ชีวิตที่พอเพียง : ๑๒๗๙. ทำงาน เอ็นจีโอ

          วันที่ ๓๐ พ.ค. ๕๔ ผมไปร่วมประชุมคณะกรรมการบริหารมูลนิธิโรงเรียนรุ่งอรุณ  ในฐานะกรรมการที่ปรึกษา   ฟังสาระในการประชุมแล้วเกิดปิติสุข   ว่าสังคมไทยมีมูลนิธิซึ่งก็คือประเภทหนึ่งของ เอ็นจีโอ ที่ทำงานด้านสร้างสรรค์พัฒนาให้แก่สังคม   คือมูลนิธิรุ่งอรุณเป็นเจ้าของโรงเรียนรุ่งอรุณ ถือหุ้นอยู่ร้อยละ ๙๐  เงินที่มูลนิธิฯ มีอยู่ จะนำไปเป็นกองทุน เพื่อการทำประโยชน์สาธารณะ  ได้แก่ กองทุนผลิตสื่อ  กองทุนสถาบันอาศรมศิลป์  กองทุนการศึกษา  และกองทุนอื่นๆ

          เท่ากับคณะกรรมการมูลนิธิฯ ทำหน้าที่ตัวแทนสังคมไทย เข้าไปกำกับดูแลกิจการของมูลนิธิฯ ให้ทำงานตรงตามวัตถุประสงค์ และเป็นประโยชน์ต่อสังคมจริงๆ  รวมทั้งดูแลความถูกต้อง มั่นคง ยั่งยืน ในการทำงานของมูลนิธิฯ

          ความริเริ่มสร้างสรรค์ของ รร. รุ่งอรุณ ที่ผมตื่นตาตื่นใจมาก คือการดำเนินการเตรียมรับการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสาม ด้วยการวิจัย ชื่อ "โครงการวิจัยและพัฒนา มาตรฐานและตัวบ่งชี้เพื่อการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสาม : กรณีการศึกษาทางเลือกโรงเรียนรุ่งอรุณ"  โดยขอการสนับสนุนจาก สมศ. และสถาบันอาศรมศิลป์   เป้าหมายสำคัญคือ ทำให้ผู้ปฏิบัติ (ครู) ได้มีส่วนเป็นเจ้าของกระบวนการคุณภาพ

          ในวาระการรายงานผลการดำเนินงานการพัฒนาโรงเรียนรุ่งอรุณ ผมชอบคำแนะนำของหม่อมดุษฎี บริพัตร ณ อยุธยา "การสอนคือการเรียน"  "นักเรียนจะช่วยให้ครูได้เรียน - ศิษย์เพื่อครู"  "นอกจากครูสังเกตยังต้องบันทึกด้วย"    ท่านถามเรื่องการสอนให้เด็กรู้จักตั้งคำถาม  และรู้จักจินตนาการ   การสอนแบบ Dalton Plan   ท่านย้ำให้ใช้คำ “สติปัญญา” อย่าใช้เพียง “ปัญญา”  บูรณาการทั้ง content และ process   ให้เด็กใช้สไตล์การเรียนที่หลากหลาย   และให้เด็กเคารพความสามารถที่แตกต่างกันของเพื่อน  ไม่ใช่ยกย่องแต่ความสามารถด้านวิทย์-คณิตเท่านั้น   ท่านแนะนำว่าควรเน้นให้เด็กเรียนพื้นฐานหลากหลายด้านครบถ้วน ไม่ใช่โด่งบางด้านเท่านั้น ด้านอื่นไม่มีเลย   ท่านเน้นให้ฝึกศิลปะโดยเฉพาะการวาดรูป    ผมคิดว่า "อาจารย์หม่อม" เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านกระบวนการเรียนรู้ อย่างแท้จริง

          ข้อสังเกตของคุณอนุ ศรีรัตนบัลล์ กรรมการที่ปรึกษา ว่าการดำเนินการของ รร. ชั้นประถมวัย มีลักษณะคล้าย รพ.   แต่บุคลากรหลักของ รร. คือครู ถูกคาดหวังหน้าที่หลายด้านมาก ต้องทำงานหลายหน้าด้วยตนเอง   ต่างจากแพทย์ที่มีบุคคลากรอื่นช่วยงานที่ซับซ้อน และมีอุปกรณ์ช่วยความสะดวกมากมาย   การมองแบบเปรียบเทียบนี้ เป็นโจทย์ต่อการคิดต่อเนื่อง ที่ผมยังไม่มีคำตอบ   เป็นข้อสังเกตเชิงระบบ หรือเชิงการจัดระบบ ที่ผมจะต้องเอาไปขบคิดต่อไปอีกนาน

          ฝ่ายผลิตสื่อ คือสำนักพิมพ์สานอักษร ในสังกัดโรงเรียนรุ่งอรุณ ทำงานร่วมกับหลายฝ่าย รวมทั้งสำนักพิมพ์ วพ. จัดพิมพ์หนังสือบูรณาการสู่ชีวิต   ที่นำมาจัดแสดงเป็นการ์ตูนฝึกหัดอ่านเป็นหนังสือเล่มใหญ่   สำหรับใช้ในห้องเรียนชั้นเด็กเล็กก็ได้   สำหรับพ่อแม่เอาไว้อ่านกับลูกหรืออ่านให้ลูกฟังก็ได้   เป็นการปลูกฝังนิสัยรักการอ่านตั้งแต่เล็ก   โครงการนี้นอกจากจัดจำหน่ายหนังสือแล้ว   ยังมีการบริจาคแก่โรงเรียนยากจนอีกด้วย

          การประชุมนี้เป็นทั้งการประชุมมูลนิธิ และการประชุมคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งก็คือคณะกรรมการโรงเรียนนั่นเอง   เราได้เห็นว่าผลการเรียนของนักเรียนโรงเรียนรุ่งอรุณ ดูจากผล O-NET ในทุกระดับสูงกว่าค่าเฉลี่ยของระดับประเทศ ระดับสังกัด (โรงเรียนเอกชน) และระดับจังหวัด   ที่สูงโด่งมากคือผลการสอบวิชาภาษาอังกฤษ   และผลของชั้น ป. ๖ คะแนนวิชาคณิตศาสตร์ก็สูงโด่งด้วย   ผมมีข้อสังเกตว่า คะแนนเฉลี่ยวิชาคณิตศาสตร์ชั้น ม. ๖ ทั่วประเทศเพียง ๑๕%   น่าตกใจมาก

          โรงเรียนรุ่งอรุณ และสถาบันอาศรมศิลป์ ไม่ได้ทำงานเพียงจัดการเรียนการสอน   แต่ยังทำงานด้านการพัฒนาวิชาการ พัฒนาครู พัฒนาชุมชน/สังคม และทำงานจิตอาสา ในหลากหลายด้าน   คือแม้จะเป็นโรงเรียนเอกชน สถาบันอุดมศึกษาเอกชน   แต่เป้าหมายไม่ใช่ผลกำไร   เป้าหมายที่แท้จริงคือ ทำงานเพื่อผลประโยชน์ของสังคม

 

วิจารณ์ พานิช
๓๑ พ.ค. ๕๔

 

บรรยากาศในโรงเรียนยามเช้า

---

 

 อีกมุมหนึ่งของบรรยากาศในโรงเรียน

---

 

 บรรยากาศในห้องประชุม

---

 

อีกมุมหนึ่งของบรรยากาศในห้องประชุม

---

 

ศิริลักษณ์ พุทธโคตร ผู้รับผิดชอบสำนักพิมพ์สานอักษร

---

 

หนังสือเล่มใหญ่ของสำนักพิมพ์สานอักษร

 

การจัดแสดงหนังสือเล่มใหญ

---