พิธีทำขวัญนาค ตอนที่ 1 งานบวชที่น่าเลื่อมใส อิ่มใจในผลกรรมของความกตัญญู

พิธีทำขวัญนาค

ตอนที่ 1 งานบวชที่น่าเลื่อมใส

อิ่มใจในผลกรรมของความกตัญญู

ชำเลือง มณีวงษ์ (เล่าเรื่อง)

        ผมทำหน้าที่รับใช้สังคมด้านพิธีการทำขวัญนาคมานาน ตั้งแต่ปี พ.ศ.2513 มาจนถึงปัจจุบันก็ 40 กว่าปีแล้วได้พบได้เห็นอะไรผ่านสายตามาอย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็นความพร้อมของการจัดงาน ความถึงพร้อมของผู้ที่จะบวช มองดูเผิน ๆ ไม่อาจที่จะรับรู้เรื่องราวเหล่านี้ได้ แต่ถ้าแจกแจงให้ลึกลงไป จะเห็นได้ว่า การจัดงานบวช หรืองานอุปสมบทในแต่ละงานมีความเหมือนที่แตกต่างกันหลายอย่าง

        เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2553 ผมไปทำหน้าที่โหรา ในพิธีทำขวัญนาคบอมบ์ ที่หมู่บ้านเบญจพล สำโรงเหนือ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ โดยผ่านการติดต่อจาก คุณยงศักดิ์ แต้กิจพัฒนา (บิดา) แจ้งว่าจะบวชลูกชาย ต้องการที่จะติดต่อหมอทำขวัญ แล้วท่านก็เรียนเชิญให้ผมไปเป็นผู้ประกอบพิธี คุณยงศักดิ์ สอบถามราคาค่าป่วยการ ค่าเดินทาง จำนวนหมอทำขวัญ แล้วก็ตกลงตามระบบของการติดต่องานเป็นที่เรียบร้อย

       ในช่วงเวลาระหว่างที่ยังไม่ถึงวันงาน คุณยงศักดิ์จะโทรศัพท์มาพูดคุยกับผมหลายครั้ง โดยย้ำว่า “อาจารย์เต็มที่นะครับ มีคนสนใจจะมารอรับฟังเสียงของอาจารย์” ผมก็ตอบกลับไปว่า “เต็มที่แน่นอนครับ” ผมถามคุณยงศักดิ์ว่า “หาดนตรีไทยหรือแตรวงเอาไว้รับหมอทำขวัญนาค” ท่านบอกว่า “เป็นวงดนตรีชื่อดังของสำโรงเหนือเลยทีเดียว”

       นาคพรพงษ์ (บอมบ์) แต้กิจพัฒนา ส่งข้อมูลการเดินทางและกำหนดงานมาให้ผมพร้อมทั้งบอกรายละเอียดอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ ทำให้ไม่หนักใจที่จะเดินทางไปถึงบ้านงาน เพราะว่าแถบจังหวัดสมุทรปราการ ผมเคยไปทำหน้าที่มาหลายครั้งนับตั้งแต่สมัยยังหนุ่มมาจนถึงในปัจจุบัน

       เช้าวันที่ 15 พฤษภาคม 2553 เวลา 08.00 น. ผมและคณะออกเดินทางจากบ้าน อ.ดอนเจดีย์ ด้วยรถตู้พร้อมด้วยทีมงานจำนวน 5 คน (หมอทำขวัญ 3 คน ผู้ช่วย 2 คน) คุณยงศักดิ์โทรเข้ามาประสานงานว่า “อาจารย์เดินทางมาหรือยัง” ผมตอบไปว่า “ขณะนี้รถมาถึงปิ่นเกล้ากำลังจะมุ่งหน้าไปเส้นทางพระราม 2 เข้าสมุทรปราการ” ผมจับเส้นทางตามแผนที่ที่ได้รับ หาได้ไม่ยาก ไปถึงบ้านงานม.เบญจพล ซอย 6 ทางเข้าบ้านเป็นถนนเล็ก ๆ เมื่อเวลา 11.35 น. เป็นเวลาที่ทางท่านเจ้าภาพเตรียมพร้อมที่จะไปรับนาคมาเข้าสู่พิธีทำขวัญพอดี

        เจ้าของบ้านและผู้ช่วยเหลือได้ให้การประสานงานดีมาก ผมได้รับความสะดวกในหลาย ๆ อย่าง มีผู้เตรียมบายศรีต้นหรือบายศรีหลักอย่างสวยงามเป็นงานเย็บแบบที่ละเอียด พร้อมเครื่องกระยาบวช เหล้าขาว ยาสูบ หมาก 5 คำ ธูป 5 ดอก เทียน 11 เล่ม เงินกำนล 12 บาท (เครื่องบูชาครูของหมอขวัญ) มะพร้าวอ่อน ขันน้ำมนต์ ขันข้าวสาร ใบตอง 3 ก้าน ไม้ซีกขนาบบายศรี 3 ซีก แป้งเจิมหน้า ด้ายสายสิญจน์ 

        ผมเหลือบไปมองสถานที่ ที่จัดเอาไว้เป็นพิธีทำขวัญนาค เจ้าภาพจัดเอาไว้อย่างเป็นระเบียบเรียบร้อยมาก เครื่องไตร จีวรและเครื่ออัตถบริขารพร้อมเพรียง วงดนตรีคณะประดิษฐ์ดนตรีไทยบรรเลงเพลงเบา ๆ เป็นระยะ ๆ แถมมีร้องรับส่งด้วย ไพเราะน่าฟังมาก ผมได้มีโอกาสไปนั่งสนทนากับนักดนตรีไทยหลายท่าน เป็นเวลานานพอสมควร

       แขกเหลื่อเป็นจำนวนมากมานั่งรอพิธีทำขวัญนาค บ้างก็นั่งอยู่กับพื้นที่ปูพรมเอาไว้ บ้างก็นั่งอยู่บนโซฟาเก้าอี้ขนาดใหญ่เป็นแถว บ้างก็นั่งอยู่บนเก้าอี้ที่อยู่นอกบ้านกำลังสนทนาแลกเปลี่ยนกัน ในเวลาประมาณ 13.00 น.เศษนิดหน่อย พ่อนาคพรพงษ์ (บอมบ์) แต้กิจพัฒนา พร้อมด้วยคุณยงศักดิ์ และคุณบังอร (บิดา มารดา) เข้ามาสู่พิธีการทำขวัญนาค ผมสอบถามคุณแม่ของนาคว่า พ่อนาคบอมบ์ มีนิสัยใจคอเป็นอย่าง เพื่อที่จะจับเค้าโครงชีวิตเป็นเบื้องต้นเอาไว้ในทุก ๆ งาน ก็ได้ทราบว่า พรพงษ์ เป็นเด็กที่ดีมาก ไม่สูบบุหรี่ ไมดื่มสุรา ไม่เที่ยวเล่นในเวลากลางคืน ไม่เล่นการพนัน ไม่ข้องเกี่ยวกับอบายมุขทั้งมวล และประกอบอาชีพอิสระทางด้านคอมพิวเตอร์

       เมื่อได้เวลาผมและคณะเปลี่ยนชุดที่สวมใส่เป็นชุดสุภาพสีขาวเพื่อเข้าสู่พิธีทำขวัญนาคบอมบ์ พิธีการเริ่มต้นด้วยบทร้องตามขั้นตอน ดังนี้

       - บทร้องชุมนุมเทวดา เชิญเทวามาปกปักรักษาในงานพิธี

       - บทร้องไหว้ครู โดยน้องท็อปกัลป์น้องแป้ง เยาวชนผู้สืบสานงานทำขวัญนาค

       - บทร้องเคารพคุณพระศาสดาพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ต่อด้วยยกย่องเชิดชูเกียรติของพ่อนาค

       - บทปฏิสนธิ กล่าวถึงการกำเนิดของคนด้วยทำนองแหล่ เพลงไทยเดิม ทำนองรานิเกลิง (ลิเก) ตั้งแต่มารดาตั้งครรภ์จนกระทั่งถึงวันคลอด ต่อด้วยการเลี้ยงดูบุตรตั้งแต่เล็ก กล่อมเกลาจิตใจมาจนโตใหญ่ถึงวันนี้

       - บทสอนนาค ร้องแหล่โดยน้องท็อป น้องแป้งและตามด้วยการด้นกลอนสดของผมส่งกลอนไปจนถึงกำหนดนัดหมายในการ์ดงานบวช

       - บทร้องลานาค เป็นการร้องฝากลา ขอขมาของพ่อนาคด้วยกลอนสด ๆ บอกถึงบุญคุณของบิดา มารดาและกุศลที่พ่อนาคจะได้รับ

       - บทร้องเชิญขวัญด้วยทำนองธรรมวัตร ทำนองเพลงไทยเดิม

       - สุดท้ายเป็นพิธีการเวียนเทียน เบิกบายศรี ท็อปกับแป้งร้องส่งทำนองนางนาคและลาวเสี่ยงเทียน ผมทำหน้าที่โหราเบิกบายศรี เมื่อเวียนเทียนครบ 3 รอบทำพิธีเป่าควันเทียนใส่นาค เจิมหน้านาคและขอสมาบิดา มารดา และรับบายศรี เป็นอันเสร็จพิธี

                                 

                                 

                                 

                                 

                                   

        ตลอดเวลาประมาณ 3 ชั่วโมง ที่นาคบอมบ์ พรพงษ์ แต้กิจพัฒนา นั่งรับฟังหมอทำขวัญ ผมสังเกตุสีหน้าของนาคบอมบ์ สงบนิ่งและบางครั้งบางตอนก็ยิ้มแย้มแจ่มใสตั้งใจรับฟังด้วยศรัทธา มีพลิกซ้ายพลิกขวาบ้างเพราะอาการเมื่อย (เป็นธรรมดา) บางครั้งนาคบอมบ์ยกมือขึ้นจรดที่หน้าผาก ทั้งสองข้างของนาคมีคุณพ่อยงศักดิ์ คุณแม่บังอรนั่งอยู่เคียงข้าง บางตอนได้ยินเสียงหัวเราะบ้างด้วยความสุขใจ จนมาถึงในช่วงสุดท้ายบรรยากาศสงบนิ่งมาก และมองเห็นสีหน้าที่นิ่งเหลือเกิน เหมือนว่าจะกลั้นน้ำตาแห่งความกตัญญูเอาไว้ไม่อยู่ ผมไม่อยากที่จะห้ามไม่ให้น้ำตาของลูกผู้ชายไหลออกมา เพราะนั่นคือน้ำตาของลูกที่เกิดจากความภูมิใจในสิ่งที่ตนได้กระทำให้กับผู้ที่ให้กำเนิด เพราะเป็นครั้งเดียวในชีวิต ช่วงเวลาของการเวียนเทียนเบิกบายศรี มีญาติกาของพ่อนาคเป็นจำนวนมากเข้ามานั่งรับแว่นเวียนเทียนช่วยดับไฟราคะ 3 กอง (โลภะ โทสะ โมหะ) คือ ความโลภ ความโกรธและความหลง

        ผมขอกราบขอบคุณท่านเจ้าภาพ คุณยงศักดิ์ คุณบังอร แต้กิจพัฒนาและญาติกาของนาคบอมบ์ทุกท่านที่ได้ให้การต้อนรับอย่างอบอุ่น ให้กำลังใจ ให้รางวัลน้ำใจมาเป็นจำนวนมาก หากสิ่งที่ได้สร้างสรรค์และมอบให้นาคบอมบ์มีคุณค่า ผมขอฝากมรดกโบราณผลงานชิ้นนี้เอาไว้เป็นประโยชน์ต่อสังคมต่อไป

           

      

      

        

        ผมได้เก็บภาพบรรยากาศของงานทำขวัญนาคบอมบ์มาฝาก ในบางส่วนบางตอนซึ่งอาจจะเกิดประโยชน์ต่อผู้ที่จัดงานอุปสมบทในโอกาสต่อไป และขอร่วมอนุโมทนาแก่ นาคบอมบ์ พรพงษ์ แต้กิจพัฒนา ในผลกรรมความกตัญญูที่มีต่อบิดา มารดา ต่อพระพุทธศาสนาด้วยความสุขหัวใจไปอีกนาน

ติดตามพิธีทำขวัญนาค ตอนที่ 2 งานบวชที่คุ้มทุนอิ่มใจในผลบุญที่ได้รับตอบแทน

[ผึ้ง]

สวัสดีค่ะ คุณชำเลือง

ผึ้งเป็นทีมงานของโครงการ Blog to Book การสกัดความรู้จากบล็อกค่ะ ซึ่งทางเราเคยส่งหนังสือขออนุญาตในการนำบันทึก

ที่มีคุณค่า มาจัดทำเป็นหนังสือ e-book ค่ะ และในครั้งนี้ ทางทีมงานอยากจะขออนุญาตคุณชำเลืองอีกครั้ง ในการนำบันทึกมา

จัดทำเป็นหนังสือ โดยจะส่งรายละเอียดต่าง ๆ ในการคัดเลือกบันทึกเพื่อจัดทำหนังสือ e-book ให้คุณชำเลืองพิจารณาอีกครั้ง

ทางอีเมลค่ะ

ขอขอบพระคุณอย่างสูง

[ชำเลือง]

คุณผึ้ง (นภัทรศร)

• ยินดีให้ความร่วมมือกับโครงการจัดทำหนังสือ e-book ในการคัดเลือกข้อมูลที่มีความสำคัญเรียงลำดับกันลงมาจัดให้
• ผมดีใจด้วยที่มีกลุ่มผู้ที่ให้ความสนใจ ตอนนี้ผมถ่ายทอดความรู้ไปยังลูกศิษย์ได้หลายคนแล้ว (เป็นนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษา) และบุคคลทั่วไปก็มีมาก
• ดีครับ จะได้ช่วยกันเผยแพร่ภูมิปัญญาด้านนี้ให้มีผู้สืบทอดตลอดไป