ธรรมภาวนากถา

กลางเดือนกรกฎาคมปี ๔๘ ข้าพเจ้าเดินทางมาสู่แดนดินถิ่นพระพุทธเจ้าเป็นครั้งแรก อยู่จำพรรษาที่วัดพุทธสถานจีนไตรรัตนาราม ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน สารนาถ เมืองพาราณสี ด้วยความสุขสงบร่มเย็น ภายใต้พระพุทธบารมี และความเอื้อเฟื้อจากครูบาอาจารย์ ตลอดทั้งเพื่อนที่คอยเอาใจใส่ดูแลมาโดยตลอด จนปลายปี ๔๘ หลังปวารณาออกพรรษาและรับกฐินทานแล้ว จึงเดินทางกลับสู่มาตุภูมิที่บ้านไทยเมืองพุทธ กระทั่งต้นปี ๔๙ ข้าพเจ้าได้มีโอกาสกลับมาสู่แผ่นดินอินเดียอีกครั้ง และอยู่ต่อมาเรื่อย ๆ จนถึงกาลจำพรรษา ซึ่งอธิษฐานอยู่ที่วัดจีนสารนาถเหมือนเดิม ในระหว่างนี้เองที่ข้าพเจ้าทราบข่าวจากเพื่อนว่า ปีนี้จะมีคณะญาติธรรมนำกฐินมาทอดถวายพระสงฆ์ที่จำพรรษาที่วัดจีน ทำให้มีความรู้สึกดีใจและอนุโมทนาตั้งแต่ที่ได้ทราบข่าวมาแล้วนั้น หลังจากออกพรรษาปวารณาแล้ว ได้มีโอกาสเดินทางไปนมัสการสังเวชนียสถานทั้ง ๔ กับคณะญาติธรรมอีกกลุ่มหนึ่ง ซึ่งเป็นเวลาที่คาบเกี่ยวกันกับที่คณะดังกล่าวจะมาทอดถวายผ้ากฐิน วันที่ ๑๘ ตุลาคม เวียนกลับมาถึงสารนาถเมืองพาราณสีแล้ว แวะไปพักที่วัดจีน เพราะวันรุ่งขึ้นจะต้องไปส่งคณะที่พุทธคยา และนัดพบกับคณะกฐินที่เดินทางมาถึงก่อนแล้ว ข้าพเจ้าเห็นความแปลกหูแปลกตา ที่เกิดขึ้นมาอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อนที่วัดจีน บรรยากาศช่วงนี้รู้สึกมีความคึกคักมาก ทุกท่านที่อยู่ประจำต่างขวนขวายช่วยกันทำความสะอาด ประดับตกแต่ง จัดเตรียมสถานที่ เพื่อใช้สำหรับพิธีการทอดถวายผ้ากฐินทานที่จะมาถึงในวันที่ ๒๒ ตุลาคมนี้ โดยเฉพาะสิ่งที่สะดุดตาเป็นอย่างยิ่งคือป้ายขนาดใหญ่ที่ตั้งขึ้นอยู่ตรงกลางลานวัด มีข้อความที่ทำให้สะดุดตาสะดุดหูว่า วัดพุทธสถานจีนไตรรัตนาราม ยินดีต้อนรับ คณะกฐินสามัคคี ธรรมภาวนา บริษัทคาเธ่ย์แปซิฟิก แอร์เวย์ จำกัด นำโดย คุณชนัญฎา วิบูลผล,คุณอรัญญา กมโลบล และคณะ ๒๒ ตุลาคม ๒๕๔๙ ข้าพเจ้าอ่านข้อความของป้ายแล้วรู้สึกสะดุดใจกับคำว่า “ธรรมภาวนา” ไม่รู้คนที่ตั้งชื่อนี้มีเจตนาจะให้มีความหมายว่าอย่างไร แต่ข้าพเจ้าก็ตั้งใจคิดในการที่จะให้คำนิยามแก่คำ ๆ นี้ ตามที่ข้าพเจ้าได้รู้สึกและสัมผัสเมื่อแรกได้อ่านเจอ คำว่า ธรรม โดยความหมายของศัพท์ แปลได้หลายอย่าง เช่น การทรงไว้ คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ธรรมชาติ หรือ ธรรมดา เป็นต้น ซึ่งแต่ละความหมายที่แปลออกมานั้นก็มีความลึกซึ้งเข้าใจในตัวของมันเองอยู่แล้ว แต่ข้าพเจ้าอยากจะให้นิยามความหมายโดยรวม และคิดว่าน่าจะเหมาะสมกับความรู้สึกของคณะญาติธรรมกลุ่มนี้ว่า ธรรมะ คือ สิ่งที่ดีงาม หรือ คุณงามความดี อันหมายถึง บุญกุศลในทางพระพุทธศาสนา คำว่า ภาวนา ตามรูปศัพท์ แปลว่า การทำให้เจริญ หรือ การทำให้มี ให้เป็น ให้เกิดขึ้นมา ซึ่งถ้าจะแปลเอาความหมายตามศัพท์ก็น่าจะมีความหมายถึง การบำเพ็ญตน ปฏิบัติตน ให้มีความสุข ความเจริญ ตามหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา แต่ข้าพเจ้าก็พยายามจะให้ความหมายที่เหมาะสมว่า ภาวนา คือการแสวงหา การสร้างสรรค์ อันจะนำไปสู่ความหมายว่า เจริญ ส่วนคำว่า คณะ ซึ่งแปลว่า หมู่ หรือ พวก หรือ กลุ่ม ก็ให้คำนิยามเพิ่มเติมว่า ผู้ที่เดินทางมาร่วมกัน ดังนั้น โดยสรุปแห่งนิยามความหมายที่ข้าพเจ้าคิดและพยายามจะแปลออกมาให้เหมาะสมกับหมู่คณะที่จะเดินทางมาร่วมทำบุญกฐินในนามของคณะธรรมภาวนาว่า ผู้ที่เดินทางมาร่วมกันเพื่อแสวงหาคุณงามความดีหรือบุญกุศล ข้าพเจ้าไม่รู้มาก่อนว่า คณะญาติธรรมที่จะมาทำบุญได้ให้ชื่อคณะว่า ธรรมภาวนา และยังไม่ทราบเลยว่า ผู้ก่อตั้งชื่อคณะธรรมภาวนานี้ จะให้นิยามความหมายของคำว่าอย่างไร แต่ถ้าจะไม่ต้องคิดอะไรเลย คำว่า ธรรมภาวนา ก็มีความหมายที่ชัดเจนอยู่ในตัวเองของมันอยู่แล้ว โดยที่ไม่ต้องไปแปลไปคิดให้ลำบาก แต่ด้วยความที่เป็นปรากฏการณ์ใหม่ที่เพิ่งจะเกิดขึ้นกับข้าพเจ้าและวัดพุทธสถานจีนไตรรัตนารามที่ข้าพเจ้าจำพรรษาอยู่ ข้าพเจ้าจึงอดที่จะคิดและนิยามความหมายนี้ออกมามิได้ จึงหวังใจแต่ว่า คณะธรรมภาวนา จะมีคุณลักษณะหรือแนวคิดที่คล้ายคลึงกับความหมายที่ข้าพเจ้าได้พยายามให้คำนิยามและอธิบายความหมายไว้ ตามที่ข้าพเจ้าได้รู้สึกและสัมผัสกับคำ ๆ นี้ เอวํ ฯ