ขนมไทยความหมายดี "จ่ามงกุฎ"
“จ่ามงกุฎ” ดิฉันเลือกใช้นามแฝงนี้ เพราะเป็นคนนิยมชมชอบขนมไทย ยิ่งโบราณยิ่งชอบ ขนมจ่ามงกุฎ เป็นขนมหวานโบราณที่หาทาน (อร่อย) ได้ยากในปัจจุบัน ตอนที่นำชื่อมาใช้เป็นนามแฝงทราบเพียงเท่านี้เอง แต่วันนี้ถึงเวลาแล้วที่จะศึกษาเพิ่มเติมของ ขนมจ่ามงกุฎเสียที จึงได้เรื่องราวมาเล่าสู่กันฟัง ดังนี้ค่ะ
ความหมายของขนมไทยที่สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติให้ไว้อย่างน่าสนใจ ขนมหวานของไทยนั้นมีทั้งรสชาติหวานและกลิ่นหอมที่ได้จากเทียนอบ มีรูปลักษณ์อันงดงาม อันเกิดจากการประณีตบรรจง ประดิษฐ์ ให้อาหารทั้งสวยน่ารับประทาน ในการมอบของขวัญที่ทำจากขนมไทยในเทศกาลต่างๆ กัน ล้วนแต่มีความหมายแฝงทั้งสิ้น ทั้งนี้ เพื่อให้ทั้งผู้ให้และผู้รับได้รับความเป็นศิริมงคลโดยทั่วกัน โดยมีความหมายที่ดีดังนี้
การเลื่อนตำแหน่ง
ขนมจ่ามงกุฎ การยกย่องกันที่สุดเห็นจะได้แก่การมอบขนมจ่ามงกุฎให้เนื่องจากคำว่า “จ่า” แปลว่าหัวหน้า ส่วนคำว่า “มงกุฎ” สื่อถึงพระราชาหรือผู้เป็นใหญ่ ดังนั้น จ่ามงกุฎจึงหมายถึง หัวหน้าผู้เป็นใหญ่ ความหมายสูงส่งอย่างนี้ เมื่อบวกกับการทำที่แสนยาก อีกทั้งยังต้องใช้ศิลปะในการทำค่อนข้างสูง จ่ามงกุฎจึงถูกมอบ ให้เฉพาะบุคคลที่ได้รับการยกย่องอย่างสูงจริง ๆ เท่านั้น
เป็นอย่างไรบ้างคะ ความหมายไม่ธรรมดาเลยทีเดียว เมื่อทราบความหมายกันแล้วก็มาลองดูส่วนผสมและวิธีทำกันบ้าง
ส่วนผสม
1. เม็ดแตงโม แกะแล้ว 1/2 ถ้วย
2. น้ำตาลทราย 1/2 ถ้วย
3. น้ำดอกมะลิ 1 ถ้วย
4. ทองคำเปลวแท้ 2 แผ่น
5. แป้งสาลี 1 ถ้วย
6. ไข่แดงของไข่ไก่ 3 ฟอง
วิธีทำ
1. เชื่อมน้ำตาล โดยใช้น้ำตาลกับน้ำดอกมะลิตั้งไฟให้เดือด กรองด้วยผ้าขาวบาง แล้วตั้งไฟต่ออีก 5 นาที
2. ล้างขัดกระทะทองเหลืองให้สะอาดเป็นเงา ตะแคงข้างหนึ่ง คั่วเม็ดแตงโมโดยใช้มือจุ่มลง ในน้ำเชื่อม แล้วกวาดไปมา จนน้ำตาลแห้งแล้ว ใช้มือจุ่มน้ำเชื่อม ทำเช่นนี้ต่อไป จนน้ำตาลเกาะเป็นหนามติดเม็ดแตงโมพองาม เก็บใส่ภาชนะอย่าให้อากาศเข้า
3. ระหว่างที่กวาดเม็ดแตงโมอยู่นั้น ต้องตะแคงกระทะและใช้ ผ้าขาวบางเช็ดกระทะให้สะอาดอยู่เสมอ
4. นวดแป้งกับไข่แดงจนนิ่มมือ ถ้ายังแห้งอยู่จึงเติมน้ำ แล้ว คลึงแป้งเป็นแผ่นบาง ๆ กดให้กลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 เซนติเมตร นำแผ่นแป้งที่ตัดแล้ว ใส่ในถ้วยตะไล ใช้มือ กดเบา ๆ ให้เป็นรูปก้นถ้วยตะไล ใช้ส้อมจิ้มให้ทั่วจึงเอาไป อบพอสุกกลายเป็นแป้งรองขนม
5. การทำมงกุฎ ให้เอาน้ำตาลทรายใส่หม้อเล็ก ๆ ใส่น้ำนิด หน่อย ตั้งไฟอ่อน ๆ พอน้ำตาลละลายเอาเม็ดแตงโมที่ กวาดไว้แล้วลงจุ่มให้น้ำตาลติดกับแป้งที่อบไว้รอบ ๆ
6. ปั้นทองเอกกลม ๆ วางตรงกลาง ใช้มีดปลายแหลมผ่าเป็น 6 พู เหมือนผลมะยม แล้วปั้นเป็นก้อนเล็ก ๆ เท่าเม็ดถั่วเขียววางบนยอดขนมที่ผ่าไว้ ใช้ทองคำเปลวตัดเป็นสี่เหลี่ยมชิ้นเล็ก ๆ แตะตรงยอดมองเห็นเหมือนมงกุฎ
กลเม็ดเคล็ดลับ **
ทองคำเปลว ต้องแน่ใจว่าเป็นของแท้ เพราะถ้าเป็นของปลอม จะเป็นอันตรายมาก เนื่องจากสารตะกั่ว
ดูจากส่วนผสม 6 อย่างน่าจะหาได้ไม่ยาก แต่พอมาดูวิธีทำแล้ว ก็ถึงบางอ้อในทันทีว่าทำไมถึงหาขนมจ่ามงกุฎที่อร่อยทานยากนัก เพราะทำยากอย่างนี้นี่เอง ทราบมาว่าแถวเกาะเกร็ดขึ้นชื่อว่าทำขนมจ่ามงกุฎได้อร่อย เห็นทีจะไปหาซื้อที่เกาะเกร็ด เป็นการกระจายรายได้ สมกับ เที่ยวไทยคึกคัก เศรษฐกิจคึกครื้น คงจะดีกว่า (ทำทานเอง) ค่ะ
ข้อมูล : สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
: http://diamond-d.exteen.com/20090530/entry-14
ความเห็น (4)
ชอบขนมจ่ามงกุฎมากๆ ค่ะ แต่หาทานยาก แถมวิธีการทำก็ยากๆ ยังกะ เล่นของสูง เลยทีเดียวค่ะ ;) แต่ชอบๆ
ขนมโปรดอีกอย่าง คือ ทองเอก ค่ะ รายนี้ก็ใช่ย่อยเช่นกัน รอสูตร บันทึกหน้านะคะ ขอบคุณค่ะ
ขนมนี้ชื่อ ทองเอกกระจัง หรือ ดาราทอง นะค่ะ ไม่ได้ชื่อ จ่ามงกุฎอย่างที่เข้าใจ
ไม่อยากให้ขนมไทยโบราณ "จ่ามงกุฎ" ถูกกลืนหายไป
แล้วชื่อทองเอกกระจัง หรือดาราทองก็จะถูกลืมเลือนไป
เพียงเพราะคนเอาไปจำสลับกัน
สมเด็จพระเทพฯ ท่านทรงให้อนุรักษ์ไว้ เกรงว่าของดั้งเดิมจะสูญหาย...
บทพระราชนิพนธ์ โดย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ ๒
กาพห์เห่เรือชมเครื่องคาวหวาน
๏ งามจริงจ่ามงกุฏ ใส่ชื่อดุจมงกุฏทอง
เรียมร่ำคำนึงปอง สะอิ้งน้องนั้นเคยยล ...
จ่ามงกุฎ เป็นชื่อขนมไทยอย่างหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเหนียวกวนกับกะทิและน้ำตาล จนเหนียวคล้ายกะละแมสีขาว. นำใบตองอ่อนที่รีดจนเรียบมาห่อเป็นห่อเล็ก ๆ ใส่ไส้ถั่วลิสงคั่วทั้งเมล็ดหรือเมล็ดแตงโมกะเทาะเปลือกแล้ว
ขนมจ่ามงกุฏที่แท้จริง...มีขายภายใน อุทยาน ร. 2 ซึ่งเป็นสถานที่ พระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) และ ตลาดแม่กลอง ดอนหอยหลอด เป็นขนมประจำจังหวัด สมุทรสงคราม ค่ะ
ขนมนี้ชื่อ ทองเอกกระจัง หรือ ดาราทอง นะค่ะ ไม่ได้ชื่อ จ่ามงกุฎอย่างที่เข้าใจ
ไม่อยากให้ขนมไทยโบราณ "จ่ามงกุฎ" ถูกกลืนหายไป
แล้วชื่อทองเอกกระจัง หรือดาราทองก็จะถูกลืมเลือนไป
เพียงเพราะคนเอาไปจำสลับกัน
สมเด็จพระเทพฯ ท่านทรงให้อนุรักษ์ไว้ เกรงว่าของดั้งเดิมจะสูญหาย...
บทพระราชนิพนธ์ โดย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ ๒
กาพห์เห่เรือชมเครื่องคาวหวาน
๏ งามจริงจ่ามงกุฏ ใส่ชื่อดุจมงกุฏทอง
เรียมร่ำคำนึงปอง สะอิ้งน้องนั้นเคยยล ...
จ่ามงกุฎ เป็นชื่อขนมไทยอย่างหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเหนียวกวนกับกะทิและน้ำตาล จนเหนียวคล้ายกะละแมสีขาว. นำใบตองอ่อนที่รีดจนเรียบมาห่อเป็นห่อเล็ก ๆ ใส่ไส้ถั่วลิสงคั่วทั้งเมล็ดหรือเมล็ดแตงโมกะเทาะเปลือกแล้ว
ขนมจ่ามงกุฏที่แท้จริง...มีขายภายใน อุทยาน ร. 2 ซึ่งเป็นสถานที่ พระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) และ ตลาดแม่กลอง ดอนหอยหลอด เป็นขนมประจำจังหวัด สมุทรสงคราม ค่ะ
ในรูปและกรรมวิธี คือ ขนมดาราทอง
ไม่ใช่ จ่ามงกุฎ