คนยุคใหม่เสี่ยงโรคตกงาน

อาจารย์สตีฟ ลอฮ์ร ตีพิมพ์เรื่อง 'More jobs predicted for machines, not people' = "คาดมีงานเพิ่มให้เครื่อง, ไม่ใช่คน", ในเว็บไซต์นิวยอร์คไทมส์ ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

.

ไนซ์บิทท์กล่าวไว้ในหนังสือ "คลื่นลูกที่สาม (The Third Wave)" ว่า โลกเรามีวิวัฒนาการสำคัญ 3 ยุค หรือ 3 คลื่น (waves)ได้แก่

.

(1). ยุคเกษตร > ใช้แรงคน-สัตว์เป็นหลัก, รบกันด้วยมือเท้า-เครื่องทุ่นแรง (เช่น มีด ดาบ หอก ฯลฯ)

.

(2). ยุคอุตสาหกรรม > ใช้เครื่องจักรกล-เชื้อเพลิงฟอสซิล เช่น น้ำมัน แก๊ส ฯลฯ เป็นหลัก, รบกันด้วยปืน-ดินระเบิด

.

(3). ยุคข้อมูลข่าวสาร (IT) > ใช้หุ่นยนต์-โปรแกรมซอฟท์แวร์-ข้อมูลข่าวสาร (IT) เพิ่มการผลิต, น่าจะมีใช้เชื้อเพลิงทางเลือกมากขึ้น

.

ประเทศกำลังพัฒนาส่วนใหญ่อยู่ในยุคคลื่นลูกที่ 1 (เกษตร) และคลื่นลูกที่ 2 (อุตสาหกรรม) แล้ว, ส่วนประเทศที่พัฒนาแล้ว โดยเฉพาะสหรัฐฯ-ยุโรปกำลังเปลี่ยนถ่ายจากยุคคลื่นลูกที่ 2 (อุตสาหกรรม) เป็นยุคคลื่นลูกที่ 3 (IT) ทำให้ผู้คนเสี่ยงกับโรคระบาดใหม่ คือ "โรคตกงาน" เพิ่มขึ้น

.

นักวิจัย 2 ท่านจาก MIT กล่าวว่า อัตราการว่างงานในสหรัฐฯ อยู่ที่ระดับ 9.0-9.2% (ประมาณ 9.1%) จากภาวะเศรษฐกิจโตช้า และที่ลืมไม่ได้ คือ เทคโนโลยีที่ก้าวหน้าขึ้น ทำให้ผลิตงานได้มากขึ้น โดยใช้คนน้อยลง [ bls.gov ]

.

อ.อีริค บรินโจล์ฟซัน นักเศรษฐศาสตร์ หัวหน้าศูนย์ธุรกิจดิจิตอล, และ รศ.แอนดรูว์ พี. แมคอะฟี หัวหน้านักวิจัยจาก MIT, ทั้งสองท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญสาขาเทคโนโลยีและการผลิตแนวหน้าของสหรัฐฯ ตีพิมพ์หนังสือ e-book เรื่อง 'Race against machine' = "แข่งกับเครื่อง(จักร)"

.

ศ.ดับเบิลยู. เบรียน อาร์เตอร์ จากสถาบันซาตา เฟ ตีพิมพ์บความเตือนใน McKinsey Quarterly ว่า เดิมเครื่องจักรอัตโนมัติแย่งงานเกษตรในฟาร์ม (คลื่นลูกที่ 1), และงานโรงงาน (คลื่นลูกที่ 2) แล้ว

.

ตอนนี้เทคโนโลยีใหม่กำลังกลืนกินงานบริการมากขึ้น ทำให้คนรุ่นใหม่มีโอกาสทำงานประเภท "คอเสื้อขาว (white-collar)" หรืองานในออฟฟิซได้น้อยลง

.

ปี 1930/2473 อ.จอห์น เมนาร์ด เคนส์ นักเศรษฐศาสตร์ ได้เตือนว่า โลกเรากำลังเสี่ยงโรคชนิดใหม่ ('new disease') คือ โรคตกงานทางเทคโนโลยี (technological umemployment)

.

ลักษณะเฉพาะของโรคนี้ คือ ระบบเศรษฐกิจสร้างงานใหม่ได้ช้ากว่าการสูญเสียงานไปจากการใช้ระบบอัตโนมัติ (automation) ทำให้คนรุ่นใหม่มีโอกาสตกงานมากขึ้น

.

ความเห็นใหม่ที่ต่างไปจาก อ.เคนส์ คือ อ.บรินจอล์ฟซัน และ อ.แมคอะฟี เชื่อว่า อัตราการว่างงานที่พบเพิ่มขึ้นมากในระยะหลังๆ เกิดจากการผสมผสานเทคโนโลยีสมัยใหม่ของคลื่นลูกที่ 3 (IT)

.

จุดเด่น คือ มีการใช้หุ่นยนต์ เครื่องจักรที่ควบคุมเชิงปริมาณได้ (เช่น เติมส่วนผสมต่างๆ กันได้แม่นยำกว่าคน), การใช้คอมพิวเตอร์ช่วยการผลิตนวัตกรรมใหม่ๆ, การรับคำสั่งโดยใช้เสียงคน และการค้าออนไลน์ ฯลฯ

.

คอมพิวเตอร์ที่ทำงานได้เร็วขึ้น ราคาถูกลง และโปรแกรมซอฟท์แวร์ที่ฉลาดขึ้น ทำงานได้หลากหลายมากขึ้น กำลังจะแย่งงานคน เช่น การรับคำสั่งเป็นเสียงโดยไม่ต้องพิมพ์อะไรลงไป การแปลภาษา การจดจำรูปแบบซ้ำหรือคล้ายๆ กัน (recognizing patterns)

.

มีความเป็นไปได้ว่า คอมพิวเตอร์กับโปรแกรมใหม่ๆ จะแย่งงานศูนย์บริการคอลล์ เซ็นเตอร์ (ประเทศในเอเชียที่รับงานนี้มาก คือ ฟิลิปปินส์กับอินเดีย), การทำตลาด-การขาย (เช่น เว็บไซต์อเมซอนแย่งงานร้านขายหนังสือ ฯลฯ)

.

คนอเมริกันส่วนใหญ่ทำงานในภาคบริการ (service sector) เช่น ธนาคาร ไฟแนนซ์ ประกันภัย ท่องเที่ยว ฯลฯ ซึ่งงานในภาคนี้เริ่มหดตัวลง

.

ภาวะเศรษฐกิจชะงักงันครั้งล่าสุด คือ 2008-9/2551-2 ทำให้คนอเมริกัน 1/12 = 8.33% ตกงาน (12 คนจะตกงาน 1 คน)

.

หลังวิกฤติล่าสุด, วิสาหกิจในสหรัฐฯ ลงทุนซื้อเครื่องมือ-ซอฟท์แวร์เพิ่ม 26% ขณะที่เงินที่จ่ายในรูปค่าจ้าง (payrolls) ไม่เพิ่มขึ้นเลย

.

ทศวรรต (10 ปี) ที่ผ่านมา, ผลผลิตในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นกว่า 2.5% สูงกว่าก่อนหน้านั้น 20 กว่าปี (ช่วงปี 1970s, 1980s, และช่วงท้ายของปี 1990s) โดยยอดรวมการจ้างงานไม่เพิ่มขึ้น

.

อ.แฟรงค์ เลวี และ อ.ริเชิร์ด เจ. เมอร์เนน ตีพิมพ์หนังสือเรื่อง "การแบ่งงานใหม่ (The new division of labor)" ในปี 2004/2547 พบว่า เครื่องจักรมีระดับความชำนาญงาน (skills) เพิ่มขึ้นมากกว่าคน

.

ตัวอย่างเช่น งานขับรถบรรทุกน่าจะเป็นงานที่เครื่องจักรทำแทนคนไม่ได้ ทว่า... คุณครูกูเกิ้ล ผู้ยินดีช่วยเด็กๆ ทำการบ้านโดยไม่บ่นอะไรสักคำ ได้ทำการทดลองในฤดูใบไม้ร่วงที่ผ่านมา โดยทดลองให้รถที่หุ่นยนต์ขับ โดยมีคนช่วยเป็นครั้งคราว ขับไปได้ไกลหลายพันไมล์

.

คอมพิวเตอร์ของ IBM เล่นหมากรุกชนะแชมป์หมากรุก และเร็วๆ นี้ผู้ช่วยส่วนตัว คือ "คุณสิริ (Siri)" ในไอโฟนรุ่นใหม่ก็รับคำสั่งที่เป็นภาษาคนได้

.

ขีดจำกัดของคอมพิวเตอร์ คือ ยังขาดความคิดริเริ่ม-สร้างสรรค์, ทว่า... คอมฯ กับโปรแกรมใหม่ๆ ก็ฉลาดเร็วขึ้นมากทุกที

.

อ.บรินจอล์ฟซัน และ อ.แมคอะฟี แนะนำว่า วิธีที่คนในอาชีพต่างๆ เช่น งานบริการสุขภาพ กฎหมาย ไฟแนนซ์ ขายปลีก อุตสาหกรรม วิจัย-พัฒนา ฯลฯ จะรักษางานไว้ได้ คือ

.

การไม่ทำตัวต่อต้านเครื่อง (not to compete against machines) เครื่อง ทว่า... ให้รีบเรียนรู้ เพื่อใช้เครื่องจักร-หุ่นยนต์-โปรแกรมใหม่ๆ เข้ามาช่วยงาน (to compete with machines)

.

โลกกำลังจะเข้าสู่ยุคคนสูงอายุมากขึ้น พยาบาลส่วนใหญ่ทยอยกันเกษียณ การเดินทางท่องเที่ยวมากขึ้น ทำให้งานหลายอาชีพขาดแคลน โดยเฉพาะหมอฟัน-หมอ-พยาบาล-นักบิน-นักบัญชี-วิศวกร/สถาปนิก/ช่างอาชีวะบางสาขา-นักกฎหมายที่เก่งภาษาอังกฤษ

.

ปรากฏการณ์ที่พบในประเทศพัฒนาแล้ว คือ พบภาวะว่างงานคู่กับการขาดแรงงานฝีมือ-วิชาชีพบางสาขา

.

เรียนเสนอรัฐบาลเพิ่มการผลิตสาขาขาดแคลน เช่น ขอความช่วยเหลือชาติที่ผลิตเครื่องบิน-คอปเตอร์ (รัสเซีย-จีน-อินเดีย ฯลฯ) ทำสถาบันการบินในจังหวัดที่ยังใช้สนามบินไม่เต็ม 100% ผลิตนักบิน-วิศวกร-ช่างการบินเพิ่ม ฯลฯ ซึ่งถ้าทำได้... รัฐบาลจะเป็นขวัญใจเด็กไทยรุ่นใหม่ทันที

.

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ

.

> [ Twitter ]

• นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง. 24 ตุลาคม 2554. ยินดีให้ท่านนำบทความทั้งหมดไปใช้ได้ > CC: BY-NC-ND.