แนวทางปฏิบัติในการนำพันธบัตรรัฐบาลมาเป็นหลักประกันตามระเบียบการพัสดุ

ธนาคารแห่งประเทศไทยได้มีหนังสือ ที่ ฝฝต.(11)6188/2551 ลงวันที่ 26 ธันวาคม 2551 ชี้แจงแนวทางปฏิบัติในการนำพันธบัตรรัฐบาลมาเป็นหลักประกัน ดังนี้
(1) กรณีพันธบัตรเป็นของบุคคลธรรมดา (มีชื่อผู้ถือหุ้นรายใหญ่ กรรมการผู้จัดการ หุ้นส่วนผู้จัดการ ฯลฯ เป็นผู้ทรงพันธบัตร) ได้ยินยอมมอบพันธบัตรของตนเองพร้อมมีหนังสือยินยอมให้นำพันธบัตรค้ำประกันกับส่วนราชการแทนนิติบุคคลที่เป็นคู่สัญญากับส่วนราชการ เพื่อเป็นหลักประกันสัญญาสามารถกระทำได้ แต่ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับดุลพินิจ/หรือเงื่อนไขของส่วนราชการแต่ละแห่งด้วย เนื่องจากส่วนราชการบางแห่งต้องการรับพันธบัตรที่เป็นของคู่สัญญาที่เป็นผู้ทรงพันธบัตรเท่านั้น ธนาคารแห่งประเทศไทย จะจดทะเบียนหลักประกัน หรือบันทึกวางประกันเมื่อส่วนราชการและคู่สัญญาไปดำเนินการจดทะเบียนที่ ธปท. หรือมีหนังสือแจ้งให้ ธปท. ทราบ แล้วแต่กรณี
(2) ในกรณีที่มีการผิดสัญญา หรือคู่สัญญาปฏิบัติผิดเงื่อนไขหรือข้อตกลง ส่วนราชการสามารถบังคับเอากับผู้วางประกันได้ ตามลักษณะของการวางประกันสัญญากับส่วนราชการ ซึ่งตามหนังสือกระทรวงการคลังว่าด้วยเรื่องการใช้พันธบัตรรัฐบาลเป็นหลักประกัน ตามหนังสือที่ กค 0502/38308 ลงวันที่ 27 กันยายน 2535 และที่ กค 0507/48405 ลงวันที่ 27 กันยายน 2526 กำหนดแนวทางปฏิบัติไว้ 2 วิธี กล่าวคือ
วิธีที่ 1 การจดทะเบียนการใช้พันธบัตรเป็นหลักประกัน ในทางปฏิบัติเลือกดำเนินการได้ 2 กรณี คือ
กรณีการจดทะเบียนจำนำสิทธิในพันธบัตร ผู้ทรงพันธบัตรและส่วนราชการผู้รับหลักประกันต้องนำพันธบัตรไปจดทะเบียนจำนำสิทธิในพันธบัตร ที่ ธปท. เมื่อมีการผิดสัญญา ส่วนราชการผู้รับหลักประกันต้องบังคับจำนำตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
กรณีการจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิในพันธบัตรเพื่อเป็นหลักประกัน ผู้ทรงพันธบัตรและส่วนราชการผู้รับหลักประกันต้องนำพันธบัตรไปจดทะเบียนการโอนกรรมสิทธิ์ในพันธบัตรให้แก่ส่วนราชการผู้รับหลักประกันที่ ธปท. เมื่อมีการผิดสัญญา ส่วนราชการสามารถนำพันธบัตรที่วางประกันไปขายเพื่อนำเงินมาชดใช้ความเสียหายได้

วิธีที่ 2 ส่วนราชการผู้รับหลักประกันมีหนังสือแจ้ง ธปท. เมื่อผู้ทรงพันธบัตรนำพันธบัตรมอบให้ส่วนราชการไว้เพื่อเป็นหลักประกัน ส่วนราชการผู้รับหลักประกันต้องมีหนังสือแจ้ง ธปท. ตามแบบที่กำหนด เพื่อขอให้ระงับการจำหน่าย จ่าย โอนพันธบัตร โดย ธปท. จะลงทะเบียนบันทึกการรับเป็นหลักประกันไว้แล้วมีหนังสือตอบรับถึงส่วนราชการที่แจ้งให้ทราบ เมื่อมีการผิดสัญญา กรรมสิทธิ์ในพันธบัตรยังไม่ตกเป็นของส่วนราชการผู้รับหลักประกัน จะต้องดำเนินการฟ้องศาลให้บังคับตามสัญญาประกันก่อน