดีกว่าแก้ค่ะ แต่ไม่ได้พ่นน้ำหมักสมุนไพร เพราะจะไปไล่แมลงตัวดีบางชนิดออกจากแปลงต้นกล้าค่ะ

ในระหว่างที่รอต้นกล้า..เราก็ไถนา เตรียมเทือกรอค่ะ

หลังจากที่ได้ต้นกล้าอายุ 17 วัน ...เราก็เริ่มถอนต้นกล้า เพื่อนำไปคัดต้นกล้าที่สมบูรณ์ที่สุด ก่อนนำไปปลูกแบบกล้าเส้นเดียว ...ขั้นตอนการถอนต้นกล้านี้ ตั้งแต่ปลูกข้าวมาหลายปี ต้นกล้าของข้าวพันธุ์นี้ ถอนยากมากถึงมากที่สุดค่ะ ..จากข้อสังเกตุ อาจเป็นเพราะรากยาว ลงดินลึกมากกว่าต้นกล้าพันธุ์อื่นๆ ค่ะ (ซึ่งแน่นอนว่าในการปลูกรอบต่อไปคงต้องเปลี่ยนวิธีหว่านต้นกล้าค่ะ)

เมื่อรากยาวขนาดนั้น..เราได้นำไปทดลองปลูกแล้ว รากลอยขึ้นมาบนผิวน้ำค่ะ หรือไม่ก็ต้องปลูกลึกจับรากให้จมใต้โคลนไปเลย ...ซึ่งก็ไม่น่าจะเป็นผลดี เพราะกลายเป็นว่าเราปลูกลึกเกินไป ...จึงตัดสินใจตัดรากออกบางส่วน แต่ด้วยเหตุนี้ ไม่แน่ใจว่ามีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตในระยะต่อมาหรือไม่ค่ะ (ผู้รู้อ่านแล้วรบกวนชี้แนะด้วยนะค่ะ)

หลังจากได้ต้นกล้ามาแล้ว ก็นำมาคัดต้นกล้าที่ต้นใหญ่ สวย แข็งแรง และคิดว่าสมบูรณ์ที่สุดค่ะ โดยแบ่งเป็นสามกองค่ะ คือ ดีที่สุด - ดี - และ ดีพอใช้ได้ (อันนี้คือเคยดูรายการคนค้นค้น เห็นคุณตุ๊หลางเค้าคัดแบบนี้นะค่ะ ..ขอเรียนแบบนิดหนึ่ง) และนำ กล้าที่ ดีที่สุด ไปลงปลูกแบบกล้าเส้นเดียวในแปลงนาก่อน .. ต้นกล้าไม่พอก็ค่อยนำเอากองที่สอง และ สาม มาปลูกเสริม และหมายเหตุด้วยว่า แปลงใหนปลูก ด้วยต้นกล้าแบบใหนค่ะ

ต้นกล้าพร้อม ...แปลงนาพร้อม ..เริ่มปลูกได้เลยค่ะ 26 กรกฏาคม 2555

วันที่ 30 กรกฏาคม 2555 ต้นข้าวอายุ 4 วัน

หลังจากปลูกต้นข้าวอายุประมาณ 10 วัน ..เราได้ใ่ส่เชื้อราไตรโคเดอร์ม่า บี้กับน้ำ แล้วตักสาดตรงๆ ไปกลางแปลงนาเลยค่ะ อัตราส่วนประมาณ 10 ถุงต่อไร่ (ถุงที่ต่อเชื้อไว้จะใส่ข้าวประมาณสองทัพพี และ หยดเชื้อรา ประมาณ 10 หยด) พร้อมกับน้ำหมักจุลินทรีย์จากป่าเชียงดาว (พอดีเราอยู่เชียงดาวก็ต้องใช้จุลินทรีย์จากป่าของเรานะค่ะ)

วันที่ 10 สิงหาคม 2555 ผ่านไปหลายวัน รู้สึกการแตกกอของข้าวเรายังไปไม่ถึงใหนเลยค่ะ นี่ก็ 15 วัน เข้าไปแล้วนะค่ะ เปรียบเทียบกับข้าวหอมนิล และ หอมมะลิ แปลงข้างๆ ค่อนข้างแตกต่างค่ะ

หลังจากที่เราปลูกข้าวเหนียวลืมผัว..ผ่านไป 55 วัน ประมาณ วันที่ 12 กันยายน ข้าวเริ่มตั้งท้อง เราตกใจและสงสัยเล็กน้อย ..จึงไปหาข้อมูลเพิ่มเติม จึงได้รู้ว่า ข้าวเหนียวพันธุ์นี้ จะตั้งท้องประมาณ กลางเดือนกันยายน ไม่ว่าเราจะปลูกเมื่อไหร่ก็ตาม ทำให้เรารู้ว่าการปลูกรอบต่อไปต้องวางแผนปลูกก่อนและให้พอดีกับวันเวลาตั้งท้อง เพื่อจะได้มีช่วงเวลาเจริญเติบโตและสะสมความสมบูรณ์ของต้นข้าว ก่อนที่จะตั้งท้องค่ะ

การแตกกอของข้าวพันธุ์นี้ ..สำหรับเราแล้ว เราว่าไม่ค่อยดี เพราะโดยเฉลี่ย จะแตกกอสูงสุดประมาณ 17 รวง และ ต่ำสุด 3 รวง เท่านั้น. นับว่าน้อยมาก แต่ไม่ค่อยแน่ใจว่าเป็นเพราะระยะเวลาการเจริญเติบโตน้อยไปหรือเปล่า เมื่อถึงเวลาก็ตั้งท้องแล้ว

หลังจากตั้งท้อง ...ผ่านไปอีก 7 วัน ข้าวเหนียวลืมผัวของเราเริ่มโผล่รวง โดยรวงจะโผล่ไม่พร้อมกัน รวงแม่ ที่แตกกอก่อนจะโผล่รวงก่อน ส่วนรวงลูก ยังไม่โผล่รวงเลยค่ะ

ลักษณะรวงของข้าวเหนียวลืมผัว ...รวงที่โผล่ก่อนบ้างเริ่มก้มรวงแล้ว ในขณะที่บางรวงกำลังจะโผล่ค่ะ

ดอกข้าวเหนียวลืมผัว..หลังจากที่ผสมเกสรเรียบร้อยแล้วค่ะ

ข้างบางรวงเริ่มเป็นน้ำนม ...ศัตรูก็เริ่มมาเยือน ค่ะ

เราแต่งตั้งผู้ช่วย..มาดูแลและไล่นก ให้ข้าวเหนียวลืมผัวของเราค่ะ

นับจากวันปลูก ...ผ่านไป 68 วัน ...ข้าวของเราไม่ได้ใส่ปุ๋ยอื่นใดเลย นอกจากใส่น้ำหมักพร้อมไตรโคเดอร์มาครั้งเดียว เพราะไม่ทันตั้งตัว ไม่คิดว่าจะตั้งท้องเร็ว ไรเร็ว วางแผนไม่ถูกค่ะ ในระหว่างนี้ข้าวเราเติบโตอยู่ท่ามกลาง มิตรและศัตรู บ้างกำลังโผล่รวง บางกำลังออกดอก บ้างอยู่ในระยะน้ำนม บางรวงเป็นแป้งแล้ว บ้างก็เริ่มแก่ ...หลากหลายพฤติกรรมในแปลงนา ซึ่งเราไม่เคยในเจอแบบนี้ในข้าวพันธุ์อื่นที่เคยปลูกมาเลยค่ะ

นับจากวันปลูก...ผ่านไป 72 วัน ..ช่วงเวลาแห่งความสวยงามของรวงข้าวเหนียวลืมผัวค่ะ

นับจากวันปลูก..ผ่านไป 79 วัน ...ข้าวเหนียวลืมผัวของเราก้มเกือบหมดแล้ว รวงที่แก่ เราเกี่ยวคัดรวงไว้สำหรับปลูกขยายในนาปีรอบหน้า ...ที่ต้องคัดเพราะ ในแต่ละกอ ข้าวสุกไม่พร้อมกันค่ะ บางรวงยังเมล็ดเขียวระยะน้ำนมก็มีค่ะ

นับจากวันปลูก...ผ่านไป 85 วัน ...เราเก็บเกี่ยวข้าวเหนียวลืมผัวทั้งหมด ท่ามกลางสายฝน ในช่วงปลายฝนต้นหนาว

จากพื้นที่ปลูกประมาณ 2 ไร่ ...เราได้ข้าวเปลือกทั้งหมด ประมาณ 15 กระสอบ หรือ ประมาณ 525 กก.

นับว่าผลผลิตค่อนข้างต่ำ ถ้าเทียบกับข้าวพันธุ์อื่นๆ ที่เราปลูก ค่ะ เราคิดว่านะจะมาจากหลายสาเหตุพอสรุปได้ประมาณนี้ค่ะ

1. ปลูกช้า คือ เราปลูกประมาณ ปลายเดือน กรกฏาคม ซึ่งทำให้มีเวลาเจริญเติบโตไม่เต็มที่ ทำให้การแตกกอน้อยกว่าที่ควร เพราะข้าวเหนียวลืมผัว จะตั้งท้อง ประมาณกลางเดือนกันยายน ต่อไปเราต้องวางแผนปลูกให้เร็วกว่านี้ เพื่อข้าวจะได้มีเวลาเจริญเติบโตเต็มที่ค่ะ

2. ระยะปลูก.. เราว่าเราปลูกห่างมากเกินไปค่ะ ...สำหรับข้าวที่มีการแตกกอน้อย

3. ข้าวเหนียวลืมผัวเป็นข้าวก่ำ สัญชาติข้าวดอย น่าจะไม่ค่อยชอบน้ำท่วมขังเท่าไหร่ แต่พื้นที่นาที่ใช้ทดลองปลูก เป็นนาลุ่ม น้ำซึมออกจากใต้ดินตลอดเวลา รวมกับน้ำฝนจากฟากฟ้า ทำให้พื้นที่นาไม่เคยแห้งเลยค่ะ ...เราคิดว่าในนาปีรอบหน้า เราต้องเปลี่ยนพื้นที่ปลูก และหาวิธีจัดการเรื่องน้ำให้ท่วมขังน้อยที่สุดค่ะ ..และคิดว่าจะใช้วิธีเปียก สลับแห้ง แกล้งข้าว ของชาวนาวันหยุด มาใช้ในการปลูกด้วยค่ะ

4. การใส่ปุ๋ย ..หมายถึง ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยชีวภาพ ในรอบนี้เราแทบจะไม่ได้ใส่เลยเพราะ เราไม่คิดว่าข้าวจะตั้งท้อง และ โผล่รวงเร็ว ..เลยปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติ ..ธรรมชาติเลยจัดเต็มให้ค่ะ ฮ่าๆๆๆ

5. การที่ข้าวตั้งท้อง ออกรวงเร็ว ทำให้ศัตรู คือ นกน้อย ทั้งหลาย ซึ่งในช่วงนั้นไม่ค่อยมีอาหาร จึงเป็นแหล่งอาหารชั้นดี นี่อาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ผลผลิตลดลงค่ะ

6. เมล็ดพันธุ์ ..นับว่าเป็นหัวใจสำคัญของการปลูกข้าว อันนี้สำคัญฝากเป็นข้อคิดให้กับชาวนาทุกท่านด้วยนะค่ะ

7. การศึกษา เรียนรู้ พฤติกรรม ของข้าวแต่ละพันธุ์ และวางแผนก่อนปลูกเป็นเรื่องที่สำคัญมาก...ค่ะ อันนี้จะบอกว่าเราวางแผนและศึกษาพฤติกรรมของข้าวเหนียวลืมผัวมาน้อยนั่นเองค่ะ ^_^

ข้าวเปลือกที่เราเกี่ยวคัดรวง..ส่วนหนึ่งนำมามัดแขวนไว้ มัดละ 1 กก.

นำข้าวเปลือกมาทดลองสี โดยเครื่องสีข้าวกล้อง

ข้าวเหนียวลืมผัว สีโดยเครื่องสีข้าวกล้องค่ะ ..สังเกตุจะมีเมล็ดหักเยอะ เพราะ ข้าวสุกไม่พร้อมกันค่ะ ข้าวที่แก่จัดเวลานำมาสีก็เลยหักอย่างที่เห็นค่ะ

ลักษณะของเมล็ดข้าวสารที่ค่อนข้างสมบูรณ์ ค่ะ จะเมล็ดอ้วน ป้อม ค่ะ

ข้าวเหนียวลืมผัว ...นึ่งสุก จากรูป เราผสมข้าวเหนียว กข.16 ไปด้วยอัตรา 1:1

ข้าวหลาม..ส่วนผสมข้าวเหนียวลืมผัว และ ข้าวเหนียว กข.6 อัตรา 1:1

ถึงแม้ว่าในการปลูกข้าวเหนียวลืมผัวรอบนี้เราจะได้ผลผลิตน้อย ..แต่ข้อสรุปยังไม่แน่ชัด ในนาปีรอบหน้าเราจะเพิ่มพื้นที่เพราะปลูกขยาย เป็น 5 ไร่ ด้วยวิธีปลูกใช้ต้นกล้า 3-4 เส้น และคิดว่าจะปลูกถี่ขึ้นค่ะ...และปลูกในแปลงคัดเมล็ดพันธุ์ ด้วยกล้าเส้นเดียวสำหรับใช้ปลูกในแปลงขยายในรอบต่อไปด้วยค่ะ

โอ้..แม่เจ้าอ่านประโยชน์คุณค่าทางอาหารของข้าวเหนียวลืมผัวแล้วยังงัยก็ยังน่าปลูกค่ะ

ข้อมูลทางโภชการของข้าวเหนียวลืมผัว

· กรดแอสคอร์บิก ปริมาณสูงถึง 833.77 มิลลิกรัม ต่อ 100 กรัม ซึ่งจะมีผลต่อเซลล์และยังช่วยป้องกันมะเร็งได้ด้วย

· วิตามินอี (อัลฟ่า-โทโคฟีรอล) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และช่วยลดคอเลสเทอรอล 16.83 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม

· โอเมก้า-3 ซึ่งจะช่วยบำรุงสมอง ป้องกันภาวะเสื่อมและช่วยความจำ ปริมาณ 33.94 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม

· โอเมก้า-6 (ช่วยบรรเทาอาการขาดภาวะเอสโตรเจนของวัยทอง และช่วยให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง) 1,160.08 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม และ

· โอเมก้า-9 ซึ่งช่วยลดคอเลสเทอรอลในเส้นเลือด ทำให้เส้นเลือดไม่อุดตัน ไม่เป็นโรคหัวใจ โรคพากินสันส์ และช่วยลดความอ้วน 1,146.41 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม

· แอนโทไซยานิน 46.56 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม โปรตีน 10.63%

· ธาตุเหล็กสูงมากถึง 84.18 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม แคลเซียม สังกะสี

· แมงกานีส 169.75 23.60 และ 35.38 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม...ตามลำดับ

· แกมม่าโอไรซานอล ซึ่งช่วยลดคอเลสเทอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ตลอดจนช่วยลด การหย่อนสมรรถภาพทางเพศ ปริมาณ 508.09 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม

ขอบคุณทุกท่านที่ติดตามอ่านมาจนจบนะค่ะ

เขียนใน GotoKnow โดย บัวชมพู
ใน ปลูกข้าว...จากประสบการณ์

คำสำคัญ (Tags): #ข้าวเหนียวลืมผัว#สวนบัวชมพู ณ จอมคีรี#การปลูกข้าวเหนียวลืมผัว

หมายเลขบันทึก: 510247เขียนเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2012 15:56 น. ()แก้ไขเมื่อ 4 พฤษภาคม 2013 22:50 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่าน