เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๒๓ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “นกเขาขะแมร์”

เพลงนกเขาขะแมร์

เพลงนกเขาขะแมร์เป็นเพลงไทยเดิมสำเนียงเขมร ที่หลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) แต่งไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๖ โดยแต่งจากเพลงทำนองเก่าในอัตราสองชั้นสำเนียงเขมรชื่อเพลงนกเขา ซึ่งเป็นเพลงของเขมรแท้ ๆ ผู้แต่งได้ต่อเพลงนี้จากขุนสำเนียงไพเราะ เจ้ากรมปี่พาทย์หลวงของกัมพูชา เมื่อครั้งตามเสด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวไปเวียดนามและกัมพูชาเมื่อพุทธศักราช ๒๔๗๓ และหลวงประดิษฐ์ไพเราะได้พำนักอยู่ในกัมพูชาต่ออีก ๑ เดือนเพื่อสอนดนตรีแก่นักดนตรีเขมรตามคำขอของเจ้ามณีวงศ์ กษัตริย์เขมร หลังจากกลับประเทศไทยแล้วจึงได้นำทำนองเพลงนกเขาอัตราสองชั้นมาแต่งขยายเป็น ๓ ชั้น และแต่งตัดลงเหลือชั้นเดียวจนครบเป็นเพลงเถา ตั้งชื่อว่า นกเขาขะแมร์เถา ลีลาทำนองตลอดจนอารมณ์ของเพลงเป็นการชมความงามของธรรมชาติสอดแทรกด้วยเสียงนกเขาขันคูด้วยความสุขสดชื่น (ข้อมูลจากเว็บอนุรักษ์ไทยและจากหนังสือ “หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) มหาดุริยกวีลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาแห่งอุษาคเนย์ เรียบเรียงโดยอานันท์ นาคคง และ อัษฎาวุธ สาคริก)

• เพลงนกเขาขะแมร์ ๓ ชั้น บรรเลงและขับร้องแบบร้องส่งเครื่องสายผสมhttp://www.phrapiyaroj.com/thaow/page10.html

• เดี่ยวซอด้วง นกเขาขะแมร์ ๓ ชั้น http://www.phrapiyaroj.com/diawsorduang/page5.html

เพลงไทยสากลที่ดัดแปลงทำนองเพลงนกเขาขะแมร์ เท่าที่รวบรวมได้มี ๔ เพลง แต่ที่ตั้งชื่อบ่งชี้ทำนอง “นกเขาขะแมร์” มี ๒ เพลง คือเพลง “นกเขานกเรา” และเพลงที่ดังเป็นอมตะเป็นเวลาเกือบ ๖๐ ปีแล้ว คือเพลง “นกเขาคูรัก”

เพลงนกเขานกเรา

เพลงนกเขานกเรา ไม่มีข้อมูลผู้แต่ง เป็นเพลงของวงจารุกนก ขับร้องโดยเล็ก อ่ำเที่ยงตรง – วรนุช อารีย์ (ไม่สามารถหาลิงค์ให้ฟังได้ คงต้องหาฟังจากเพลงต้นฉบับ

เพลงนกเขาคูรัก

เพลงนกเขาคูรัก คำร้องโดย สุนทรียา ณ เวียงกาญจน์ ทำนองโดย สมาน กาญจนะผลิน ดัดแปลงทำนองเพลงนกเขาขะแมร์ ๓ ชั้น ชรินทร์ นันทนาคร-เพ็ญศรี พุ่มชูศรี บันทึกแผ่นเสียงครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๖

เนื้อร้องเพลงนกเขาคูรัก

“(ช) โน่นแน่ะนกเขาคู จุ๊ก จุ๊กกรู นกมันเฝ้าคูหาชู้มัน
(ญ) โถโก่งคอทำเสียงหวาน ช่างน่าสงสาร หนอกระไรใจข้า
(ช) ก็พี่ปักใจใฝ่รักรัก เจ้าไยมิเห็นใจเมตตา
(ญ) นกมันรักกัน รักมันก็มีแต่จ๊ะจ๋า ไม่มีมารยาเสมือนร้อยลิ้นคนพร่ำ

(ช) ดวงใจเอ๋ย นกมันเหมือนพี่เฉลยเอ่ยคำ
(ญ) พูดไปแล้วต้องจำ
(ช) พูดไปแล้วพี่จำ มิต้องพูดซ้ำดวงใจ
(ญ) พี่อย่าเป็นเหมือนเช่นนกแก้ว
(ช) พี่ไม่เป็นเหมือนเช่นนกแก้ว
(ญ) พูดแจ้วแจ้วเรื่อยไป
(ช) ออกจากปากพี่ไป
(ญ) ขอให้ออกจากใจ

(ช) พี่ปากกับใจตรงกัน
(ญ) แน่ะใคร
(ช) ไหนใคร
(ญ) โน่นไง แฝงตัวร่มเงาไม้ใหญ่

(ช) ใช่ใครนกเขาคู่มัน
(ญ) เสียงใคร
(ช) ไหนกัน
(ญ) เสียงนั่น

(ช) อ๋อนกมันพลอดคำรำพัน ฝากชีวันรักกันไงเล่า
(ญ) ไยรู้
(ช) ดูเอา พี่เห็นมันเฝ้าหยอกเย้าต่อกัน
(ญ) พี่ต้องเอาอย่างมัน
(ช) พี่จะเอาอย่างมัน มิเปลี่ยนแปรผันเลยเอย”

• ชรินทร์ นันทนาคร –เพ็ญศรี พุ่มชูศรี http://www.youtube.com/watch?v=9QtpRawIlHY http://www.youtube.com/watch?v=iR8jivUe700 http://www.4shared.com/audio/5cHxqY-I/BM_-_.htm   (สังคีตประยุกต์)

• ธานินทร์ อินทรเทพ – ดาวใจ ไพจิตร http://www.4shared.com/audio/yOIzpxIV/_-_.htm

• สุทธิพงษ์ – จุฑามาศ http://www.youtube.com/watch?v=MBg36ISIfOU http://www.4shared.com/audio/U0nkJyQh/_1_-_02_-___-_.htm

• ชรินทร์ นันทนาคร – อรวี สัจจานนท์ http://www.youtube.com/watch?v=HgoCt_SyPwI

• พุ่มพวง ดวงจันทร์ http://www.4shared.com/audio/dkktJF_X/_online.htm

วิพล นาคพันธ์

๒๒  มิถุนายน ๒๕๕๔