โดย นายพิณี หาสุข ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านกันตรง
เมื่อปลายปี 2550 อบจ.สุรินทร์ มีโครงการโรงเรียนปลอดขยะอย่างยั่งยืน ซึ่งผู้เขียน
เห็นว่าเป็นโครงการที่น่าสนใจ จึงตัดสินใจเข้าร่วมโครงการ เนื่องจากในสภาพปัจจุบันของโรงเรียนเด็กไม่มีวินัยในการทิ้งขยะ ชุมชนขาดการจัดการขยะที่เป็นระบบ จึงได้ดำเนินการขับเคลื่อนผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทุกภาคส่วน สร้างความตระหนักให้เห็นถึงผลกระทบของขยะที่มีต่อสิ่งแวดล้อม โดยเน้นการสร้างจิตอาสาหรือจิตสาธารณะให้เกิดขึ้นกับเด็กๆ และราษฎรในชุมชน จึงเปลี่ยนชื่อโครงการ เป็น โครงการ โรงเรียน ชุมชน และวัด ปลอดขยะอย่างยั่งยืน
เนื่องจากมีเนื้อที่จำกัด ผู้เขียนขอยกตัวอย่างกิจกรรมที่พวกเราผลักดันร่วมกัน ที่สำคัญ ดังนี้
1. กิจกรรมสร้างคน สร้างใจอาสา ร่วมกันพัฒนา
มีการจัดตั้งกลุ่มหรือชมรมต่างๆ เช่น ชมรมผู้สูงวัยห่วงใยสิ่งแวดล้อม ชมรมพ่อบ้านหัวใจสิงห์ไม่ทิ้งขยะ ชมรมแม่บ้านรักสะอาด และชมรมเยาวชนอาสาพัฒนาท้องถิ่น ส่วนในโรงเรียนนั้นก็แบ่งกลุ่มนักเรียนออกเป็นกลุ่มสี เพื่อเรียนรู้และพัฒนาไปทุกๆ ด้าน โดยใช้ชื่อว่ากลุ่มสีเพื่อการเรียนรู้แบบบูรณาการ เน้นเรียนรู้โดยการปฏิบัติจริง
2. กิจกรรม “คืนต้นไม้สู่ผืนป่า คืนยางนาสู่ท้องทุ่ง”
โรงเรียนพานักเรียน และชุมชนเพาะกล้ายางนา ปีนี้เพาะได้ประมาณ 3,000-4,000 ต้น โดยจะนำไปปลูกในท้องไร่ปลายนา ในป่าสาธารณประโยชน์ของหมู่บ้าน และในที่นาของโรงเรียนแต่มีเงื่อนไขอยู่ว่า ชุมชนต้องนำขยะมาแลกกล้ายางนา อย่างน้อย 10 ต้น
3. กิจกรรมชุมชนต้นแบบการคัดแยกขยะ
ส่งเสริมการจัดการขยะตั้งแต่ระดับครัวเรือน จัดสร้างที่คัดแยกขยะในชุมชน มี “กองทุนขยะเพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อม”
4. กิจกรรมการจัดการขยะ ตามแนวคิด 5R ได้แก่ Reduce Reuse Repair Recycle และ Reject
5. กิจกรรมธนาคารขยะรีไซเคิล
6. ขยะกับการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรม
ให้ชุมชนร่วมบริจาคขยะ ร่วมมือกันคัดแยกขยะ โดยผู้สูงวัยมีค่าตอบแทนบ้างเล็กน้อย นักเรียนมีกิจกรรมธนาคารขยะ ซึ่งกิจกรรมทั้งหมดนี้ เป็นรูปแบบการส่งเสริมคุณธรรม การเสียสละ การมีวินัย การสร้างจิตอาสา ให้เกิดขึ้นในนักเรียนและชุมชน
7. ขยะกับการส่งเสริมอาชีพ
โรงเรียนได้จัดทำที่คัดแยกขยะไว้เป็นระบบ นำขยะปียกไปทำปุ๋ยหมัก ใส่แปลงผักและแปลงนาข้าวอินทรีย์ของโรงเรียน และในนาข้าวนั้นเราปล่อยปลากินพืช คือ ปลานิล ปลาตะเพียน ปลาจีน และอื่นๆ จำนวน 50,000 ตัว ซึ่งอาหารปลาก็ได้จากปุ๋ยหมักชีวภาพนั่นเอง
การดำเนินโครงการ “โรงเรียน ชุมชน และวัด ปลอดขยะอย่างยั่งยืน” ได้รับความร่วมมืออย่างดียิ่งจากเครือข่ายในระดับชุมชนไปจนถึงระดับประเทศ จนทำให้ประสบความสำเร็จ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 จาก อบจ.สุรินทร์ รับเงินรางวัล จำนวน 800,000 บาท ซึ่งโรงเรียนจะนำไปจัดทำศูนย์การเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียง และปรับปรุงสภาพบริบทของโรงเรียน
รณรงค์ให้นักเรียนทุกคนใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก เพื่อลดภาวะโลกร้อน
ความร่มรื่นภายในวัดโพธาราม บ้านกันตรง ที่ใครเข้ามาแล้วจะรู้สึกสงบ และเกิดสมาธิ
เยี่ยมเลยครับ
อ่านบทความนี้แล้ว ก็เป็นกิจกรรมที่น่าสนับสนุนในชุมชนเราครับ