สุดยอดการดัดแปลงทำนองเพลงไทยเดิมเป็นเพลงไทยสากลและเพลงไทยลูกทุ่ง

มีเพลงลูกกรุงลูกทุ่ง ๔ เพลงที่ถือได้ว่าเป็นสุดยอดของการดัดแปลงทำนองมาจากเพลงไทยเดิม เป็นเพลงอะไรโปรดติดตามครับ

ในบรรดาเพลงไทยสากล (เพลงลูกกรุง) และเพลงไทยลูกทุ่ง (เพลงลูกทุ่ง) ที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงไทย (เพลงไทยเดิม) นั้น ต้องยกให้เพลง ๔ เพลงดังต่อไปนี้เป็นสุดยอดของการดัดแปลง

๑. เพลงน้ำใจชาวเหนือ พยงค์ มุกดา เป็นผู้แต่ง

ท่อน ๑ ของเพลงนี้นำทำนองมาจากเพลงสร้อยลำปาง ๒ ชั้น (หรือลาวลำปางเล็กหรือลาวสร้อยลำปาง) ท่อน ๑ ส่วนท่อน ๒ ของเพลงน้ำใจชาวเหนือมาจากเพลงพม่าเขว ๒ ชั้น

เพลงสร้อยลำปางเป็นเพลงในชุดลาวลำปาง ซึ่งนอกจากสร้อยสำปางแล้ว ยังมีลาวลำปางใหญ่ (หรือลาวลำปางหลวง) แม่แล้ลำปาง (หรือแม่สะเรียง) และลาวพึม(หรือลาวคลึง) เป็นเพลงที่มีมาแต่เก่า ไม่ทราบนามผู้แต่ง เพลงสร้อยลำปางมีทำนอง ๒ ท่อน เฉพาะท่อนที่ ๑ ซึ่งเป็นที่มาของเพลงน้ำใจชาวเหนือมีโน้ตดังนี้

----	---ซ	---ด	-ดดด	-ม-ร	-ด-ร	-ม-ด	-ดดด
----	---ซ	---ด	-ดดด	-ม-ร	-ด-ร	---ม	---ซ
----	-ด-ร	-ม-ร	-ด-ซ	----	-ด-ร	-ม-ร	-ด-ล
----	---ม	----	-ซ-ล	-ด-ซ	-ด-ล	---ซ	---ม
---ด	-ร-ม	-ซ-ม	-ร-ด	-ด-ร	-ด-ซ	-ม-ซ	-ล-ด
---ด	-ร-ม	-ซ-ม	-ร-ด	-ด-ร	-ด-ซ	-ม-ซ	-ล-ด

 ฟังเดี่ยวจะเข้เพลงสร้อยลำปาง http://www.phrapiyaroj.com/djk/page9.html

 สำหรับเพลงพม่าเขวเป็นเพลงเก่าไม่ทราบนามผู้แต่ง เพลงนี้เป็นที่รู้จักกันทั่วประเทศเมื่อคุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลงได้ใช้ทำนองเพลงพม่าเขวแต่งเป็นเพลง “ช้าง” เพื่อให้นักเรียนร้องตามโครงการวิทยุโรงเรียน โดยมีเนื้อร้องว่า “ช้าง ช้าง ช้าง น้องเคยเห็นช้างหรือเปล่า ช้างมันตัวโตไม่เบา จมูกยาวยาวเรียกว่างวง สองเขี้ยวใต้งวงเรียกว่างา มีหูมีตามหางยาว” เพลงพม่าเขว ๒ ชั้นมีทำนองดังนี้

----	---ซ	---ซ	---ซ	----	-ซ–ม	--รม	-ซ–ด
----	---ซ	---ซ	---ซ	----	-ซ–ม	-ร–ม	-ซ–ด
----	-ซ–ม	--รม	-ด–ร	-ดํ–ล	-ดํ–ดํ	--ซล	-ดํ--
-ดํ–ล	-ดํ–ดํ	--ซล	-ดํ --	-ซ–ล	-ซ–ม	---ร	----ด

หมายเหตุ โน้ตเพลงที่นำเสนอเป็นทางหรือระดับเสียงที่เป็นมาตรฐานของเพลงนั้น ๆ หากนำเพลงตั้งแต่ ๒ เพลงมาเล่นต่อกันให้กลมกลืนกันอาจต้องเพิ่มลดระดับเสียงของเพลงใดเพลงหนึ่ง

ฟังเพลงพม่าเขว บรรเลงโดยวงดุริยางค์ทหารบก  http://www.youtube.com/watch?v=-4r2ztwF9a8

เพลงน้ำใจชาวเหนือ

คำร้อง พยงค์ มุกดา

(ท่อน ๑ ลาวสร้อยลำปาง ๒ ชั้น ท่อน ๑)

หมู่เฮาเอยฟังข้าเจ้าเผยถ้อยวาที ก่อนเคยมีสาวงามที่ชื่อเครือฟ้า ผู้ชายชาวใต้แอ่วมา ชื่อนามว่าร้อยตรีพร้อม ได้เครือฟ้าชมสมอุราดมดอม แล้วก็จากไปทิ้งให้สาวตรอม สาวซื่อบ่ยอมผูกพันชายใด

(ท่อน ๒ พม่าเขว ๒ ชั้น)

สาวเหนือจ๋า ร้อยตรีกลับมาเชียงใหม่ พร้อมด้วยเมียรักร่วมใจ เธอชื่อจำปาหน้าผ่องใส มาก่อวิวาทให้บาดใจ เครือฟ้าหาใครจุนเจือ

(ท่อน ๓ ลาวสร้อยลำปาง ๒ ชั้น ท่อน ๑)

สิ้นวาสนาสาวเอยเครือฟ้าจึงลาตาย ชีพวางวายถือความสัตย์ไว้ยิ่งเหลือ นี่คือน้ำใจชาวเหนือ ดุจเกลือรักษาความเค็ม หนุ่มชาวใต้อย่าใช้ความรักเป็นเกม รูปหล่อปากหวานระรานเลาะเล็ม เห็นหญิงเป็นเกมแห่งการกีฬา

(ท่อน ๔ พม่าเขว ๒ ชั้น)

สาวเอ๋ยสาว ข้าเจ้าจะเตือนสาวว่า สงวนใจกันไว้บ้างหนา ใจอ่อนเกินไปจะหมดท่า ดังแม่ปิงไหลบ่กลับมา ดังสาวเครือฟ้าอาดูร

ฟังเพลงน้ำใจชาวเหนือ

• บุษยา รังสี ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/3yvWYfyy/_-__.htm
• ไก่ พรรณิภา ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/jlau4jCB/__-___.htm

 ๒. เพลงรักจางที่บางปะกง สดใส รุ่งโพธิ์ทอง แต่ง โดยท่อน ๑ ของเพลงมาจากเพลงทะเลบ้า ๒ ชั้น ส่วนท่อน ๒ ของเพลงมาจากเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น ท่อน ๓

เพลงทะเลบ้า อัตราสองชั้นเป็นเพลงเก่า ประเภทหน้าทับสองไม้ มี ๒ ท่อน มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา นิยมนำมารวมไว้ในเพลงเรื่องฉิ่งใหญ่

ฟังเพลงทะเลบ้า ๒ ชั้นบรรเลงแบบสากล http://www.4shared.com/audio/H03x_4pm/_online.htm

ส่วนเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเป็นเพลงพระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๓ มาจากเพลงทำนองเก่าที่มีชื่อว่า เพลงมอญตัดแตง เพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น เป็นเพลงหน้าทับปรบไก่ มี ๓ ท่อน ท่อน ๑ มี ๔ จังหวะ ท่อนที่ ๒ มี ๔ จังหวะ และท่อน ๓ มี ๖ จังหวะ นิยมใช้บรรเลงต่อจากเพลงกราวในและเพลงพม่าห้าท่อน

ฟังเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น http://www.4shared.com/audio/u_gLD3bY/04_.htm

ท่อน ๑ ของเพลงรักจางที่บางปะกง มาจากเพลงทะเลบ้า ท่อน ๑ และท่อน ๒

(ทะเลบ้า ๒ ชั้น ท่อน ๑)

- ม ซ ล	- - ด ล	- ร - ล	- ด ด ด	- ร ร ร	- ม - ซ	- ล - ด	- - - ด
ใฝ่พะวง	หลงเฝ้า	สาวเจ้า	บางปะกง	พางวยงง	หลงเก้อ	เพ้อ	หา
- ม ซ ล	- - ด ล	- ร - ล	- ด ด ด	- ร ร ร	- ม - ร	ด ท ล ซ	- - - ซ
โอ้เวรกรรม	จำพราก	จากไป	ไกลตา	ในอุรา	ระทม	ตรม	ไหม้
- ม ซ ล	ด ซ ล ด	ซ ล ด ร	ม ด ร ม	- ล ซ ม	- ร - ด	- ร ม ซ	- ร - ม
เจ้าทำเมิน	พี่หมอง	โธ่เจ้ามอง	พี่เหมือน	ผ้าพัน	กันเปื้อน	นานก็เลือน	ร้างไป
- - - -	- - - ม	- ม ม ม	- - ม ม
----	ไย	มาตัด	ไมตรี

 (ทะเลบ้า ๒ ชั้น ท่อน ๒)

- - - -	- - ล ซ	- - ฟ ม	- - - -	- - ล ซ	- - ฟ ม	ซ ม ร ด	- ร - ม
น้องมี	แฟนใหม่	----	----	ทิ้งชาว	นาไร่	ไปกับหนุ่ม	เศรษฐี
- - - -	- ล ด ซ	ล ซ ฟ ม	- - - -	- ล ด ซ	ล ซ ฟ ม	ซ ม ร ด	- ร - ม
----	น้องลืม	เรือบด	----	นั่งรถ	อร่าม	งามด้วย	ศักดิ์ศรี
- ม ซ ล	ด ซ ล ด	ซ ล ด ร	ม ด ร ม	- ล ซ ม	- ร - ด	- ร ม ซ	- ร - ม
ยามพี่ล่อง	เรือมา	ตามประสา	บ้านเรา	หาคนงาม	ถามข่าว	มองหาสาว	ไม่มี
- - - -	- - - ม	- ม ม ม	- - ม ม
----	ชี-	-วีแทบ	ขาดรอน

 ท่อน ๒ มาจากเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น ท่อน ๓

- - - ซ	- - ฟ ซ	- - ล ซ	ฟ ร ฟ ซ	- - - ซ	- - ฟ ซ	- - ล ซ	ฟ ร ฟ ร
บาง	ปะกง	น้ำคง	ขึ้นๆลงๆ	ใจ	อนงค์	ก็คง	เลอะเลือนกระล่อน
- - - ซ	- - ฟ ซ	- - ล ซ	ฟ ร ฟ ซ	- ฟ ซ ล	- ร ฟ ซ	- ด ร ฟ	- ท ด ร
ปาก	น้ำเค็ม	ไหลขึ้น	ก็จืดก็จาง	ใจ	น้องนาง	รักนาน	เลยจางจากจร
- ม ม ม	ซ ม ร ด	ร ด ล ด	- ร - ฟ	ซ ฟ ล ซ	ล ฟ ซ ร	ฟ ร ซ ฟ	ซ ร ฟ ด
ใจนารี	สวยสด	คงคด	ดั่งลำน้ำ	พี่ขืน	พายจ้ำ	คงต้องช้ำ	แน่นอน
ซ ล ท ด	ร ด ท ล	ซ ฟ ซ ล	ซ ล ท ด	ร ร ร ซ	ร ฟ ร ด	ท ด ซ ล	ท ร ด ท
ต้องจอดเรือ	ขอลา	แม่กานดา	งามงอน	วอนหลวงพ่อ	โสธร	จงดลใจ	ให้ยอดชู้
- ล - ซ	- ฟ - -	- ร - -	- ด - ร	- ฟ - -	- ด - ร	- - - ด	- ท - -
----	เจ้าอยู่	แห่ง	ไหน	อยู่ใกล้	หรือไกล	สุด	กู่
- ซ - ร	- ด - ร	ฟ - ด ร	- ด - ท	- ฟ ซ ล	ฟซซซ	ลซฟร	- ฟ - ซ
ได้ยิน	เพลงร้อง	น้องจง	คืนสู่	พี่จะคอย	พธู	อยู่ที่บาง	ปะกง

หมายเหตุ โน้ตเพลงที่นำเสนอเป็นทางหรือระดับเสียงที่เป็นมาตรฐานของเพลงนั้น ๆ หากนำเพลงตั้งแต่ ๒ เพลงมาเล่นต่อกันให้กลมกลืนกันอาจต้องเพิ่มลดระดับเสียงของเพลงใดเพลงหนึ่ง

 ฟังเพลงรักจางที่บางปะกง

• ขับร้องโดยสดใส รุ่งโพธิ์ทอง http://www.4shared.com/audio/OrY1Y1yC/_-__.htm
• ขับร้องโดยก๊อต จักรพันธ์ http://www.4shared.com/audio/WqmwAo7L/__-_.htm
• ขับร้องโดยบี พีระพัฒน์ เถรว่อง http://www.4shared.com/audio/XCzz40Rl/043__-___.htm
• ขับร้องโดยกุ้ง ตวงสิทธิ์ http://www.4shared.com/audio/qoKVIYaK/___-___3_cha__Tengoku_Extended.htm

๓. เพลงวันวิวาห์ ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ขับร้องโดยคัมภีร์ แสงทอง

เพลงนี้ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักกันมากนักเมื่อเทียบกับเพลงน้ำใจชาวเหนือหรือเพลงรักจางที่บางปะกง แต่ความพิสดารของเพลงอยู่ที่ในเพลงท่อนเดียวกัน ตอนต้นของท่อนเพลงเป็นทำนองสร้อยสนตัด ๒ ชั้น แต่ตอนปลายของท่อนเป็นทำนองลาวครวญ ๒ ชั้น

เพลงสร้อยสนเป็นเพลงเก่าสมัยกรุงศรีอยุธยา อัตรา ๒ ชั้น เป็นเพลงอันดับที่ ๒ ในเพลงตับเรื่องอรุ่ม และเป็นเพลงประเภทเพลงช้าเรื่องสร้อยสน ซึ่งมีอยู่ ๔ ท่อน ๒ ท่อนแรกเรียกชื่อสร้อยสน ๒ ท่อนหลังเรียกเพลงพวงร้อย เพลงเรื่องสร้อยสน เป็นเพลงประเภทเพลงช้าที่มีท่วงทำนองไพเราะงามสง่า แสดงถึงจริยาวัตรอันงดงาม ปี่พาทย์พิธีจึงนิยมนำมาบรรเลงต่อจากเพลงโหมโรง และใช้บรรเลงรับพระสงฆ์เมื่อเดินทางมาถึงสถานประกอบมงคลพิธี เพลงสร้อยสนเมื่อตัดทำนองลง จึงเรียกชื่อเสียใหม่ว่า “สร้อยสนตัด”

โน้ตเพลงสร้อยสนตัด

----	มซซซ	ลซดํม	-ซ-ล	--ดร	มรดํล	---ซ	มลซม
----	ซลลล	ดํรํดํล	-ซ-ม	--ซร	มดรม	---ซ	ลมซล
----	----	-ดํ-ล	-ลลล	--ดํล	ซมซล	--รํดํ	ลดํ-รํ
--ดํมํ	-ซํ-รํ	-มํซํรํ	มํรํดํล	ซลซดํ	-รํ-มํ	ซํลํซํมํ	-รํ-ดํ

ฟังเพลงสร้อยสนตัด http://www.4shared.com/audio/YHek8HxD/04_-_.htm

เพลงลาวครวญเป็นเพลงเก่า ไม่ทราบนามผู้แต่ง  เป็นเพลงไทยสำเนียงลาว มีท่อนเดียว อัตราจังหวะสองชั้น มีโน้ตดังนี้

----	----	-ซ-ม	รดรม	----	ซลดํรํ	-ดํ-มํ	รํรํรํรํ
--- ซ	-ซซซ	ลซมซ	-ล-ดํ	---ดํ	-ดํดํดํ	-ซํ-ม	รํดํ-รํ

ฟังเพลงลาวครวญ

เดี่ยวระนาดเอกโดยขุนอิน http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=sweethome&month=05-05-2009&group=16&gblog=14

บรรเลงโดยวงโรงเรียนจิตรลดา ขับร้องโดย ณัฐวิภา มูลธรรมเกณฑ์ ใช้เนื้อร้องเดิมจากบทละครเรื่องพระลอ พระนิพนธ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=7365

เพลงวันวิวาห์

ท่อน ๑ (สร้อยสนตัด) แว่วเสียงโห่ดัง น้ำตาของพี่ตกใน มองเห็นคนมากมาย กลุ่มหญิงชายเริงร่า ไชโยไชโย ฟังเขาโห่กันมา น้ำตาพี่นองหน้า วันลาของเจ้ามาแล้ว (ลาวครวญ) หัวใจอาดูร ใจอาดูรต้องสูญรักแล้ว เสียดายนัก รักมาผิดแนว รักแล้วต้องแค้นกัน

ท่อน ๒ (สร้อยสนตัด) บ้านเรือนเคียงกัน แค่เพียงรั้วกั้นตรงกลาง แอบแย้มบานหน้าต่างมองเห็นคนจุ้นจ้าน น้ำตาร่วงพรู เห็นเขาคู่เคียงกัน สังข์ลงมือนาง ดังน้ำกรดรดฉัน (ลาวครวญ) เสียดายเอวกลึง เอวกลึงน้ำผึ้งพระจันทร์ จะถูกเขาลิ้มชิมรสหวาน เห็นพลันจะเป็นลม

• ขับร้องโดยคัมภีร์ แสงทอง http://www.4shared.com/audio/3I_lyRwZ/_-__.htm

๔. เพลงน้ำตาแสงไต้

เพลงนี้มาจากเพลงเขมรไทรโยคสามชั้นและเพลงลาวครวญสองชั้น การแต่งทำนองได้ดัดแปลงแนบเนียนจนฟังไม่ค่อยออกว่ามาจากทำนองเพลงอะไร มีแต่ตอนต้นเพลงและตอนกลางของเพลงแต่ละท่อนพอฟังออกได้บ้างว่าเป็นทำนองเพลงใด ดีที่ผู้ประพันธ์คือ สง่า อารัมภีร์ (แจ๋ว วรจักร) ได้เคยให้ข้อมูลไว้ว่าได้ทำนองมาจากเขมรไทรโยคกับลาวครวญ มูลเหตุแห่งการแต่งเพลงนี้เนื่องจากจะต้องใช้ในการแสดงละครเรื่องพันท้ายนรสิงห์ เพลงเอกของเรื่องยังแต่งไม่เสร็จ  ครูแจ๋วที่จริงไม่ได้มีหน้าที่แต่งเพลง แต่เมื่อคณะละครเป็นกังวลว่าเพลงไม่เสร็จก็จะมีปัญหากับการเปิดการแสดงในวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๔๘๗ ครูแจ๋วจึงเป็นกังวลไปด้วย จนได้ฟังครูเพลงคนหนึ่งร้องเพลงลาวครวญและเพลงเขมรไทรโยคในขณะที่รับประทานอาหารด้วยกัน เห็นว่ามีความไพเราะมาก เมื่อนอนหลับในคืนนั้นจึงฝันเห็นว่ามีคนเล่นเพลงที่เคล้าเพลงเขมรไทรโยคและเพลงลาวครวญเข้าด้วยกันอย่างกลมกลืน จึงจำทำนองมาเล่นให้มารุต (ทวี ณ บางช้าง) และเนรมิต (อำนวย กลัสนิมิ) ซึ่งเป็นผู้กำกับละครฟัง เป็นที่ชอบใจว่าไพเราะและมีความเป็นไทยเหมาะสมกับละครมาก ให้ชื่อว่าเพลงน้ำตาแสงไต้ โดยมารุตกับเนรมิตช่วยกันแต่งคำร้องเสร็จภายใน ๑๐ นาที เพลงนี้กลายเป็นเพลงลูกกรุงอมตะเพลงหนึ่ง (ข้อมูลเรื่องนี้เก็บความมาจาก http://muzik4event.multiply.com/journal/item/21) สำหรับเนื้อเพลงที่ขึ้นต้นว่า “นวลเจ้าพี่เอย” นั้น นวลเป็นชื่อคนรักของพันท้ายนรสิงห์ เป็นชื่อสมมุติที่แต่งขึ้นเพื่อใช้ในการแสดงละคร แต่การณ์ภายหลังปรากฏว่ามีคนเชื่อว่าเป็นคนรักของพันท้ายนรสิงห์จริง ๆ ถึงขั้นมีการสร้างศาลเจ้าแม่นวลขึ้นคู่กับศาลเจ้าพ่อพันท้ายนรสิงห์ในที่สุด

เพลงน้ำตาแสงไต้

คำร้อง มารุต - เนรมิต
ทำนอง สง่า อารัมภีร์
นวลเจ้าพี่เอย คำน้องเอ่ยล้ำคร่ำครวญ ถ้อยคำเหมือนจะชวน ใจพี่หวนครวญคร่ำอาลัย
น้ำตาอาบแก้ม เพียงแซมเพชรไสว แวววับจับหัวใจ เคล้าแสงไต้งามจับตา
นวลแสงเพชร เกล็ดแก้วอันล้ำค่า คราเมื่อแสงไฟส่องมา แวววาวชวนชื่นชม
น้ำตาแสงไต้ ดื่มใจพี่ร้าวระบม ไม่อยากพรากขวัญภิรมย์ จำใจข่มใจไปจากนวล

ฟังเพลงน้ำตาแสงไต้

• ฉลอง สิมะเสถียร ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/Oz_yH8Xh/141--.htm
• ชรินทร์ นันทนาคร ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/3YB4y9dw/__-___2-09-_.htm
• ทนงศักดิ์ ภักดีเทวา ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/Oz_yH8Xh/141--.htm
• ธงไชย แม็คอินไตย์ ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/MC5FwM_K/___online.htm
• ภูสมิง หน่อสวรรค์ ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/Yvatl-fH/04--.htm

 

วิพล นาคพันธ์

๑๐ กันยายน ๒๕๕๓

อ่านข่าวสารทั้งหมดของวิพล นาคพันธ์ ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/wiphon/toc