ไตรยางศ์ หรืออักษร ๓ หมู่
อักษร ๓ หมู่ หรือไตรยางศ์
คือ การแบ่งพยัญชนะไทยทั้ง ๔๔ ตัว ตามระดับเสียง เป็น ๓ หมู่ ได้แก่ อักษรสูง อักษรกลาง และอักษรต่ำ
การผันอักษร
การผันอักษรไทย ต้องใช้หลักไตรยางศ์ คือ
๑. อักษรสูง มี ๑๑ ตัว คือ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ส ห ผันได้ ดังนี้
| สามัญ | เอก | โท | ตรี | จัตวา | |
| คำเป็น | - | ข่า | ข้า | - | ขา |
| คำตาย | ขัด | ขั้ด | - | - |
ข้อสังเกต คำเป็น ผันได้ ๓ เสียง
คำตาย ผันได้ ๒ เสียง
๒. อักษรกลาง มี ๙ ตัว คือ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ ผันได้ดังนี้
| สามัญ | เอก | โท | ตรี | จัตวา | |
| คำเป็น | กา | ก่า | ก้า | ก๊า | ก๋า |
| คำตาย | - | จะ | จ้ะ | จ๊ะ | จ๋ะ |
ข้อสังเกต คำเป็นผันได้ ๕ เสียง
คำตายผันได้ ๔ เสียง
๓. อักษรต่ำ มี ๒๔ ตัว ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ ผันได้ดังนี้
| สามัญ | เอก | โท | ตรี | จัตวา | |
| คำเป็น | คา | ค่า | ค้า | ||
| คำตาย( สระเสียงสั้น) | ค่ก | คก | ค๋ก | ||
| คำตาย (สระเสียงยาว | คาก | ค้าก | ค๋าก | ||
ข้อสังเกต คำเป็นผันได้ ๓ เสียง
คำตายสระเสียงสั้น ผันได้ ๓ เสียง (ตรี โท จัตวา)
คำตายสระเสียงยาว ผันได้ ๓ เสียง ( โท ตรี จัตวา)
อักษรคู่ - อักษรเดี่ยว
อักษรต่ำ ๒๔ ตัว แบ่งออกเป็น ๒ พวกคือ
๑. พวกที่มีเสียงคู่กับอักษรสูง มี ๑๔ ตัว ( ผันได้ครบ ๕ เสียง)
ค ฅ ฆ ช ซ ฌ ฒ ท ธ พ ฟ ภ ฮ จัดคู่กันดังนี้
ค ฅ ฆ คู่กับ ข ฃ
ช ฌ " ฉ
ซ " ศ ษ ส
ฑ ฒ ท ธ " ฐ ถ
พ ภ " ผ
ฟ " ฝ
ฮ " ห
ความเห็น (3)
นึกถึงบรรยากาศสมัยเป็นเด็กนร.ค่ะ
อาจรย์บังคับให้ท่อง ใครท่องไม่ได้โดนตี
ขอสารภาพว่าโตจนทุกวันนี้ยังจำไม่ได้เลยค่ะ ^^''
ขอบคุณนะคะ ที่นำมาเตือนความจำ :-)
ไม่เข้าใจอ่ะ
อักษรสูงตกหล่นไป ๑ ตัว คือ ษ และอักษรต่ำตกหล่น ฑ ไปนะคะ