สรุปประชุมฟอนต์มาตรฐานราชการแบบคร่าวๆ
ผมได้มีโอกาสได้เข้าร่วมประชุมที่สำนักปลัดนายกรัฐมนตรีเมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ประเด็นในหัวข้อการประชุมสืบเนื่องมาจากการประกาศให้ภาครัฐใช้ฟอนต์จาก SiPA ซึ่งมีอยู่ 13 ตัวแต่จากประกาศมติ ครม. ออกจะดูยุ่งเหยิงเนื่องจาก วันที่ประชุม ครม. ไม่ได้เข้าไปนำเสนอ ได้แต่นั่งรอข้างนอกตั้งแต่เช้าและกลับตอนบ่าย วันรุ่งขึ้นก็มีประกาศออกมาเร็วมาก ซึ่งดูในเนื้อความแล้วยิ่งงงไปกันใหญ่ ผมเข้าใจว่าทางสำนักนายกเองต้องการให้ประกาศดูเป็นกลางเลยจับโน่นผสมนี่เลยออกมาเป็นอย่างที่เราทราบกันคือ อ่านแล้วงงๆ ประเด็นหลักของประกาศครั้งที่แล้วคือ ให้ลดการละเมิดลิขสิทธิ์และสร้างมาตรฐานให้ราชการจากสิ่งที่ทำได้ง่ายก่อน คือ รูปแบบเอกสารที่พิมพ์จากคอมพิวเตอร์ แน่นอนคงไม่มีใครจะยอมรับการเปลี่ยนแปลงจาก Windows ไปเป็น Linux ได้เร็วมากนัก การกำหนดแบบอักษรและรูปแบบการพิมพ์เอกสารบนโปรแกรมจัดการเอกสาร ก่อนเป็นเรื่องที่ทำได้เร็วที่สุด ซึ่งทาง SiPA เองมีฟอนต์ที่ได้จากการประกวดสามารถนำไปใช้ได้อย่างเสรี แต่ยังไม่ได้กำหนดแบบอักษรและขนาดที่จะใช้ ประกาศถัดมาเรื่องให้ใช้ตัวเลขไทยในเอกสารราชการ ทำให้เกิดความเข้าใจผิดอยู่หลายอย่าง ดูวุ่นวาย และมีกรณีการแก้ปัญหาที่ผิดๆ ส่งผลให้เกิดการละเมิดลิขสิทธิ์แบบไม่ตั้งใจอีกด้วย
สรุปประชุมที่สำนักปลัดนายกรัฐมนตรี ที่ทำเนียบรัฐบาลเมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ทำให้ทราบปัญหาหลายอย่าง เช่น
- ราชการไทย ใช้ Windows แต่ติดตั้งฟอนต์ไม่เป็น :(
- ตัวฟอนต์จางบน Windows XP คิดว่าไม่ได้อัพเดท Windows กันมานานมาก
- ขี้เกียจกดปุ่ม shift เพื่อพิมพ์เลขไทย อยากพิมพ์ที่แป้น Numeric Keypad แล้วเป็นเลขไทย
สำหรับการนำไปใช้ มีหลายหน่วยงานที่เข้าร่วมประชุมเริ่มใช้กันมากว่า 1 เดือนแล้ว ซึ่งเป็นเรื่องที่น่ายินดี ในที่ประชุมสรุปเรื่องแบบอักษรไว้ว่าให้ใช้แบบอักษร TH SarabanPSK ขนาด 16 เป็นหลักในการพิมพ์เอกสารราชการ สำหรับรูปแบบที่ประยุกต์จากเครื่องพิมพ์ดีดไปเป็นคอนพิวเตอร์นั้นทาง สปน. จะช่วยทำเทมเพลตเอกสารบน Microsoft Office ให้ ส่วน SiPA จะนำเอาเทมเพลตเอกสารจาก สปน. มาจัดทำ extension สำหรับ OpenOffice.org
ส่วนเรื่องตัวเลขไทยมีคนเข้าใจผิดหลายอย่าง ซึ่งเท่าที่ได้สอบถามจากท่านผู้รู้ ทำให้ทราบว่า ใช้เลขไทยในเอกสารราชการ ในส่วนของ เลขที่เอกสาร วันที่ ปีพุทธศักราช ส่วนเอกสารที่เอาไว้คำนวนในโปรแกรมตารางคำนวนไม่จำเป็นต้องใช้ เนื่องจากใช้เลขไทยคำนวณ ไม่ได้
กรณีขี้เกียจกดปุ่ม shift เพื่อพิมพ์เลขไทย อยากพิมพ์ที่แป้น Numeric Keypad แล้วเป็นเลขไทย ได้มีคนนำเอาฟอนต์ TH SarabanPSK และ TH Niramit AS ไปดัดแปลงโดยคัดลอกตัวเลขไทยไปแทนที่ตัวเลขภาษาอังกฤษ เพื่อให้พิมพ์ที่แป้น Numeric Keypad แล้วเป็นเลขไทย ในกรณีนี้จะทำให้เกิดความเข้าใจผิด ฟอนต์ไม่ได้มาตรฐาน การแลกเปลี่ยนเอกสารผิดพลาด และ ผิดกฏหมายลิขสิทธิ์ครับ :) เท่าที่ทราบคนที่ทำยังละเมิดลิขสิทธิ์ฟอนต์ใน Microsoft Windows อีกชุดใหญ่ ก็ขอความกรุณาเถอะครับ หยุดทำ หยุดใช้สิ่งที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ภาครัฐเองพยายามลดการละเมิดลิขสิทธิ์ลง ภาคประชนก็ต้องช่วยกันนะครับ ในกรณีนี้ขึ้นอยู่กับ SiPA และ DIP เองจะทำอย่างไร จะตามจับผู้กระทำผิดในฐานะผู้ละเมิดโดยตรง (ผู้ที่ดัดแปลง) หรือผู้ละเมิดโดยอ้อม (ผู้ที่ใช้ฟอนต์ละเมิดลิขสิทธิ์) หรือไม่
* สำหรับในความคิดผมแล้วไม่ว่าจะใช้ระบบปฏิบัติการอะไร หรือโปรแกรมอะไร คนไทยก็ยังใช้สิ่งเหล่านี้ไม่เป็นอยู่ดี ดูจากกรณีติดตั้งฟอนต์บน Microsoft Windows ไม่เป็นทั้งๆ ที่เป็นระบบปฏิบัติการที่ใช้อยู่ทุกวัน หรือ ใช้ Macro ไม่เป็นทั้งๆ ที่คุณใช้ Microsoft Office อยู่ทุกวัน การใช้ ICT ในภาครัฐและในประเทศอ่อนแอมากครับ
ความเห็น (5)
- ขอบคุณที่เขียนเรื่องนี้
- ที่ทำงานได้รับเรื่องการเปลี่ยนฟอนต์ในหนังสือราชการแล้ว และได้ติดตั้งทดลองใช้งานแล้วเมื่อวานนี้
- พบปัญหา คือตัวฟอนต์จางมาก บน Windows XP
- แต่ไม่แน่ใจว่าเป็นเพราะ ไม่ได้อัพเดท Windows
- ต้องขออนุญาติกลับไปตรวจสอบวันที่อัพเดต windows ก่อน แล้วจะกลับมาแจ้งผลให้ทราบ
Microsoft Windows ได้ update เรื่องการ render ฟอนต์โดยใช้ Clear Type มานานแล้ว หากหลาดการอัพเดทในตอนนั้น ผมแนะนำ http://www.microsoft.com/typography/cleartype/tuner/tune.aspx ครับ ง่าย สะดวก รวดเร็ว
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเลย น่ารักมากครับ http://202.29.6.13/~departmentt/ มีข้อมูลในการติดตั้งฟอนต์และเทมเพลท พร้อม Macro เปลี่ยนเลขไทยสำหรับ Microsoft Word ด้วย
ปราโมทย์ จูฑาพร
ไหน ๆ พูดเรื่องรูปแบบตัวอักษรบนคอมพิวเตอร์แล้ว อยากจะแสดงควาเห็นเพื่อความเข้าใจภาษาที่ถูกต้องตรงกันสักนิดนะครับ
คำว่าฟอนต์ (font) ที่คนทั่วไปพูดถึงกันนั้นที่ถูกแล้วควรเรียกว่า Type หรือ Typeface ครับ ซึ่งหมายถึงชุดตัวอักษร 1 ชุดที่มีรูปแบบ
เดียวกัน โดยประกอบด้วย ตัวอักษรธรรมดา ตัวเอน ตัวหนา ตัวขีดเส้นใต้ ฯ และมีขนาด (size) ต่าง ๆ กัน ไม่ว่าขนาดที่มีมาให้ตายตัว
ซึ่งจะมีจำกัด หรือขนาดแบบ scalable ซึ่งจะมีได้ไม่จำกัด ส่วนคำว่า font นั้น หมายถึง ตัวอักษรรูปแบบหนึ่งที่มีขนาดหนึ่งและมีลักษณะเจาะจงว่าเป็น ตัวอักษรธรรมดา ตัวเอน หรือ ตัวหนา ฯ เป็นต้น ดังนั้น คำว่า TH Saraban PSK จึงเป็นType หนึ่ง Type แต่
TH Saraban PSK ตัวเอน ขนาด 16 จุด (point) คือ 1 font ครับ
ถ้าท่านใดคิดว่ามีคำอธิบายที่คิดว่าดีกว่านี้ก็มาแลกเปลี่ยนกันนะครับ ผมเองอ่านเรื่องนี้มาจากคู่มือ HP printer นานแล้วครับ
Just my 2 cents!