สาระสำคัญ
งานปั้นเป็นงานทัศนศิลป์ประเภท 3 มิติ แบ่งเป็นการปั้นนูนต่ำ การปั้นนูนสูง และการปั้นลอยตัว วัสดุที่ใช้ปั้นมีหลายชนิด เช่น ดินเหนียว ดินน้ำมัน ดินกระดาษ เราสามารถสร้างสรรค์การปั้นโดยใช้ชุดเครื่องมือปั้นหรือใช้อุปกรณ์ดัดแปลงขึ้นเองก็ได้
การปั้น หรือประติมากรรม (Sculpture)หมายถึง การนำเอาวัสดุอ่อน ๆ เช่น ดินเหนียว ดินน้ำมัน ขี้ผึ้ง มาทำให้เป็นรูปที่ต้องการ ด้วยการสร้างสรรค์ให้เป็นรูปมิติหรือลวดลายต่าง ๆ มีลักษณะเป็น 3 มิติ มีความกว้าง ความยาว และความหนา ปั้นด้วยมือหรือเครื่องมือต่าง ๆ ปั้นได้ 3 แบบ ดังนี้
การปั้นเป็นผลงานทัศนศิลป์ที่น่าสนุก เพราะสามารถดูได้ด้วยตาและสัมผัสได้ด้วยมือ ได้บริหารกล้ามเนื้อนิ้วมือ มีความเพลิดเพลินที่ได้ปั้น แปะ ปะ ตัด
ขั้นแรกเราปั้นง่าย ๆเช่น ปั้นรูปเรขาคณิต คือ ทรงกลม ทรงสามเหลี่ยม ทรงสี่เหลี่ยม ซึ่งเป็นการปั้นประเภทลอยตัว รูทรงเหล่านี้สามารถดัดแปลงและต่อเติม ตัด พอก ให้เป็นสิ่งต่าง ๆ ได้ตามความคิดสร้างสรรค์
แบบนูนต่ำ หมายถึง การปั้นบนฐานรองรับ ให้เกิดรูปทรงนูนขึ้นจากฐานรองเพียงเล็กน้อย มองเห็นด้านหน้าเพียงด้านเดียว ด้านข้างมีส่วนหนาขึ้นเล็กน้อย เช่น เหรียญต่าง ๆ ได้แก่ เหรียญบาท เหรียญตรา เหรียญพระ และเหรียญรางวัล
การปั้นนูนต่ำกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
แผ่ดินให้เป็นฐานสำหรับสร้างผลงาน แล้วปั้นดินให้เป็นรูปแบน ๆ มาปะติด นักเรียนอาจจะสร้างเป็นรูปสวนดอกไม้ ทะเล บ้าน ตามจินตนาการโดยใช้ดินสอร่างคร่าว ๆ บนพื้นงานไว้ก่อน
แบบนูนสูง หมายถึง การปั้นบนพื้นหรือฐานรองรับ ให้เกิดรูปนูนสูงขึ้นมากกว่าแบบนูนต่ำ โดนสูงขึ้นประมาณครึ่งหนึ่งของลำตัว สามารถมองเห็นได้สองด้านคือด้านหน้าและด้านข้าง เช่น รูปปั้นฐานอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย รูปปั้นตามวัดต่างๆ
งานปั้น ใช้สีผสมลงในในเนื้อดิน
และปั้นทีละส่วนแล้วมาประกอบในภายหลัง
แมวน้อยน่ารัก
ทำการปั้นก่อน และรอให้แห้งก่อนนำมาระบายสีอีกครั้ง
ใช้พู่กันจุ่มน้ำ ทาบริเวณที่เป็นรอยต่อของเนื้อดินกระดาษ
เพื่อให้เนื้อดินเชื่อมติดกันและทำร่องรอยของพื้นผิว
เพื่อความน่าสนใจยิ่งขึ้น
รอให้แห้ง
และระบายสีตามต้องการ
การปั้นเป็นเรื่องราว
ก่อนที่จะปั้นต้องวางแผนเรื่องราวที่จะปั้น และหาข้อมูลว่าจะปั้นเกี่ยวกับเรื่องราวอะไรบ้าง มีการแสดงท่าทางอย่างไรบ้าง การปั้นเป็นเรื่องราวแบ่งเป็น 3 ประเภท ได้แก่ การปั้นดินจากการสังเกตต่าง ๆ รอบตัว การปั้นจากประสบการณ์หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และการปั้นจากจินตนาการ
1. ปฏิบัติงานตามแผน
2. ออกแบบ
2.1 ออกแบบจากสิ่งสังเกตรอบ ๆ ตัว เป็นการถ่ายทอดสิ่งที่อยู่รอบ ๆ ตัว มาว่าจะเป็นบรรยากาศในห้องเรียน โรงเรียน หรือที่บ้าน
2.2 ออกแบบจากเรื่องราวหรือประสบการณ์ เป็นการถ่ายทอดเรื่องราวที่นักเรียนเคยประสบพบเห็นด้วยตัวเอง เช่น ประเพณี การละเล่น ข่าวประจำวัน หรือเรื่องราวในอดีต
2.3 ออกแบบโดยการจินตนาการ เป็นการถ่ายทอดจินตนาการ การคิดดัดแปลงสิ่งที่มีอยู่เป็นงานปั้น
3. ร่างภาพ เมื่อได้เรื่องราวที่ได้ออกแบบแล้วนำมาวาดอย่างคร่าว ๆ ตามความคิดที่ได้ออกแบบไว้ ควรร่างภาพไว้หลาย ๆ รูป เพื่อเลือกแบบที่เหมาะสมไว้ที่จะปั้น
4. ลงมือปั้น
การปั้น
ดินกระดาษ และตกแต่งด้วยวัสดุอื่น ๆ เช่น ลูกปัด ดาวกระดาษ
สามารถนำไปใช้ประโยชน์ทำเป็นแจกัน ที่ใส่ดินสอ ปากกา หรืออื่น ๆ
หน้ากากจากดินกระดาษ
ทำจากกระดาษหนังสือพิมพ์ เป็นรูปหน้ากากตามจินตนาการ
แล้วนำมาระบายสีอีกครั้งจากนั้นเคลือบด้วยสเปรย์เคลือบเงา
เพื่อความคงทน สีไม่หลุดล่อน สวยงามมากขึ้น