ภัยกับภัยพิบัติต่างกันอย่างไร

ภัยกับภัยพิบัติมีความหมายใกล้เคียงกันแต่มีความแตกต่างกัน

  ช่วงนี้เรามักจะได้ยินคำว่า "ภัย" กับ "ภัยพิบัติ" บ่อยขึ้น  บางทีเราอาจสับสนว่า 2 คำนี้ใช้ต่างกันอย่างไร วันนี้ขอไขข้องสงสัยในเรื่องดังกล่าว                                                      

  คำว่า "ภัย" (Hazard) หมายถึง  เหตุการณ์ที่เป็นอันตราย ซึ่งเกิดจากการกระทำของมนุษย์หรือธรรมชาติ  ก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวิต ทรัพย์สิน สังคมเศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม 

   ส่วนคำว่า "ภัยพิบัติ" (Disaster) นั้นหมายถึง เหตุการณ์ที่ร้ายแรงที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน  ก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวิต ทรัพย์สิน เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมจนทำให้ชุมชนหรือสังคมไม่สามารถรับมือได้ ซึ่งภัยพิบัติอาจจะมาจากธรรมชาติหรือการกระทำของมนุษย์

                     

   ดังนั้นเมื่อเปรียบเทียบกันแล้วคำว่า "ภัย" และ "ภัยพิบัติ" มีความแตกต่างกันคือ  ภัยมีความหมายกว้างกว่าภัยพิบัติ  ภัยและภัยพิบัติมีความเหมือนกันที่อาจเกิดจากการกระทำของมนุษย์หรือธรรมชาติ  และภัยอาจจะกลายเป็นภัยพิบัติได้ ความแตกต่างอยู่ที่ภัยพิบัติเป็นเหตุการณ์ เกิดขึ้นแบบฉับพลัน ไม่สามารถคาดการณ์ได้  ชุมชนหรือสังคมไม่สามารถรับมือได้ และก่อให้เกิดความเสียหายที่รุนแรงในวงกว้าง

   เพื่อให้เข้าใจมากขึ้น จะขอยกตัวอย่าง ให้เห็นถึงความแตกต่างของ “ภัย” และ “ภัยพิบัติ”  ดังนี้

     สึนามิคือ “ภัย” อย่างหนึ่ง  เมื่อภัยสึนามิเกิดขึ้นที่เกาะฮาวาย ซึ่งมีระบบการเตรียมความพร้อมรับภัยอย่างดีจึงไม่ทำให้บ้านเรือนและสิ่งก่อสร้างเสียหาย และไม่มีผู้เสียชีวิต กรณีนี้ จึงไม่เรียกว่าเป็น “ภัยพิบัติ” แต่เมื่อภัยสึนามิเกิดขึ้นที่ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งไม่มีการเตรียมพร้อมรับมือกับภัยนี้ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินอย่างหนัก จนทำให้ชุมชนหรือสังคมนั้น ๆ ไม่สามารถรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้นได้ กรณีนี้ ถือว่าสึนามิเป็น “ภัยพิบัติ”

เอกสารอ้างอิง : จิตราภรณ์ วนัสพงศ์ และคณะ (ม.ป.ป., หน้า 17)