พยาบาท...คิดร้ายต่อผู้อื่นคือรากเหง้าของจิตที่เป็นอกุศลมูล

พระครูปลัดวีระนนท์ วีรนนฺโท : เจ้าอาวาสวัดป่าเจริญราช พระวิปัสสนาจารย์ http://www.veeranon.com/

กามนิวรณ์ตัวที่ ๒ เรียกว่าพยาบาท พยาบาทตัวนี้เกิดขึ้นข้ามภพข้ามชาติ

มันคล้ายกับที่คนเอาไม้ไปขีดบนแผ่นหิน

ขีดครั้งแรกเห็น  รอยขีดธรรมดา

พอขีดครั้งที่ ๒ เห็นรอยลึกขึ้น

พอขีดครั้งที่ ๓ จะเห็นรอยหนักขึ้นกว่าเดิม

 

พยาบาทตัวนี้มันฝังรากลึกในจิตขันธสันดาน

เรียกว่าก้นบึ้ง  รากเหง้าของจิตที่เป็นอกุศลมูล

เมื่อมันมีโอกาสและเวลามันก็จะถ่ายทอดกันทันที

บางครั้งถ่ายทอดเป็นกรรมทายาท

ทางกรรมพันธ์เป็นอย่างไร นั่นคือ  การถ่ายทอดทางกรรมทายาท

 

ยกตัวอย่างเช่น  เราโกรธใคร โกรธมาข้ามภพข้ามชาติ

ขณะที่ตั้งครรภ์ เราก็โกรธเขาอีก ความรู้สึกโกรธนั้นมันสื่อกระแสไปสู่ลูกในท้อง

พอลูกเกิดมาก็โกรธคนนั้น โดยไม่มีสาเหตุ

เมื่อเห็นหน้าคนนั้นแล้วจะเกิดความรู้สึกไม่ชอบคนนั้นทันที

นั่นคือ  ความโกรธพยาบาทข้ามภพข้ามชาติ

 

ตัวพยาบาทอย่างเดียวไม่พอ มันยังคอยจ้องพยาบาทล้างผลาญอีก

เราจะเห็นว่าตัวพยาบาทมันร้ายแรง เป็นการสร้างเวรสร้างกรรมกันได้อย่างใหญ่หลวง

เมื่อเจอที่ไหนก็ทำลายที่นั่น เพราะมันเกิดความขัดแค้นเคือง ทำให้เกิดความขัดใจ

 ในบางครั้งมันรู้สึก ทั้งรัก ทั้งชัง ทั้งเกลียด ทั้งโกรธฝังรากลึกในจิตใจ และประทับตราตรึงในใจ

 

เปรียบเหมือนการที่มาปฏิบัติธรรม

รวมกลุ่มกันเป็นกลุ่มใหญ่ๆนี้ มันจะเกิดจิตปฏิฆะขึ้นมาว่า

คนนั้นเดิน  อย่างนี้ คนนั้นเดินอย่างนั้น มันรู้สึกไม่พอใจ

แม้บางครั้งเจ้าหน้าที่ผู้คอยช่วยเหลือไปแนะนำการเดินอย่างนี้  ก็เกิดความขุ่นเคืองใจทันที

เพราะความพยาบาทตัวนี้มันฝังไว้ มันแสดงออกทันที

 

ด้วยกิริยาท่าทางอาการเช่นนี้เมื่อมันเกิดขึ้นในใจผู้ใด มันจะฝังรากลึกในจิตใจของผู้นั้น

ซึ่งหากเกิดขึ้นกับผู้ใดแล้วมันจะขวางกั้นไม่ให้รู้สภาวะอารมณ์

สติจะแตก ไม่สามารถควบคุมสติได้ เพราะกำหนดสติไม่ทันหรือกำหนดไม่อยู่

เมื่อเรากำหนดสติไม่อยู่แล้ว มันก็เกิดทรมาน

 

เมื่อเป็นเช่นนั้นแล้วจะรู้สึกอึดอัด ขมขื่น และเศร้าใจ ทำให้ต้องระบายออกมา

พอระบายออกมาก็จะหายแค้นและหายพยาบาท

ซึ่งแท้ที่จริงมันยังไม่หาย มันยังฝังรากลึกอยู่

เราเรียกว่า อนุสัยมันนอนก้น คือ กิเลสที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน มีอยู่ ๗ คือ

 

๑ ) กามราคะ คือ  กามกำหนัดในกาม

  

๒) ปฏิฆะ  คือ  ความหงุดหงิด

  

๓) ทิฏฐิ คือ  ความเห็นผิด

  

๔) วิจิกิจฉา  คือ ความลังเลสงสัย

  

๕) มานะ คือ ความถือตัว

 

๖) ภวราคะ คือ ความกำหนดในกาม

๗) อวิชชา คือ ความไม่รู้จริง

 

ถ้ามีอะไรมาแหย่กิเลสที่นอนเนื่องอยู่ในสันดานนี้แค่นิดหน่อย มันก็ฟุ้งขจรขึ้นมาทำลายล้างได้ทีเดียว

 

เรื่อง ยักษิณี  “เวรย่อมระงับด้วยการไม่จองเวร”

 

ในอดีตครั้งพุทธกาลสองสามีภรรยาคู่หนึ่ง เมื่อแต่งงานกันแล้ว ฝ่ายภรรยาเป็นหมัน ไม่มีบุตรให้สามี ฝ่ายแม่สามีจึงคิดหาผู้หญิงใหม่ให้ลูกชาย ส่วนทางภรรยากลัวว่าสามีจะหลงใหลภรรยาใหม่ จึงตัดสินใจหาลูกหลานตนเองให้เป็นภรรยาน้อย โดยภรรยาหลวงผู้เป็นป้าได้บอกหลานตนเองว่า

“ถ้าตั้งครรภ์ขึ้นมาเมื่อใดให้รีบมาบอกฉันทันที ฉันจะหายาบำรุงครรภ์มาให้รับประทาน”

ผู้เป็นหลานก็เชื่อใจป้าของตน พอตั้งครรภ์ประมาณ ๒ เดือนก็ไปรายงานแก่ป้าผู้เป็นภรรยาหลวง

 

ส่วนป้าผู้เป็นภรรยาหลวงคิดว่าหากหลานผู้เป็นภรรยาน้อยมีลูก สามีจะลุ่มหลงหลานของตนเองแล้วจะทิ้งตนเองให้ว้าเหว่ จึงวางแผนปรุงยาพิษทำลายครรภ์ ฆ่าลูกในท้องของภรรยาน้อยให้ตาย

นางให้กินยาพิษครั้งที่ ๑ ลูกในครรภ์ของภรรยาน้อยก็ตาย

พอภรรยาน้อยตั้งครรภ์ครั้งที่ ๒ นางก็ไม่ระแวงภรรยาหลวง ก็เชื่อใจอีก จึงไปบอกภรรยาหลวงอีกว่าตนเองตั้งครรภ์ ภรรยาหลวงก็ปรุงยาพิษให้กินอีกปรากฏว่าก็แท้งลูกอีก

ครั้งนี้นางเริ่มสงสัยแล้วว่า ทำไมเมื่อบอกภรรยาหลวง นางต้องแท้งบุตรทุกครั้ง ทั้งๆ ที่ร่างกายแข็งแรง

ทางฝ่ายสามีก็ไม่ระแคะระคายอะไร

ในที่สุดพอครั้งที่ ๓ นางตั้งครรภ์แล้วไม่บอกภรรยาหลวง

ทางฝ่ายภรรยาหลวงไม่ได้ช่องทางที่จะผสมยาพิษเพื่อทำลายครรภ์ของนาง จนกระทั่งนางตั้งครรภ์ใกล้จะคลอด ภรรยาหลวงจึงได้โอกาสทำลายครรภ์ แต่ปรากฏครรภ์ไม่ตก เพราะเด็กนอนขวาง

นางจึงได้รับทุกขเวทนาแสนสาหัสจนสิ้นชีวิต แต่ก่อนที่จะสิ้นชีวิต นางได้อธิษฐานขอจองเวรกับหญิงผู้เป็นภรรยาหลวงนั้น

เมื่อนางตายไปแล้วก็ไปเกิดเป็นแมวตัวเมียในเรือนของนางนั่นเอง ฝ่ายสามีเมื่อรู้ว่าภรรยาหลวงปรุงยาให้ภรรยาน้อยถึงแก่ความตาย จึงได้ฆ่าภรรยาหลวงตาย

เมื่อภรรยาหลวงตายจึงไปเกิดเป็นแม่ไก่ในเรือนของนาง

พอแม่ไก่ตกไข่ แมวก็ไปกินเสีย ๓ ครั้ง

แม่ไก่จึงผูกพยาบาทขอให้เกิดเป็นแม่เสือ

ส่วนนางแมวไปเกิดเป็นแม่เนื้อ

พอแม่เนื้อคลอดลูกออกมา แม่เสือก็กินลูกแม่เนื้อเสียทุกครั้ง แม่เนื้อจึงผูกพยาบาท

เมื่อตายจากชาตินั้นไปเกิดเป็นยักษิณี ส่วนแม่เสือเกิดไปเป็นหญิงชาวบ้านธรรมดา

เมื่อหญิงชาวบ้านนั้นคลอดลูก ยักษิณีจะปลอมตัวมากินลูกของนางทุกครั้ง

พอครั้งที่ ๓ หญิงคนนั้นหนีไปคลอดที่บ้านพ่อแม่ของนาง

ส่วนฝ่ายยักษิณีเมื่อทราบข่าว จึงได้ตามไป

ปรากฏว่าไปเจอหญิงคู่เวรอยู่ริมสระหน้าวัดพระเชตวันมหาวิหาร

พอนางเห็นยักษิณีตามมา นางจึงอุ้มลูกวิ่งหนีเข้าไปในวัดพระเชตวันมหาวิหาร

นางนำลูกไปวางใกล้พระบาทของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

และร้องขอความช่วยเหลือจากพระองค์ ซึ่งพระองค์ทรงทราบเหตุการณ์โดยตลอด จึงรับสั่งให้พระอานนท์นำนางยักษ์เข้าเฝ้าและตรัสกับนางยักษ์ว่า

 

 “เพราะเหตุใดเจ้าทั้งสองจึงจองเวรกันเช่นนี้  เวรย่อมไม่ระงับด้วยการจองเวร แต่ย่อมระงับด้วยการไม่จองเวร ถ้าไม่ได้พบพระพุทธเจ้า เวรของเจ้าทั้งสองก็จะดำรงอยู่ชั่วกัป”

 

เมื่อยักษิณีได้ฟังพระเทศนาจบ จึงได้บรรลุโสดาบันปัตติผลเป็นโสดาบัน

พระศาสดาจึงให้หญิงคนนั้นส่งลูกให้ยักษิณี

ยักษิณีร้องไห้และบอกว่าในครั้งก่อนนางกินโดยไม่เลือก ต่อไปนางจะหากินได้อย่างไร

พระพุทธเจ้าจึงให้หญิงนั้นนำนางยักษ์ไปเลี้ยงอุปการะโดยยักษิณีได้ช่วยทำนายว่าปีนี้ฝนจะตกมากให้ทำนาบนที่ดอน ปีนี้ฝนตกน้อยให้ทำนาบนที่ลุ่ม ทำให้หญิงคนนั้นได้ข้าวดีทุกปี

 

เมื่อชาวบ้านทราบข่าวจึงมาขอคำแนะนำจากยักษิณีและได้นำข้าว น้ำและผลไม้มาให้ยักษิณีกินเป็นการตอบแทน ในที่สุดทั้งหญิงคนนั้นและยักษิณีต่างก็อุปการะซึ่งกันและกันตลอดมา และเลิกจองเวรซึ่งกันและกัน

 

เราคงเคยได้ยินคนโบราณเขากล่าวกันว่าทุกปี

มีหญิงคนหนึ่งจะเอาข้าวของไปห้อยไว้ตามกิ่งไม้เพื่อให้ยักษ์ได้กิน

เรื่องนี้จึงได้จำแลงแปลงมาเป็นวันสารท เดือน ๙ จากที่กล่าวมาทั้งหมดนี้

 

คือตัวพยาบาทที่เกิดขึ้นกับใจมนุษย์ แล้วแปรสภาพเป็นสัตว์ต่างๆ

เพราะตัวพยาบาทเป็นตัวร้ายกาจทำลายได้ทุกสิ่งทุกอย่าง

แม้พ่อแม่ก็ทำลายได้

 

หากผู้ใดมีตัวนี้แล้วก็จะทำลายผลแห่งความดี คือธรรมะ

 

คนเหล่านี้จะไม่มีศีล มีธรรมอยู่ในใจ

มีอย่างเดียวหวังให้ได้สิ่งที่ตนต้องการก็พอใจแล้ว

ติดตามอ่านตอนต่อไปที่นี่ค่ะ

อิสระแห่งจิต

http://gotoknow.org/blog/mindfreedom

ขอให้เจริญในธรรมทุกท่าน

บุญรักษา  ธรรมคุ้มครองค่ะ