ตอบคุณ Nanya
บันทึกนี้เนื่องมาจากคุณ Nanya เข้ามาถามผมว่าวิธีดูต้นจันทน์กะพ้อนั้นดูอย่างไร..
.....แต่มีอยู่ 5ต้น ที่ไม่ทราบชื่อเสียงเรียงนาม ที่คาดว่าจะเป็นจันกะพ้อก้อมีอยู่ 4ต้น เลยกลุ้มใจจังแต่ละต้นก้อสูงๆแล้วทั้งนั้นเลยค่ะไม่รู้จะทำไงดี รบกวนขอภาพซูมๆรายละเอียดต้นจันกะพ้อหน่อยได้ไมค่ะ
ก่อนลงรายละเอียดผมเอาข้อมูลเบื้องต้นมาทบทวนให้ดูอีกครั้งครับ
จันทร์กะพ้อ(Vatica diospyroides Syming.) เป็นพันธุ์ไม้ในวงศ์ Dipterocarpaceae พวกเดียวกับยางนาและพะยอม ทางภาคใต้เรียก จันทน์พ้อ และที่จังหวัดพังงาเรียก เขี้ยวงูเขา จันทน์กะพ้อเป็นไม้ต้นขนาดเล็กไปจนถึงขนาดกลาง โตช้า ชอบขึ้นในที่ดินร่วนชื้นและร่มปะปนกันไม้ต้นชนิดอื่นในป่าดิบชื้น ต้นค่อนข้างตรง เปลือกเกลี้ยง เรือนยอดเป็นพุ่มรีหรือกว้างใบเป็นใบเดี่ยว รูปรีค่อนข้างยาว ขนาดยาว ๗-๙ซม. กว้าง ๒-๓ ซม. สีเขียวเข้ม เรียงตัวแบบเวียนไปตามกิ่งห่างๆ กัน ดอกออกตามกิ่งเป็นช่อเล็กๆ ทยอยบานครั้งละ ๑-๒ ดอก แต่มักจะมีช่อหลายช่อเป็นกระจุกและเรียงเป็นระยะๆ ตามกิ่งดอกขนาด ๑.๒-๑.๕ ซม. กลีบเลี้ยงมีขนสีน้ำตาลกลีบดอกเรียงเวียนซ้อนเกยกันเล็กน้อย ด้านในสีขาวนวลหรืออมชมพู ด้านนอกมีแถบแคบๆ มีขนละเอียดสีน้ำตาลอมแดง กลิ่นหอมแรง ออกดอกในช่วงเดือนมกราคม-เมษายน ปัจจุบันพบเห็นได้ค่อนข้างน้อย ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดปลูกเลี้ยงค่อนข้างยาก ถ้าแดดจัดหรือลมแรงใบจะไหม้ ปัจจุบันพบน้อยลงมากที่มาอยู่ (ที่นี่)
ผมพยายามคิดว่าจะแนะนำอย่างไรดีในการระบุตัวบ่งชี้ลักษณะของต้นจันทน์กะพ้อ (ขอปรับแก้เป็นจันทร์กะพ้อนะครับ) พิจารณาสักพักก็คิดว่าน่าที่จะดูสองสามประการคือ
1. ลักษณะใบ ตามพจนานุกรมฉบับเยาวชนกล่าวว่า “..ใบเป็นใบเดี่ยว รูปรีค่อนข้างยาว ขนาดยาว ๗-๙ซม. กว้าง ๒-๓ ซม. สีเขียวเข้ม เรียงตัวแบบเวียนไปตามกิ่งห่างๆ กัน” ต้นที่บ้านผมนั้นเพิ่งสังเกตว่าใบเขามีสองสี คือสีเขียวเข้มตามที่พจนานุกรมระบุ แต่ก็พบว่าที่บ้านมีใบออกเหลืองตองอ่อนอยู่ด้วย ผมไม่ทราบสาเหตุ แต่เดาว่าเป็นใบใหม่กับใบเก่าครับ
เห็นว่ามันมีสีแตกต่างกันก็เลยเอามาแสดงให้ดูครับ หากถามว่าสีใบแตกต่างกันเพราะอะไร ผมเดาเอานะครับว่าน่าที่จะเป็นเพราะเป็นใบเก่ากับใบใหม่ มีช่วงหนึ่งที่เขาแตกใบอ่อนใหม่เต็มต้นเลย ไม่ได้ถ่ายรูปไว้ครับ ใบสีตองอ่อนน่าจะเป็นใบเก่า และสีเขียวเข้มน่าจะเป็นใบใหม่ หากผิดขออภัยครับเพราะเดาเอา
2. ลักษณะใบคว่ำกับหงาย
ปกติใบเขาจะมีลักษณะมีความมัน เมื่อหงายออกมาดูใต้ใบก็เช่นกัน ใบเขาไม่ค่อยโดนทำลายด้วยศัตรูพืชครับ เคยเห็นหนอนผีเสื้อสีเหลืองขนยาวๆมากัดกิน แต่ก็ไม่มาก กินแค่สองสามใบก็หายไป แต่ตัวหนอนสวยมากครับขนยาวมากสีเหลืองเข้มด้วย
ใบเขาค่อนข้างดก หากต้นสูงขึ้นใต้ต้นสามารถเอาเก้าอี้รับแขกมาตั้งได้สบายเลย เอาไว้นั่งเล่น ทำงาน อื่นๆได้บรรยากาศดีมากครับ
3. ลักษณะเมล็ดหลังออกดอกแล้วครับ
หลังเขาออกดอกแล้วจะร่วงลงเกือบหมดต้น แต่จะมีบางส่วนที่กลายเป็นเมล็ด ซึ่งเอกสารบอกว่าใช้ขยายพันธุ์ ซึ่งใช้วิธีตอนกิ่งไม่ได้ ปีนี้ผมจะลองเอาเมล็ดนี่ไปเพาะดูครับ ซึ่งผมไม่เคยทดลองเพาะ เขาชอบน้ำ จึงมาปลูกใกล้ที่ซักผ้าหรือก๊อกน้ำหลังบ้าน ล้างโน่นล้างนี่ก็เทน้ำลงโคนต้นเขาครับ
4. ลักษณะต้นทรงพุ่ม
ทรงพุ่มนี่ชัดเจนครับ บังเอิญต้นหลังบ้านผมปลูกติดกับระเบียงบ้านห้องนอนผม ชั้นสองเราเดินออกมาก็จับใบได้เลย เหมาะสำหรับเก็บดอกเขาช่วงที่ออกดอก แต่โบราณเขาไม่ให้ปลูกใกล้ติดบ้านเพราะขโมยปีนขึ้นบ้านได้ง่ายน่ะซีครับ และอีกอย่างหากเป็นไม้ดอกบางชนิดคนในบ้านเกิดแพ้กลิ่น แพ้ละอองเกสรก็จะไม่เหมาะสม เช่นบ้านเพื่อนติดกันมีต้นตีนเป็ด เวลาออกดอกคุณแม่ผมจามตลอดต้องปิดประตูหน้าต่างหมดเลยไม่ให้กลิ่นหรือละออกเข้ามา จะไปบอกให้เพื่อนโค่นก็เกรงใจเขา ลูกน้องผมที่ทำงานถึงกับแพ้มากๆเลยเจ้าดอกตีนเป็ดนี่นะครับ ต้องไปหาหมอเลยครับ
ไม่แน่ใจว่าข้อมูลที่บอกมาทั้งหมดนี่พอจะเอาไปเป็นเกณฑ์ในการตรวจสอบว่าต้นไม้ในสวนของคุณนั้น ต้นไหนคือจันทร์กะพ้อกันแน่ นะครับ ด้วยความยินดีครับ
ความเห็น (15)
สวัสดีครับพี่...
แวะมาเยี่ยมด้วยความระลึกถึงครับ
สวัสดีค่ะ
- ท่านสบายดีนะคะ
- ด้วยความเคารพและระลึกถึงค่ะ
สวัสดีเช่นกันครับน้องหนาน ครอบครัวสบายดีนะครับ ฝนเริ่มตกค่อยยังชั่วหน่อย ความร้อนลดลงครับ
สวัสดีครับ คุณครูคิม ผมสบายดีครับ
เมื่อสองสามวันก่อนยังคุยถึงครูคิมเลยครับ หากสะอึกก็บอกว่าทึ่งกับครูคุณภาพอย่างครูคิมน่ะครับ
สวัสดีค่ะ
- ขอขอบพระคุณอย่างสูงค่ะ
- หากยังจำครูคิมได้ค่ะ
- ปีนี้คาดว่าจะได้ออกมาเป็นคนแบบบ้านๆ เสียทีค่ะ
- ความหวังที่จะอยู่ถึงเกษียณอายุราชการมันจบลงแล้วค่ะ
- ยอมแพ้คนเก่งในระบบฯ ค่ะ
- ขอบคุณค่ะที่แวะไปอวยพร
- สุขสันต์วันแรงงานเจ้าค่ะ
ครูคิมครับ
คนข้างกายผมก็เป็นข้าราชการที่ มข. เมื่อปีก่อนเธอสุดอดทนยื่น "เออรี" ทางสถาบันไม่อนุมัติ เลยยืนใบลาออกจากมหาวิทยาัลัยก้ไม่ได้รับการอนุมัติอีก
ระบบฆ่าคน คนดีดีอยู่ยาก เพราะระบบไม่ยืดหยุ่นตามเหตุผลที่เหมาะสมนะครับ มีคนใกล้ชิดอีกคนเป็นคณะบดีแห่งหนึ่งบอกว่า แค่มีการเบิกกระดาษทิชชู 3 ม้วนก็ต้องเอามาให้คณะบดีเซนต์อนุมัติ เขาคนนั้นลาออกจากการเป็นคณะบดีเลย อิอิ
สุขสันต์วันแรงงานเช่นกันครับ น้องพิชชา
สวัสดีค่ะคุณ บางทราย สุขสันต์วันฉัตรมงคลค่ะ
ต้องขอบคุณมากๆนะค่ะมีอธิบายรายละเอียดได้ชัดเจนมากค่ะ เสียแต่ว่าต้นเองมือใหม่มากถึงมากที่สุดกับเรื่องต้นไม้ เลยไม่มีเซนส์ทางนี้เท่าไหร่ เนื่องจากวันก่อนมีพายุฝนแถวบ้านนิดหน่อยก็เลยเกรงต้นชนวนทองจะหักโค่น ก็เลยจ้างเค้ามาตัดแต่งต้นไม้ เลยทราบว่า ต้นไม้ที่ไม่ทราบนาม ก็มี กันเกรา สะเดา ลำดวน (คาดว่า)จันทร์กะพ้อ และ ตีนเป็ดน้ำ
เนื่องจากเจ้าของเดิมปลูกต้นไม้ติดกันมา ก็เลยตัดสะเดาไป 1 ต้นทำให้เห็นดอกลำดวนสวยน่ารักมากค่ะ
เหมือนจะนอกเรื่องไปนะค่ะ ต้นที่คาดว่าเป็นต้นจันทน์กะพ้อ จึงเหลือเพียง 1ต้นเท่านั้น ที่พี่เค้าไม่ได้ยืนยัน 100% คือเค้าเคยเห็น 1 ครั้งที่บ้านลูกค้า ประมาณว่าต้นเตี๊ยกว่าค่ะ ที่เค้าพอจำได้เพราะลูกค้าบอกว่า ราคาต้นไม้ นับจำนวนใบเอา 1ใบ 100 บาท เป็นเพราะเราถามถามทางเค้าว่าใช้ต้นจันทน์กะพ้อรึปล่าวก็เพราะรายละเอียดจากคุณ บางทรายนี่แหละค่ะ แต่ว่าต้นนี้ ใบเหลือง ขอบใบไหม้ แม้ส่วนกิ่งใบที่มีต้นลำดวนบังแดด ก็ยังเป็นขอบไหม้ค่ะ แถมบางใบเป็นรู รูปทรงพุ่มยังไม่สวยเท่าของคุณบางทรายเลยค่ะ ปลูกชิดริมรั้วประมาณเดียวกัน แต่คิดว่าต้นไม้โดนแดดเต็มเลยค่ะ แถมดันใจร้อนไปตัดพุ่มต้นลำดวนข้างๆออกไป เพราะกลัวจะไปบังแดดจันทร์กะพ้อ มาคิดดูอีกทีเสียดายมาก เพราะพุ่มต้นลำดวนทรงสวยมากๆค่ะ ถ้าดูจากรูปสุดท้ายพุ่มแทบจะเหมือนต้นจันทน์กะพ้อที่คุณบางทรายโพสไว้ แต่บังเอิญต้นลำดวนมีดอกมายืนยัน (แต่ไม่ได้กลิ่นเลยนะค่ะ)
แม้ว่าตอนนี้จะมั่นใจ 80% แล้วว่าเธอคือต้นจันทร์กะพ้อ จะขอคำแนะนำเรื่องขอบใบไหม้และเป็นรูๆค่ะ ก่อนหน้านี้ มีใส่ปุ๋ยคอกให้แล้วนิดหน่อยค่ะ คุณบางทรายแนะนำเทคนิคให้หน่อยได้ไม๊ค่ะ อยากให้ใบเค้ามีสีเข้มสวยแบบของคุณบางทรายค่ะ ของทีบ้านเหมือนจะขาดสารอาหารเลย แล้วเราควรตัดแต่งกิ่งที่ใบไหม้เป็นรูหรือเปล่าค่ะ คนตัดต้นไม้เค้าก็ไม่กล้าตัดเลยค่ะ(หลังจากรู้ความแพงของเค้า)
ถึงตอนนี้ก็ยังไม่สามารถถ่ายรูปต้นไม้ให้ดูเลยค่ะ คนข้างกายเค้าไปทำงาน 2อาทิตย์แล้วยังเลื่อนวันกลับ ไปทำงานก็ไม่ใกล้ไม่ไกลกับคนใกล้ตัวคุณบางทรายเลยค่ะ สุดท้ายขอบคุณมากๆค่ะที่ยอมสละเวลาอันมีค่าเพื่อเด็กอ่อนหัดต่อโลกสีเขียว
ด้วยความยินดีครับคุณ nanya
หากออกดอกเมื่อไหร่ถ่ายรูปมาให้ชมกันบ้างนะครับ
ส่วนเรื่องการขาดสารอาหารและลักษณะการเป็นรูของใบนั้น ขอไปปรึกษาผู้รู้อีกหน่อยนะครับ เพราะที่บ้านผมไม่เป็นครับ
สวัสดีค่ะคุณ บางทราย
ตอนนี้มีกล้องแล้วจึงรีบถ่ายรูปมาให้ดูค่ะว่า ใช่ต้นจันทร์กะพ้อหรือไม่ และพอดีค้นข้อมูลในพันทิปด้วย จึงขอลิงค์ให้คุณบางทรายช่วยดูนะค่ะ รูปที่ถ่ายดูดีกว่ารูปจริงๆค่ะ ใบไม่มันแววแบบต้นจันทร์กะพ้อของคุณบางทราย แถมมีจุดๆน้ำตาย และใบมีขอบไหม้ด้วยค่ะ ปลูกข้างบ้านทางทิศตะวันออก ช่วงบ่ายก็ได้เงาของบ้านบังแดดบ้าง แต่เนื่องจากต้นนี้ก็สูงเลยหน้าต่างชั้น 2มาหน่อย ไม่รู้จะโดนแดดแรงไปหรือไม่
รูป
http://www.pantip.com/cafe/jatujak/topic/J9236547/J9236547-0.jpg
เป็นรูปลำต้นค่ะ
ลักษณะของใบ
http://www.pantip.com/cafe/jatujak/topic/J9236547/J9236547-1.jpg
http://www.pantip.com/cafe/jatujak/topic/J9236547/J9236547-3.jpg
http://www.pantip.com/cafe/jatujak/topic/J9236547/J9236547-5.jpg
สุดท้ายคือลิงค์กระทู้ที่โพสไว้เมื่อซักครู่ค่ะ
http://www.pantip.com/cafe/jatujak/topic/J9236547/J9236547.html#5
ขอบคุณมากค่ะ
สวัสดีครับ Nanya
- ดูรูปแล้วคิดว่าเป็นจันทร์กะพ้อครับ
- คำอธิบายใน web links นั้นก็แจ่มชัดดีนะครับ
- ผมคิดว่าอาการใบไหม้นั้นเป็นอาการปกติของจันทร์กะพ้อครับอย่าตกใจ เพียงเราเพิ่มให้น้ำ เพราะเขาชอบน้ำ การให้น้ำนั้นผมให้ที่โคนต้นและพ่นที่ใบทั่วต้นด้วยครับ
- อาการเป็นเพลี้ยไฟนั้นผมไม่นิยมใช้สารเคมี เพราะที่บ้านพยายามหลีกเลี่ยง และหาทางอื่นให้เต็มที่ก่อน จนกว่าจะใช้วิธีอื่นไม่ไหวแล้วก็อาจจะพิจารณาใช้สารเคมีครับ
- วิธีอื่น ผมเห็นด้วยใช้น้ำนี่แหละครับพ่นแรงๆ หรือผสมใช้น้ำซักผ้า คำแนะนำนี้ผมไม่รับประกันครับเพราะไม่เคยพบปัญหานี้ และที่บ้านก็ไม่มีโรคแมลงนี้ จึงไม่มีประสบการณ์ครับ
- หากจำเป็นต้องใช้ ไปปรึกษาร้านขายยาปราบศัตรูพืชขอใช้ยาที่มีผลกระทบน้อยๆจะดีครับ ยิ้งปลูกต้นไม้ติดบ้านยิ่งควรระมัดระวัง
- อย่างไรก็ตาม ยืนยันว่า ใช่จันทร์กะพ้อ ส่วนเพลี้ยไฟนั้นไม่มีประสบการณ์ครับ ใบไหม้นั้นไม่ต้องตกใจที่บ้านก็เป็นและให้น้ำมากขึ้นก็เบาบางลงครับ
- วันหน้ามีข้อมูลใหม่ก็จะมาเพิ่มให้ครับ คุณ Nanya ครับ
มัณฑนา โมรากุล – จันทน์กะพ้อร่วง
ดอกจันทน์กะพ้อร่วงพรู เจ้ามิใช่ร่วงสู่แผ่นดินแห่งไหนโดยง่าย
ลมพาเอากลีบกระจาย ร่อนปลิวพร่างพลิ้วพราย ไม่มีที่หมายใด
ดูดังฝูงฝึ้งแตกรัง เมื่อไร้กำลัง หล่นก็ลงฝังทั่วไป
ไร้ผู้จะเหลียวใส่ใจ ไม่มีใครที่ไหน เก็บเอาไปเพื่อไว้บูชา
บางกลีบเขาเหยียบลง แหลกเป็นผงอย่างไร้เมตตา
กลีบจมแผ่นดินสิ้นสูญราคา กลิ่นนั้นหนายังหอมเป็นค่าผูกพัน
จันทน์กะพ้อคือเหล่าสตรี มีราคีเพราะชายขยี้พรหมจรรย์
ความสาวแหลกเหลวสิ้นกัน ไร้ค่าผูกพันเหมือนจันทน์กะพ้อร่วงพรู
ขอบคุณมากค่ะคุณบางทราย
วันนี้ไปที่ร้านต้นไม้มา ได้ พอร์ซมา ส่วนใหญ่ในฉลากแนะนำ 20 cc ต่อน้ำ 20ลิตรค่ะ ก็มาดัดแปลง 1หยด ต่อน้ำลิตรกว่าขนาด 1หยด หยดลงไปในน้ำเห็นเลยว่ามันฟู่ ทำปฏิกิริยาน่ากลัวมาก แต่ก็ไม่สามารถพ่นที่ใบได้ทั่วถึงค่ะ ต้องยืนพ่นข้างหน้าต่างชั้นบน ทุลักทุเลพอสมควร แต่ก็พ่นได้น้อยมาก เพราะด้านหลังของบ้าน ตัวบ้านจะเว้าเข้าไปอีก ประกอบกับลมก็พัดไปมาหลายทิศทาง กลัวจะพัดไปโดนเด็กๆที่วิ่งเล่นแถวนั้น
ทีนี้คนขายแนะนำว่าให้ราดที่โคนต้นก็ได้ค่ะเพราะต้นไม้จะดูดซึมยานี้ได้ ก็เอาที่เหลือไปราด พรุ่งนี้กะว่าจะรดน้ำเพิ่มที่โคนต้นค่ะ (ชักกังวลหน่อยๆ) อ่านเรื่องความร้ายแรงก็น่ากลัวมากค่ะ น่าจะมีสมุนไพรไล่พวกนี้ได้นะค่ะ
และขอบคุณอีกครั้งสำหรับความรู้ค่ะ
ด้วยความยินดีครับคุณ Nanya หวังว่าเราคงแลกเปลี่ยนเรื่องจันทร์กะพ้อกันบ้างนะครับ