HA_KM_RCA

โยโสมนสิการ กับ การพัฒนาคุณภาพ

โยนิโสมนสิการ คืออะไร มีกี่ประเภทอะไรบ้าง และมีวิธีการนำมาใช้อย่างไร
     โยนิโสมนสิการ คือวิธีคิดที่พระพุทธเจ้าทรงแนะนำไว้เพื่อนำไปสู่ขบวนการสร้างปัญญา (Intelligence Movement) ซึ่งเป็นวิธีคิดที่จะดัดนิสัยการคิดแบบเพื่อสนองตัณหา หรือการคิดด้วยความไม่ชอบใจเป็นพื้นฐาน
     โยนิโสมนสิการ จะแบ่งอย่างง่าย ๆ ได้ 2 ประเภท คือ
          1. ประเภทพัฒนาปัญญาโดยตรง เน้นที่การได้รู้ และเข้าใจตามสภาพแห่งความจริงนั้น ๆ เป็นการขจัดอวิชชา หรือที่เรียกว่า “โยนิโสมนสิการระดับสัจธรรม”
          2. ประเภทสร้างเสริมคุณภาพจิต เน้นที่การปลุกเร้าให้เกิดคุณธรรมและกุศลธรรมต่าง ๆ หรือที่เรียกว่า “โยนิโสมนสิการระดับจริยธรรม”
     การนำมาใช้นั้นบางอย่างก็นำมาใช้เพียงอย่างใด อย่างหนึ่ง หรือใช้ผสมผสานกัน บุคคลต้องฝึกวิธีคิดแบบนี้ให้เป็นปกตินิสัย ส่วนระยะเวลาที่จะใช้ในการฝึกนั้น อาจจะไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับพื้นฐานเดิมที่สั่งสมมา

โยนิโสมนสิการ 10 วิธี มีอะไรบ้าง และจะได้ประโยชน์ในการนำมาใช้อย่างไร
          1. วิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย
          2. วิธีคิดแบบแยกแยะองค์ประกอบ
          3. วิธีคิดแบบรู้เท่าทันธรรมดา
          4. วิธีคิดแบบแก้ปัญหา
          5. วิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์
          6. วิธีคิดแบบคุณโทษและทางออก
          7. วิธีคิดแบบรู้คุณค่าแท้ - คุณค่าเทียม
          8. วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรม
          9. วิธีคิดแบบเป็นอยู่ในขณะปัจจุบัน
          10. วิธีคิดแบบวิภัชชวาท

  ผมอ่านข้อความนี้ใน Blog เขียน โดย คุณ อนุชา หนูน่น ขณะที่กำลังฟังบรรยาย ของอาจารย์ ผ่องพรรณ ธนา ซึ่งมาช่วยในหลักสูตร HA 301 รุ่นที่ ๙ ซึ่งจัดโดย HACC_KKU ประเด็นที่อาจารย์มากล่าวเสริม คือ การวิเคราะห์รากเหง้าแห่งปัญหา หรือ ที่เรียกว่า RCA หรือ  Root cause analysis น่าจะเป็นเรื่องเดียวกัน โดยเฉพาะ สี่ข้อแรกข้างบนนี้ ทำให้เห็นว่าการพัฒนาคุณภาพนั้นเป็นเรื่องที่เราสามารถนำ พระพุทธศาสนามาช่วยได้อย่างดีครับ

    JJ