เยียวยาด้วย “หัวใจ” (๒)
“พี่ทำอะไรกับผมกันแน่ ?...”
เสียงสั่นเครือจากชายหนุ่มนักศึกษาแพทย์คนนั้น ขณะที่ยังยืนตัวเกร็ง เหงื่อผุดออกมาจากใบหน้าขาวซีด แม้ว่าอากาศในห้องไอซียูออกจะเย็นค่อนไปทางหนาวเสียด้วยซ้ำ
สายตาเขาละจากคนไข้ที่อำลาลมหายใจสุดท้ายของชีวิต ที่เดินทางไปสู่สุคติภูมิต่อหน้าต่อตา
สายตาเขาหันมาจับจ้องอยู่ที่สุกานดา เมฆทรงกรด ผู้ที่เขาขอเข้ามาเรียนรู้การทำงานของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย พร้อมกับถามคำถามนั้น
แพทย์ในห้องไอซียู หยุดปั้มหัวใจเด็กหนุ่มที่เพิ่งจมน้ำมา เพราะเห็นว่าทำอย่างไรหัวใจก็ไม่เต้นแล้ว แต่ที่หัวใจยังคงเต้นอยู่ขณะนี้เป็นผลมาจากฤทธิ์ยา ลมหายใจสุดท้ายแห่งชีวิตของเด็กหนุ่มใกล้มาถึงเต็มที
ในระหว่างการปั้มหัวใจของคณะแพทย์พยาบาล สุกานดา ซึ่งทราบว่าเด็กหนุ่มคนนี้เป็นลูกสุดที่รักของพ่อแม่ อีกทั้งเป็นกำลังหลักของครอบครัว จึงอนุญาตให้ทั้งพ่อแม่และพี่สาวให้เข้ามาดูการทำงานยื้อชีวิตนี้ด้วย และเพื่อให้ญาติเห็นว่าทุกคนในทีมงานช่วยชีวิตผู้ป่วยอย่างเต็มที่ เต็มกำลัง
ทันทีที่แพทย์หยุดปั้มหัวใจและเดินออกจากห้องไป ทั้งพ่อแม่และพี่สาวเด็กหนุ่มต่างเศร้าโศกเสียใจ ร้องให้ปริ่มว่าจะขาดใจ
สุกานดาเข้าไปปลอบโยนกล่าวกับญาติผู้ใกล้วายชนม์ซึ่งนับถือพระพุทธศาสนาว่า ขณะนี้เวลาของลูกเหลืออีกไม่มากแล้ว จึงควรจะมอบสิ่งที่ดีที่สุด ให้ลูกจากไปอย่างสงบ ละทิ้งสิ่งที่ยังค้างคาใจ และที่สำคัญพูดจาให้สติพ่อกับแม่มิให้เศร้าโศกเสียใจจนเกินไป ซึ่งอาจจะทำให้ลูกจากไปอย่างมีห่วงกังวล และจากไปอย่างไม่สงบ
เธอให้คำแนะนำพ่อแม่เด็กหนุ่มว่า ให้กล่าวคุณงามความดีของเขา ไม่ต้องห่วงกังวลถึงคนที่อยู่ข้างหลัง ให้เขาสวดมนต์ระลึกถึงพระรัตนตรัย ให้จิตของเขาจอจ่ออยู่กับสิ่งดีงามที่เป็นกุศล แต่พ่อแม่เด็กหนุ่มก็โศกเศร้าเสียใจเกินกว่าที่จะทำตามที่เธอแนะนำได้ ขณะนั้นมีเพียงพี่สาวที่จิตใจยังพอเข้มแข็งและมีสติอยู่บ้างจึงทำหน้าที่นั้นแทน
สุกานดานำดอกไม้ธูปเทียนให้พ่อ แม่นำไปใส่มือเด็กหนุ่มแล้วให้พนมมือไหว้พระ แล้วเด็กหนุ่มก็ค่อยสิ้นลมหายใจไปอย่างสงบ จากนั้นเธอเดินพาพ่อแม่และพี่สาวผู้วายชนม์ เดินไปยังห้องเล็ก ๆ แถวนั้น แล้วพูดจาปลอบใจ ให้ญาติคลายความทุกข์โศกเสียใจ ซึ่งถือเป็นการเยียวยาจิตใจที่สำคัญอีกประการหนึ่ง
เหตุการณ์ทั้งสิ้นอยู่ในสายตาชายหนุ่มนักศึกษาแพทย์ พร้อมกับเพื่อนของเขาทั้งสาม ก่อนที่เขาจะตั้งคำถามนั้น “พี่ทำอะไรกับผมกันแน่ ?...”
“ไม่รู้ ผมไม่เคยเจอสภาพแบบนี้...”
“พี่ไม่ได้ทำอะไรหมอ พี่ไม่ได้สอนซีพีอาร์ ไม่ได้สอนคลินิค แต่พี่สอนกำลังความเป็นจริงของชีวิต สอนความเป็นมนุษย์...”
สุกานดา ตอบนักศึกษาแพทย์หนุ่มคนนั้น ขณะที่ยังไม่หายจากอาการตะลึงงันจากเหตุการณ์เมื่อครู่ และเพื่อนนักศึกษาแพทย์อีก ๓ คน ก็มีอากับปกริยาเช่นเดียวกัน
เธอยินดีปรีดาเป็นอย่างยิ่ง ที่ทำให้นักศึกษาแพทย์กลุ่มหนึ่งเข้าใจในพฤติปฏิบัติของเธอและทีมพยาบาลในห้องไอซียู ในการเยียวยาด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
สำหรับผู้ป่วยในระยะที่จะใกล้จะจากไปนั้น เธอให้ความสำคัญอย่างยิ่งต่อการจากไปอย่างสงบ หลังจากที่มิอาจจะเยียวยาอาการเจ็บป่วยได้อีกต่อไป เธอเชื่ออย่างยิ่งว่า
“สิ่งสุดท้ายในวาระสุดท้ายของชีวิตมนุษย์ที่ควรได้รับคือ การจากไปอย่างสงบ...
...ในวาระสุดท้ายของชีวิต มนุษย์ไม่ต้องการอะไรมากไปกว่าการตายอย่างสงบ มิใช่ลาภ ยศ ชื่อเสียง เงินทองกระทั่งเทคโนโลยี ความรักของญาติมิตร และคณะแพทย์พยาบาลต่างหากที่จะช่วยประคองให้เขาเข้าถึงวาระสุดท้ายของชีวิตได้อย่างสงบ นี้เป็นกุศลกรรมที่มนุษย์พึงกระทำต่อมนุษย์ด้วยกันเอง...”
เพราะความเชื่อเช่นนี้ เธอจึงให้ความสำคัญกับการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย และดำเนินการอย่างดีที่สุดเท่าที่มนุษย์คนหนึ่งจะปฏิบัติต่อกันได้
สุกานดา อาจเลือกไม่ต้องทำอะไรเพิ่มเติมหลังจากพยายามยื้อชีวิตคนไข้อย่างสุดความสามารถแล้ว เธออาจทำเหมือนทั่วไปก็ได้ที่รอเส้นกราฟในมอนิเตอร์เป็นเส้นตรงหลังจากสิ้นหวังจากการรักษาแล้ว แต่เธอก็เลือกที่จะไม่ทำเช่นนั้น เธอจึงเลือกที่จะทำอะไรเพิ่มเติมทั้งนี้เพราะเธอเห็นคุณค่าความเป็นมนุษย์
ดังนั้นการกระทำของเธอสำหรับผู้ที่จะจากไป แม้เขาจะไม่รอดสำหรับการจะมีชีวิตสืบต่อไป แต่เขาจะได้รับสิ่งที่ดีที่สุดในฐานะที่เขาเป็นมนุษย์คนหนึ่ง
และในฐานะญาติผู้จากไป เธอย้ำเสมอว่า
“...เขาโชคร้ายมากที่ต้องเผชิญกับความทุกข์จากการจากไปของคนที่รัก แต่เขาไม่ควรจะโชคร้ายเพราะเจอเราที่ไม่มีหัวใจความเป็นมนุษย์...”
สุกานดาทิ้งท้ายว่า
“มันคืองานคุณภาพ ไม่ใช่แค่คุณภาพของงานบริการ ไม่ใช่คุณภาพที่ถูกต้องตามเกณฑ์ แต่มันคือคุณภาพของความเป็นมนุษย์...”
ความเห็น (5)
จองงงงงงงงงงงงงสิ
Jatuporn Wisitchottiaungkoon
สวัสดีครับ
วันนี้มี Thesis meething ครับ ประเด็นสำคัญ งานถอดบทเรียนเลยต้องหยุดไปสำหรับวันนี้ ...ตั้งใจกับประเด็นเร่งด่วนนี้ก่อน
ผมยังไม่ค่อยคืบหน้าเท่าไหร่เลยครับ
มีโอกาสคุยกับคุณอาภากร (เป็น serveyor ของ สรพ.) ได้เสนอเรื่องของ Core Competeny ของผู้เยี่ยมสำรวจ เลยได้แลกเปลี่ยนกันในหลายๆประเด็น เกี่ยวข้องไปจนถึง การพัฒนาคุณภาพในบริบทไทยๆ HA to SHA ด้วยครับ
อ่านบันทึกนี้แล้ว ก็ แอบดีใจลึกๆครับ เห็นการเคลื่อนบางอย่าง เเม้ว่าเราจะ Critical เรื่องของเวลาบ้าง แต่ก็สู้นะครับ :)
Jatuporn : MU
สวัสดีครับ คุณเอก - Jatuporn Wisitchottiaungkoon [IP: 202.28.182.12]
ผมพยายามเขียนเรื่องที่ประทับมากที่สุดก่อน
เขียนไปตามอารมณ์ความประทับใจครับ
เรื่องของพี่ด้ามีอีกตอนนึงครับ
อมร สุวรรณนิมิตร
สวัสดีค่ะ หนานเกียรติ อาจารย์อมร ที่ขอนแก่นนะคะ หวังว่าจะจำกันได้ ดีใจที่ได้ข่าวคราวค่่ะ
ดร.อมร