อุปสรรคในการเพิ่มชื่อในท.ร.13 ของแรงงานต่างด้าวที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติแล้ว : การแปลและรับรองหนังสือเดินทาง

     ในที่สุดการขอเพิ่มชื่อในท.ร.๑๓ ของแรงงานต่างด้าวที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติที่อำเภอเมือง จังหวัดระนอง ก็มิอาจดำเนินการไปได้อย่างที่คาดคิดเอาไว้ เมื่อเจ้าหน้าที่ขอให้ผมนำหนังสือเดินทางไปแปลเป็นภาษาไทยและรับรองการแปลโดยสถานทูต

     ผมไม่รู้ว่าเธอคุยโทรศัพท์ปรึกษาหารือใคร จนให้คำตอบผมเช่นนี้

     หากเราพิจารณาตามหนังสือสั่งการจากสำนักทะเบียนกลางที่ มท ๐๓๐๙.๑/ว ๘ ลงวันที่ ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๕๓ เรื่อง การจัดทำทะเบียนราษฎรสำหรับแรงงานต่างด้าวสัญชาติพม่า ลาว และกัมพูชา ที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติตามยุทธศาสตร์การบริหารจัดการแรงงานต่างด้าวหลบหนีเข้าเมืองทั้งระบบ  ข้อ ก.การจัดทำทะเบียนบ้าน

     ไม่มีข้อไหนที่ระบุเป็นการเพิ่มภาระให้กับประชาชน ให้ต้องไปแปลหนังสือเดินทางของแรงงานต่างด้าวเป็นภาษาไทย และรับรองโดยสถานทูต

     ผมไม่รู้ว่าเจ้าหน้าที่ผู้ให้ความเห็นแก่เธอคนนั้น หวังอะไร แต่การใช้ดุลยพินิจแล้วตอบประชาชนไปอย่างนั้น จะทำให้ไม่มีแรงงานต่างด้าวที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติคนไหนมาขอจัดทำทะเบียนบ้าน เพิ่มชื่อในท.ร.๑๓ อีก ด้วยเหตุผลว่า

     ๑.ตามระเบียบกระทรวงการต่างประเทศ ว่าด้วยการรับรองเอกสาร พ.ศ.๒๕๓๙ ข้อ ๖. เอกสารที่นำมายื่นเพื่อขอให้รับรองคำแปลจะต้องได้รับการรับรองจากสถานทูต หรือสถานกงสุลของประเทศนั้น ๆ ในประเทศไทย

     เมื่อทางสถานทูตรับรองแล้วจึงจะต้องนำหนังสือรับรอง พร้อมสำเนา ๑ ชุด และต้นฉบับ พร้อมกับคำแปลเป็นภาษาไทยพร้อมสำเนา ๑ ชุด มายื่นให้นิติกรณ์รับรองการแปล

     แต่สถานทูตพม่ามีแห่งเดียวในประเทศไทยคือที่กรุงเทพ ฯ และสถานที่รับรองการแปลก็มีแห่งเดียวคือ กรุงเทพ ฯ ที่กองสัญชาติและนิติกรณ์ กรมการกงสุล แจ้งวัฒนะ ทุ่งห้อง หลักสี่

     หากจะต้องกระทำเช่นดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ผู้นั้นจริง เจ้าหน้าที่ไทยจะรับไหวหรือ ด้วยเหตุว่านับวันแรงงานต่างด้าวที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติทั้ง ๓ สัญชาตินับวันจะมากขึ้น สถานทูตหรือสถานกงศุลแต่ละแห่งจะรับไหวไหม

     หากแรงงานต่างด้าว หรือนายจ้างที่จะต้องกระทำด้วยตนเอง โดยปราศจากผู้ช่วยเหลือแล้ว เขาจะทำไหมเพราะการเดินทางจากต่างจังหวัดไปกรุงเทพ ฯ มันมีค่าใช้จ่ายมากทั้งค่าเดินทาง ค่าที่พัก ค่าอาหาร

     ครั้นจะมอบอำนาจให้คนอื่นเช่นนายจ้างไปกระทำการแทนก็ต้องนำต้นฉบับหนังสือเดินทางไปแสดงทั้งที่สถานทูต และกรมการกงศุล เมื่อหนังสือเดินทางไม่มีติดตัวกับแรงงานต่างด้าวแล้ว หากเจ้าหน้าที่ของไทยตรวจพบจะยอมไม่ทำการจับกุมหรือไม่

     ถามว่าแล้วใครได้ประโยชน์จากการที่แรงงานต่างด้าวนี้มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านมากที่สุด

     ระบบฐานข้อมูลของเราจะผิดเพี้ยนไปจากความเป็นจริงระหว่างจำนวนแรงงานต่างด้าวที่เข้าเมืองโดยถูกต้องตามกฎหมายแล้ว (ผ่านการพิสูจน์สัญชาติ) กับแรงงานต่างด้าวที่ได้รับการผ่อนผันให้อยู่ในราชอาณาจักรไทยเป็นกรณีพิเศษ (มีท.ร.๓๘/๑)

     ๒.การรับรองเอกสารโดยทางสถานทูตหรือสถานกงสุล ในกรณีของแรงงานต่างด้าวสัญชาติพม่า หนังสือเดินทางเป็นหนังสือเดินทางชั่วคราว (Temporary Passport) มีแนวโน้มว่าทางสถานทูตจะไม่รับรองหนังสือเดินทางดังกล่าว แม้ว่าหนังสือเดินทาง (Passport) และหนังสือเดินทางชั่วคราว (Temporary Passport) จะออกโดยกระทรวงกิจการภายใน (Ministry of Home Affairs) เหมือนกันก็ตาม

     หากทางสถานทูตไม่รับรองหนังสือเดินทางชั่วคราวนี้ ทางกองการนิติกรณ์จะยอมรับรองคำแปลหนังสือเดินทางชั่วคราวหรือไม่ หากรับรองการแปลขึ้นมา เอกสารดังกล่าวจะเป็นเอกสารโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และเมื่อมีการเพิ่มชื่อเข้าไปในท.ร.๑๓ แล้ว ผลจะเป็นเช่นไร

     นี่ยังไม่ได้มีการเอ่ยถึงเรื่องของการแจ้งการเกิดผ่านทางสถานทูตพม่า โดยที่พ่อแม่มีหนังสือเดินทางชั่วคราวแล้ว หากต้องมีการนำหนังสือเดินทางชั่วคราวไปให้ทางสถานทูตพม่ารับรองแล้วถูกปฏิเสธการรับรองขึ้นมา การแจ้งการเกิดเพื่อให้ลูกของแรงงานต่างด้าวสัญชาติได้รับการเป็นพลเมืองพม่าก็จะเกิดอุปสรรคครั้งใหญ่

     หากการไม่รับรองนี้ใช้เหตุผลว่า บุคคลที่ปรากฎในหนังสือเดินทางชั่วคราวนี้ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นพลเมืองพม่าหรือไม่ ดังนั้นจึงไม่อาจให้ทางสถานทูตพม่ารับรองหนังสือเดินทางดังกล่าวได้