ภาวะผู้นำ

ในการบริหารหน่วยงานหรือองค์กร
ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานของรัฐบาลหรือเอกชน
จำเป็นต้องมีบุคคลที่ทำหน้าที่รับผิดชอบในการบริหาร ซึ่งเราเรียกว่าหัวหน้า
หรือผู้บังคับบัญชา(Superior) หลายชั้นลดหลั่นกันไปตามลักษณะงาน
ถ้างานมีมากและแตกต่างกัน
ก็ต้องมีหัวหน้าหลายคนลดหลั่นกันตามลำดับชั้นทางการบริหาร
จากระดับสูงสุดลงสู่ระดับต่ำสุด
หัวหน้าจึงมีความสำคัญในฐานะเป็นผู้ดูแลรับผิดชอบในการบริหารให้ประสบความสำเร็จ
หัวหน้าบางทีก็เรียกผู้บริหารหรือผู้นำ แต่ละคนจะมีความสำคัญต่อหน่วยงาน
เพราะความสำเร็จของการบริหารที่ส่งผลไปสู่ความสำเร็จขององค์การ
จะขึ้นอยู่กับความสามารถของผู้นำ ที่จะใช้ศักยภาพที่มีใช้ทรัพยากรทางการบริหาร
อันได้แก่ คน งบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ และวิธีการให้ประสบความสำเร็จได้อย่างไร
ความสามารถของผู้นำในการใช้ทรัพยากรบุคคลมาร่วมทำงานด้วยกันจนสำเร็จ
จะเกิดจากภาวะผู้นำ
ภาวะผู้นำของผู้นำจึงถือว่าเป็นส่วนสำคัญยิ่งในการบริหารงานให้ประสบผลสำเร็จ
การพัฒนาองค์การให้ก้าวหน้า ควรเริ่มต้นที่การสร้างภาวะผู้นำให้เกิดกับผู้นำ
การบริหารการศึกษาก็เช่นเดียวกันกับการบริหารกิจการอื่น ๆ
ผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องสร้างความร่วมมือร่วมใจกันในการปฏิบัติงานเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ร่วมกัน
คือให้ผู้เรียน เป็นคนดี คนเก่ง และมีความสุข ผู้บริหารในฐานะเป็นผู้นำในสถานศึกษา
จะต้องสร้างความร่วมมือในการทำงานให้เกิดขึ้นให้ได้นั้น หมายถึง
ผู้บริหารจะต้องเป็นผู้นำ (Leader)
ผู้นำจะต้องมีความเป็นผู้นำ หรือภาวะผู้นำ (Leadership)
จะต้องสร้างขึ้นให้ได้

คำว่า “ ผู้นำ” (Leader) พบว่ามีใช้ในภาษาอังกฤษ ค.ศ. 1300 แต่คำว่า “ภาวะผู้นำ” (Leadership) เพิ่งปรากฏประมาณ ค.ศ. 1800 (รศ.เทื้อน ทองแก้ว และ รศ.เฉลา
ประเสริฐสังข์ 2542 : 2 อ้างอิงมาจาก ศักดิ์ไทย สุรกิจบวร 2532 : 18)
ทั้งคำว่าผู้นำ และภาวะผู้นำ
มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันจนบางครั้งนักการศึกษานำมาใช้เป็นคำเดียวกัน
แต่เมื่อพิจารณาลักษณะของคำทั้งสองคำแล้ว จะมีความแตกต่างกัน กล่าวคือ ผู้นำ
จะเป็นตำแหน่งของโครงสร้างภายในกลุ่ม หรือการดำรงตำแหน่งของบุคคล ส่วนภาวะผู้นำ
จะหมายถึง กระบวนการ (รศ.เทื้อน ทองแก้ว และ รศ.เฉลา ประเสริฐสังข์ 2542 : 2
อ้างอิงมาจาก Nath Bhanthumnavin 1985 : 27)