ในช่วงสาย ๆ ของวันหนึ่ง.............
กริ๊ง ๆ ๆ กริ๊ง ๆ ๆ ๆ มีเสียงโทรศัพท์ดังขึ้น
สวัสดีครับ
"สวัสดีค่ะ เย็นนี้อาจารย์ว่างไหมคะ ไปเที่ยวด้วยกัน"
ว่างครับ
เสียงโทรศัพท์จาก "พี่อิ๋ว" (คุณนงลักษณ์ อยู่บุญ) สำนักงานสหกรณ์จังหวัดอุตรดิตถ์ ที่เปลี่ยนวันธรรมดา ๆ ของผมเป็นวันที่ซาบซึ้งที่สุดในชีวิตวันหนึ่ง
ในวันนั้นพี่อิ๋วชวนผมไปช่วยจัดเวทีถอดบทเรียนและจัดการความรู้ เรื่องของ SML เวทีวันนี้เป็นเวทีที่จัดขึ้น ณ ตำบลวังดินครับ
ซึ่งผมไม่เคยปฏิเสธอยู่แล้วครับ ผมเคยบอกที่สำนักงานสหกรณ์อุตรดิตถ์ไว้เสมอครับว่า ถ้ามีอะไรให้ผมรับใช้บอกได้เสมอ ไม่ต้องเกรงใจบอกได้ตลอดเวลา ไปไหนไปกัน เรื่องเงินไม่ต้องเป็นห่วงครับ ไม่มีค่าตัวครับ ค่าตัวของผมที่อยู่ทุกคนมีความสุขกับการทำงาน สิ่งที่ผมได้รับก็คือได้เรียนรู้ครับ
ในวันนั้นพี่อิ๋วมารับผมที่หน้าหมู่บ้านประมาณ 17.00 น. และมุ่งหน้าไป ตำบลวังดิน ซึ่งอยู่ห่างจากตัวเมืองประมาณ 20 กว่ากิโลเมตรเท่านั้นครับ
พอไปถึงที่ศาลาเอนกประสงค์ภายในวัด หลังจากที่พวกเราช่วยกันจัดสถานที่เสร็จแล้วผมต้องตกตะลึงกับสิ่งที่ได้ยิน "เสียงตามสาย" ที่ชายผู้หนึ่งประกาศ
"วันนี้ขอให้พวกเรามารวมตัวกันที่ศาลาเอนกประสงค์ของวัดเพื่อร่วมประชุมกัน เพราะไม่มีหมู่บ้านไหนได้รับเกียรติอย่างนี้ ขอเชิญให้มาประชุม ขอให้มากันมาก ๆ ทางคณะฯ มาคอยพวกเราอยู่แล้ว หมู่บ้านเราได้รับเกียรติอันสูงที่ทางคณะฯ เข้ามาพบปะพูดคุยกับพวกเราในวันนี้"
หลังจากที่ผมได้ยินเช่นนั้น ในใจแวบแรกคิดขึ้นมาทันทีและพูดกับตนเองว่า.....
"ทำไมชุมชนเขาใจดีจัง คิดกันดีจังเลย"
"คนไทยใจดีขนาดนี้ แล้วเรานักวิจัย นักพัฒนา ทำไมถึงทำเขาพวกเขาได้นะ"
"เขาจะรู้หรือไม่นะ ว่าชาตินี้เราอาจจะได้เจอกันแค่ครั้งเดียว เมื่องานของเราเสร็จเราเรียนจบแล้ว เราก็อาจจะไม่ได้เจอกันอีกเลยนะ"
ถัดจากนั้นมาหัวใจผมตกไปอยู่ที่ตาตุ่มครับ เพราะคิดต่อไปแล้วพบว่า
พวกเราเคยว่าคนในชุมชนหักล้างถางพง ทำไร่เลื่อนลอยกัน น้ำท่วมกันทุกวันนี้ก็เพราะพวกเขาตัดไม้ทำลายป่ากัน แต่ในวันนี้พวกเรา ก็มิได้ต่างอะไรกับการ "ทำไร่เลื่อนลอย" อยากเรียน อยากศึกษา อยากพัฒนาอะไรกัน ก็ไปลงทำกับชุมชน จบแล้ว สบายแล้ว จบงานก็จบกัน
แล้วทำไมทำได้ล่ะ
เพราะชุมชนน่ารักอย่างนี้ไงครับ
ชุมชนยิ้มทุกครั้งที่เราไป อยากให้เราไปอีก (แล้วเราได้กลับไปบ้างไหม)
น่ารักกับพวกเราเสมอมา น่ารักกับเรามาตลอด และยังคงน่ารักอย่างนี้ตลอดไป
ในระหว่างเดินทางกลับผมจึงได้เล่าเรื่องนี้และบอกทุก ๆ คน ที่ลงไปด้วยกันวันนั้นว่า
"หลักในการทำงานที่ใช้ในการวางแผนทำงานกับชุมชนที่สำคัญที่สุดก็คือ ทุกครั้งที่ลงไปทำงานกับชุมชน ต้องคิดเสมอนะว่า ประโยชน์ที่เขาได้รับกับเราได้รับนั้นคืออะไร ใครได้รับประโยชน์มากกว่ากัน ถ้าคิดแล้วเรายังได้ประโยชน์มากกว่าชุมชนแล้วล่ะ ขอให้เรามานั่งวางแผนใหม่ วางแผนไปจนกว่าเมื่อไหร่ที่สิ่งที่เราทำนั้นชุมชนได้ประโยชน์มากกว่าเรา แผนนั้นเป็นแผนที่ดีและเหมาะสมที่สุด".....
