อนิจจา... โลงทอง.
ใกล้ค่ำวันนี้ จะไปรดน้ำเคารพศพของอุบาสิกาเก่าแก่ของวัด รับทราบว่ากำหนดเวลาหนึ่งทุ่มเพราะเพิ่งสิ้นลมไม่นาน แต่พอไปถึงก็เสร็จพิธีรดน้ำแล้ว ลูกหลานกำลังนำร่างของท่านใส่โลงหรือหีบศพ เมื่อไม่ได้รดน้ำจึงเปลี่ยนเป็นนั่งรอฟังสวดอภิธรรม เสร็จพิธีจึงได้เดินกลับมา (วัดอยู่ใกล้กันไม่ถึงร้อยเมตร)
โลงหรือหีบศพที่ใช้ก็เป็นโลงแอร์ คือเป็นหีบศพที่มีเครื่องทำความเย็นอยู่ที่ฐานหีบ ซึ่งเป็นนวัตกรรมที่เพิ่งมีขึ้นในวัดไม่นานนัก เข้ามาแทนที่โลงแบบเก่าอย่างรวดเร็ว ด้วยข้อดีก็คือ ภายในโลงมีสภาพเหมือนกับห้องเย็นแช่แข็ง จึงไม่จำเป็นต้องฉีดยาศพ ส่วนการมัดตราสั่งนั้นก็ไม่ใช่สิ่งจำเป็นอีกต่อไป...
ผู้เขียนก็มิใช่ผู้ชำนาญเรื่องโลง เพียงแต่บวชมานานเห็นมามากเท่านั้น โลงแอร์ปัจจุบันกล่าวได้ว่ามีอยู่ประจำเกือบทุกวัด ดังนั้น เมื่อมาเป็นเจ้าอาวาสก็ต้องสนใจเรื่องนี้ เพราะมีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรง ปกติโลงแอร์ทั่วไปจะมีสิ่งสำคัญอยู่ ๒ ส่วน คือ ส่วนที่เป็นฐานซึ่งเครื่องทำความเย็นจะอยู่ที่นี้ และส่วนที่เป็นหีบศพซึ่งจะใช้วางบนฐาน...
ปัจจุบันโลงแอร์ในส่วนที่เป็นหีบศพจะมีอยู่ ๒ ชนิด คือ ส่วนที่เป็นโลงนอก ซึ่งจะต้องมีโลงในหรือหีบศพขนาดเล็กบรรจุไว้อีกชั้น เวลาจะเผาก็นำเฉพาะโลงในที่บรรจุศพเข้าเตา ส่วนโลงนอกล้างเก็บไว้ ตามปกติโลงแอร์จะมีโลงนอกติดมาเป็นชุดเสมอ... อีกชนิดหนึ่งเป็นโลงนอกที่ทำขึ้นมาโดยไม่ต้องมีโลงใน สามารถวางบนฐานแล้วยกไปเผาได้เลย โลงนอกแบบเผาได้เลยนี้ เจ้าภาพจะจัดหามาเอง หรือทางวัดมีไว้บริการเป็นกรณีพิเศษ...
กลับมายังเมื่อครู่ที่งานศพ... เมื่อนำโลงนอกวางบนฐานแล้ว กำลังจะเผดียงสงฆ์ขึ้นสวดอภิธรรม ปรากฎว่า โลงยังไม่เย็น นั่นคือ อาจมีปัญหาในส่วนเครื่องทำความเย็น ท่านสมภารจึงสั่งให้เปลี่ยนฐานอีกตัวมาใช้แทน จึงต้องยกโลงนอกกันอีกครั้ง...
ท่านสมภารสั่งเสร็จก็กลับมานั่งคุยกับผู้เขียนต่อ ผู้เขียนก็ปรารภว่า ได้ยินว่าค่าซ่อมโลงแอร์แพง ท่านก็บอกว่า ทำนองนั้นแหละ เราไม่มีความรู้ ทำไม่ได้ ช่างจะเอาเท่าใดก็ต้องให้... อะไรทำนองนี้
ผู้เขียนก็นึกถึง โลงทอง แล้วก็ปรารภกับท่านว่า ในสมัยก่อนนั้น ใครใด้ใส่โลงทองก็ถือว่าเยี่ยมแล้ว เดียวนี้เค้าไม่ค่อยใช้ ที่วัด(ยางทอง) ก็มีโลงทองอยู่ชุดหนึ่ง.. (ผู้เขียนระลึกขึ้นได้ เก็บไว้ใต้ถุนกุฏิเก่า ไม่ได้ใช้นานหลายปีแล้ว)... ท่านก็บอกว่า ยุคสมัยเปลี่ยนไป... การสนทนาก็พักอยู่แค่นั้น เพราะการเปลี่ยนฐานโลงเรียบร้อย กำลังจะเริ่มพิธีกรรมสวดศพคืนแรก...
การนั่งเงียบๆ ทำให้มีโอกาสคิด ผู้เขียนก็นึกถึงโลงศพ เท่าที่ผ่านๆ มา สมัยผู้เขียนเด็กๆ จะมีโลงติดกระดาษสี แกะกนกสวยงาม เป็นรูปทรงปรางค์ปราสาท... ต่อมาโลงชนิดนี้ค่อยๆ เลือนหายไป เพราะค่าฝีมือแพง ลูกหลานไม่มีเวลาทำ การเก็บรักษาก็ยาก ขณะที่โลงสำเร็จรูปตามร้านค่อยๆ เจริญเติบโตขึ้นมา...
โลงทอง ก็คือโลงนอกที่มีลวดลายเป็นกนกสีทองแต่งแต้มด้วยชาดสีแดง ซึ่งก็มีหลายระดับหลายราคา ในยุคก่อนนั้น ใครได้ใช้โลงทองจัดว่าเป็นวาสนาบารมี เพราะแพงและมีน้อย... ต่อมาเริ่มมีกันหลายๆ วัด ใครๆ ก็สามารถใช้ได้ ระดับของโลงทองจึงลดลงมาเพราะราคาธรรมดาและมีทั่วไป...
อีกอย่างที่ระดับเดียวกับโลงทองก็คือ โลงมุก ซึ่งเป็นโลงนอกที่แกะสลักเป็นกนกประดับมุกลงรัก มองดูสวยงามตระการตา... ถ้าจะเปรียบเทียบโลงมุกกับโลงทองนั้น ระดับก็พอๆ กัน ขึ้นอยู่กับความสวยงาม วิจิตรพิสดาร หรืออลังการของโลงมากกว่า...
คิดๆ ไปก็นึกสังเวชใจกับโลงทอง จึงตั้งใจว่ากลับมาจะเขียนบันทึกเรื่อง อนิจจา... โลงทอง. เพราะสิ่งที่เคยรุ่งเรืองสมัยก่อน กำลังกลายเป็นของที่ล้าสมัยในปัจจุบัน...
คิดบริบทใกล้เคียงอีกนิด... งานศพเดียวนี้ ไม่ค่อยจะอวดโลง แต่อวดดอกไม้สดที่ประดับหน้าโลงแทน... แล้วความคิดก็ชะงักอยู่แค่นั้น.
ความเห็น (2)
นมัสการพระคุณเจ้าค่ะ
สาธุค่ะ นึกถึงกลอน นรชาติที่วางวาย .. สถิตย์อยู่แต่ชั่วดี ประดับไว้ในโลกา
ขอบพระคุณสวัสดีปีกระต่ายค่ะ
นมัสการพระคุณเจ้า
- ได้สะกิดเตือนสัจธรรม
- พบคำศัพท์ใหม่ กำลังจะเผดียงสงฆ์ขึ้นสวดอภิธรรม ยังไม่เข้าใจ
- งานศพเดียวนี้ ไม่ค่อยจะอวดโลง แต่อวดดอกไม้สดที่ประดับหน้าโลงแทน
อวดดอกไม้ ยังพอทำให้เท่าเทียมหรือใกล้เคียงกันได้ แต่พวงหรีดนี่สิ
- วัดที่มีศาลาหลายๆ ศาลา หากมีงานศพที่มีฐานะแตกต่างกันล่ะก็
- เจ้าภาพงานศพรายเล็กๆ น่าสงสารเชียว