มีคำถามมากมายว่า คนถือบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร หรือคนถือบัตรเลข ๐ มีสิทธิร้องขออนุญาตทำงานหรือไม่ ?
คนถือบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรมีสิทธิร้องขอทำงานดังเช่นคนถือบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทยหรือไม่ ?
-----------------------------------------------
บัตรทั้งสองคืออะไร ? มีความหมายอย่างไร ?
-----------------------------------------------
บัตรต่างๆ ทั้งบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทย หรือบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร หรือ “บัตรเลข ๐” เป็นเพียงเอกสารที่ออกตามกฎหมายทะเบียนราษฎรไทย เพื่อรับรองว่า บุคคลผู้ถือเป็น "ราษฎรไทย" ประเภทหนึ่ง ซึ่ง "คุณภาพ" ของความเป็นราษฎรเป็นไปตามกฎหมายสัญชาติไทยหรือกฎหมายคนเข้าเมือง
จึงสรุปได้ว่า ผู้ถือบัตรทั้งสองประการนี้ มีสถานะเป็นคนต่างด้าวในสายตารัฐไทยและเป็นบุคคลที่มีสิทธิในสถานะบุคคลตามกฎหมายทะเบียนราษฎรไทย อาจจะมีสิทธิเข้าเมืองไทยหรือไม่ก็ได้ หรือในกรณีบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรนั้น อาจไม่มีสิทธิอาศัยอีกด้วยก็ได้ กรณีเป็นไปตามมาตรา ๓๘ วรรค ๒ แห่ง พ.ร.บ.การทะเบียนราษฎรแก้ไขใหม่
---------------------
สิทธิในการทำงาน ?
---------------------
ในวันนี้ สิทธิทำงานของคนต่างด้าวเป็นไปตามพ.ร.บ.การทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.๒๕๕๑ คนบัตรเลขศูนย์ที่เข้าเมืองผิดกฎหมายมีสิทธิอาศัยตามมาตรา ๑๗ แห่ง พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ.๒๕๒๒ ประกอบกับมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๑๐ มกราคม พ.ศ.๒๕๔๙ ดังนั้น จึงมีสิทธิร้องขออนุญาตทำงานตามมาตรา ๑๒ (๒) แห่ง พ.ร.บ.การทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.๒๕๒๑ และในวันนี้ ก็คือ มาตรา ๑๓ (๒) แห่ง พ.ร.บ.การทำงานคนต่างด้าว พ.ศ.๒๕๕๑
ส่วนประกาศกระทรวงมหาดไทยตามมาตรา ๑๗ เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๒ เป็นการกำหนดแนวคิดและวิธีการในการใช้สิทธิเคลื่อนไหว (Right to Movement) ทั้งที่เป็นการใช้สิทธิในประเทศไทย หรือเข้าออกประเทศไทย ไม่ได้ให้สิทธิทำงานค่ะ อย่าสับสนนะคะ
สิทธิเข้าเมือง-สิทธิอาศัย-สิทธิเคลื่อนไหว-สิทธิทำงาน เป็นเรื่องต่างกัน แต่ทับซ้อนกัน ต่อเนื่องกัน
ส่วนเรื่องสิทธิในการทำงานของคนถือบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทย หรือคนถือบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรนั้น เมื่อพวกเขามีสถานะเป็นคนต่างด้าว ก็ต้องเป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยการทำงานของคนต่างด้าว ในที่นี้ ก็คือ พ.ร.บ.การทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ.๒๕๕๑ ซึ่งมีมาตราที่ให้สิทธิทำงานแก่คนต่างด้าวที่เข้าเมืองผิดกฎหมายอยู่ในหลายกรณี กรณีที่ใช้มาก ก็คือ มาตรา ๑๓ (๒) ซึ่งก็ใช้กับแรงงานสามสัญชาติในนโยบายขึ้นทะเบียนแรงงานที่เราสนใจกันมาก และก็ใช้กับคนที่ถือบัตรสีเก่าที่ต่อมาถือบัตรบุคคลผู้ไม่มีสัญชาติไทย
สิทธิอาศัยของคนบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร หรือบางทีเรียกว่า "บัตรเลข ๐" เป็นไปตามมาตรา ๑๗ แห่ง พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ.๒๕๒๒ และมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๑๐ มกราคม พ.ศ.๒๕๔๙ แต่ประกาศกำหนดวิธีปฏิบัติเพื่อรับรองสิทธิเคลื่อนไวในประเทศไทยเพิ่งมีเมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๒ ด้วยการเรียกร้องอย่างมากของประชาสังคม
ประกาศนี้ไม่ได้ให้สิทธิทำงาน แต่กำหนด "วิธีการใช้สิทธิเดินทางไปทำงาน"
คณะรัฐมนตรีไม่ได้ตั้งเงื่อนไขใดๆ ให้กระทรวงแรงงานฯ ต้องมีประกาศเป็นพิเศษสำหรับคนกลุ่มนี้ ดังนั้น พวกเขาจึงไปใช้สิทธิตามมาตรา ๑๓ (๒) แห่ง พ.ร.บ.การทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ.๒๕๕๑ ได้เลย วิธีการบังคับการตามสิทธิก็เป็นไปตามที่เคยปฏิบัติต่อบุคคลในสถานการณ์เดียวกัน อาทิ อดีตคนบัตรสีเก่าๆ ที่ในวันนี้มาถือบัตรบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทยที่มีเลขประจำตัวบุคคลขึ้นต้นด้วยเลข ๖ หรือ ๗
ขอทบทวนข้อกฎหมายด้วยเท่านี้ก่อน
เสนอ อ.บอม และ อ.ด๋าว ตลอดจนคุณกานต์ ให้มาทำงานวิชาการใน TU Monday Meeting สักหนค่ะ เชิญทาง สมช. กรมการปกครอง กรมการจัดหางานที่เกี่ยวข้องมาด้วย
-----------------------------------------------
ความเห็น (4)
พี่ค่ะ อยากทราบว่าคนที่ถือบัตรผู้ไม่มีสัญชาติไทย เรียนจบมา ไม่สามารถสมัครงานที่ทำงานดีๆได้เลยหรอค่ะ ไปสมัครที่ไหนเค้าก็ไม่รับ แล้วจะทำยังไงดีค่ะ เรียนจบมาก็ไม่มีงานทำ อยากให้พี่ช่วยหาทางแก้ไขหรือหาทางออกให้ด้วยค่ะ ขอบคุณมากค่ะ
ชลธิชา แซ่ต่ง
กราบเรียนผู้รู้ว่า...ดิฉันมีเพื่อนถือบัตรขึ้นต้นด้วยเลขศูนย์ ณ.ปัจจุบันได้อยู่กินกับคนไทย..อยากทราบว่าเขามีสิทธิจดทะเบียนสมรสได้หรือไม่ และมีสิทธิถือในกรรมสิทธิ์ที่ดิน บ้าน รถ ได้หรือไม่
ขอบคุณมากค่ะ