Foxtail พันธุ์ที่ไม่มีเมล็ดก็มีด้วยใช่ไหม????

คำถาม

Foxtail พันธุ์ที่ไม่มีเมล็ดก็มีด้วยใช่ไหม????

และลำต้นมันจะแคบเรียวกว่าพันธุ์ที่มีเมล็ดใช่ไหมครับ???? ขอบคุณมากๆ รอคำตอบจากท่านผู้รู้เรื่องต้นไม้ด้วยใจจดใจจ่อครับ...

 

Kanit

---

 

คำตอบ

พืชตระกูลปาล์มนั้นส่วนใหญ่แล้ว (กว่าร้อยละ 99) ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ซึ่งส่วนใหญ่แล้วถ้าเป็นในต่างประเทศก็จะขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดร้อยทั้งร้อย

แต่ที่ผมเห็นไม่ทราบว่าประเทศอื่นเขาทำกันหรือเปล่าคือ ถ้าหากเป็นปาล์มที่แตกกอใต้ดิน คนไทยเราก็จะใช้วิธีการ "บอน" (ภาษาพื้นเมือง) ก็คือ ขุดเขาหน่อที่แตกออกมานั้นไปปักลงในดินแล้วประคบประหงมให้ดีก็จะสามารถขยายพันธุ์ได้เร็วกว่าใช้เมล็ดหลายเท่า ซึ่งปาล์มที่ใช้การบอนแล้วขายนี้ที่เห็นได้มากที่สุดคือ "จั๋ง (Rhaphis humilis)" ซึ่งจั๋งในตลาดเกือบร้อยทั้งร้อยก็ใช้การบอนขายกันทั้งนั้น หรือจะเป็นพวกหมากแดง (Cyrtostachys renda)ก็บอนได้ เพราะถ้าปลูกจากเมล็ดแล้วต้องรอคอยนานเหลือเกินโดยเฉพาะในช่วง 3 ปีแรก หมากแดงจะเจริญเติบโตช้ามาก

ดังนั้นผมขออนุญาตตอบแบบตรง ๆ ว่าปาล์มขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด แต่ไม่ใช่ทุกต้นที่จะมีเมล็ด

เพราะปาล์มบางชนิดเป็นปาล์มแบบสมบูรณ์เพศ คือ ในหนึ่งต้นเป็นทั้งตัวผู้และตัวเมีย ดังนั้นจึงสามารถออกลูกหรือติดเมล็ดได้ด้วยตัวของมันเอง ซึ่งปาล์มชนิดนี้มีอยู่มาก รวมถึง Foxtail (Wodyetia bifurcata) ก็เป็นปาล์มที่สมบูรณ์เพศซึ่งสามารถติดลูกได้ทุกต้น โดยมีข้อแม้หลัก ๆ อยู่ 2 ประการคือ ความสมบูรณ์และอายุ

อายุที่จะติดเมล็ดของ Foxtail นั้นจะต้องรอคอยกันนานมาก (8-10 ปี) หรือมีความสูงจากโคนถึงคอไม่น้อยกว่า 3 เมตร (เท่าที่ผมเคยเห็น) จึงจะสามารถติดเมล็ดได้

และจากการที่ผมได้มีโอกาสรับฟังประสบการณ์การบอกเล่าเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของเจ้าปาล์มหางกระจอก หรือ Foxtail ปาล์มในเมืองไทยมานั้น ก็ทราบมาว่า ปัจจุบัน Foxtail บ้านเราเป็นรุ่นที่กลายพันธุ์ไปค่อนข้างมาก คือ ต้นรีบ เล็ก เรียกง่าย ๆ ว่าไม่สมบูรณ์เหมือนกับรุ่นก่อน ๆ ที่ท่าน อ.ปิฏฐะ บุญนาค (ขออภัยที่ต้องเอ่ยนาม) เคยนำเขามาครั้งแรกหลายสิบปีก่อน ซึ่งสามารถจำกัดความอย่างสั้น ๆ ได้ว่า Foxtail รุ่นแรก ๆ นั้นลำต้น "อ้วนปั้ก"

และอีกอย่างหนึ่งที่สำคัญ ที่ไม่สามารถชี้ชัดในเรื่องความสมบูรณ์ของลำต้นของปาล์ม Foxtail หรือปาล์มอีกหลาย ๆ ชนิดได้ว่าลำต้นทำไมถึงแตกต่างกัน ก็เพราะเนื่องด้วยเป็นการคัดสายพันธุ์ตามธรรมชาติ

ซึ่งถ้าหากจะสังเกตุให้ดีก็จะเห็นว่าปาล์มนั้นติดเมล็ดทีเป็นหลักร้อย หลักพัน หลักหมื่น หรือถ้าเป็นประเภทลาน ติดช่อครั้งหนึ่งก็เป็นหลักแสนหรือหลักล้าน

ดังนั้นทุกเมล็ดจะมีทั้งที่สมบูรณ์และไม่สมบูรณ์ ถ้าไม่สมบูรณ์มากก็จะเพาะไม่ขึ้น เรื่อยมาจนถึงเพระขึ้นแต่ไม่โต หรือถ้าโตแล้วต้นแคระแกรน หรือไม่สามารถมีลูกที่สมบูรณ์ได้

ซึ่งการขยายพันธุ์ปาล์มนี้ คนที่เล่นปาล์มจะต้องไปสังเกตุก่อนว่า ปาล์มต้นไหนสมบูรณ์ ให้ลูกดก แล้วก็เลือกเก็บเมล็ดจากต้นนั้นมาเพาะเพื่อรักษาพันธุ์ที่สมบูรณ์

ถ้าเป็น Foxtail รุ่นแรกที่ต้นอ้วนปั้กนั้น ผมทราบคร่าว ๆ ว่ามีเพียง 3 แห่งในประเทศที่ได้รับเมล็ดรุ่นนั้นเข้ามาและยังคงมีต้นแม่อยู่ แต่นั่นไม่ใช่ต้นพันธุ์ที่ใครจะเข้าไปหา ไปซื้อมาเพื่อทำธุรกิจได้ ดังนั้น Foxtail ที่ขายอยู่ในปัจจุบันจึงเป็นรุ่นหลาน เหลน โหลน ที่นักธุรกิจผลิตแบบ mass marketing เน้นปริมาณมากกว่าคุณภาพ จึงฟันธงได้เบื้องต้นว่าต้นที่มีขายอยู่ทั่วไปในท้องตลาดนั้นมีส่วนน้อยที่สมบูรณ์

 

และจากครั้งล่าสุดที่ได้เข้าไปในตลาดต้นไม้ตั้งแต่ คลอง 6 (ธัญบุรี) เรื่อยไปถึง คลอง 15 นั้น ราคา Foxtail นั้นถูกมาก ต้นสูงขนาด 2 เมตร ราคาต้นละ 200 บาท แต่ถ้าเป็นต้นละ 1 เมตร วันนั้นผมได้ฟรีมา 5 ต้น ขนขายบอกว่าขนได้เท่าไหร่ก็ขนไป เพราะไม้ชนิดนี้แทบไม่มีราคา

ซึ่งแตกต่างจากในอดีต ที่ในตลาดเคยขายเมล็ด Foxtail (เฉพาะเมล็ดเท่านั้น) เม็ดละ 100 บาท ซึ่งยังไม่รู้เลยว่าจะเพาะขึ้นหรือไม่ขึ้น แต่เดี๋ยวนี้เมล็ดต้องดาษดื่นอยู่เต็มต้น หรือบางคนอาจจะเอาไปต้นมากินเล่นได้ แล้วผู้สันทัดกรณีก็บอกว่ามันดีคล้าย ๆ กับมะพร้าว...

 

---

ที่มาจากบันทึก ปาล์มหางกระรอก (Wodyetia bifurcata)

[สุรพงศ์]

ผลของ Foxtail กินได้มั้ยคะ