เทศน์มหาชาติในขุนช้างขุนแผน

เทศน์มหาชาติในขุนช้างขุนแผน

   จากวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอน พลายแก้วบวชเณร  พลายแก้วได้บวชเป็นเณรที่วัดส้มใหญ่ กาญจนบุรี แล้วย้ายมาอยู่กับสมภารมี วัดป่าเลไลย์ เณรแก้วหัดเทศน์มหาชาติจนมีความสามารถเป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป เมื่อวัดป่าเลไลย์จัดให้มีการเทศน์มหาชาติ ในปีระกาสัปตศก ขุนช้างเป็นเจ้ากัณฑ์กุมาร  ส่วนนางพิมพิลาไลยและนางศรีประจันรับเป็นเจ้ากัณฑ์มัทรี  เณรแก้วได้เทศน์กัณฑ์มัทรีแทนสมภารมีซึ่งอาพาธ นางพิมมีศรัทธาอย่างแรงกล้าถึงกับเปลื้องผ้าสไบสีทับทิมติดกัณฑ์เทศน์  ขุนช้างก็ไม่ยอมน้อยหน้าเปลื้องผ้าพาดไหล่ติดกัณฑ์เทศน์เช่นกัน 

นางพิมพิลาไลยอธิษฐานว่า...

...สาธุสะเดชะข้าทำทาน               ให้พร้อมยศบริวารในภายหน้า

สารพัดมั่งมีปรีดา                         ....................................

ส่วนขุนช้างก็อธิษฐานว่า...

...สาธุสะเดชะเมตตาจิต                ขอให้สมอารมณ์คิดพิสมัย

ให้ได้เร็วพลันให้ทันใจ                  แต่ในค่ำวันนี้อย่าคลาดคลา...

การบูชากัณฑ์ต่าง ๆ ผู้บูชาจะได้อานิสงส์แตกต่างกันไปดังนี้ 

1. กัณฑ์ทศพร (19 พระคาถา)   

      ผู้บูชากัณฑ์ทศพร  จะได้รับทรัพย์สมบัติดังปรารถนา  ถ้าเป็นสตรีจะได้สามีเป็นที่ชอบเนื้อเจริญใจ  บุรุษจะได้ภรรยาเป็นที่ต้องประสงค์เช่นกัน  จะได้บุตรหญิงชายเป็นคนว่านอนสอนง่าย  มีรูปกายงาม  มีความประพฤติดีกิริยาเรียบร้อย

2.  กัณฑ์หิมพานต์ (104 พระคาถา)   

     ผู้บูชากัณฑ์หิมพานต์  ย่อมได้สิ่งที่ปรารถนาทุกประการ  ครั้นตายแล้วได้ไปบังเกิดในสุคติโลกสวรรค์เสวยสมบัติอันโอฬาร  มีบริวารแวดล้อมบำรุงบำเรออยู่เป็นนิตย์  จุติจากสวรรค์แล้วลงมาเกิดในตระกูลขัตติยะมหาศาลหรือตระกูลพราหมณ์มหาศาลอันบริบูรณ์ด้วยทรัพย์ศฤงคารบริวารมากมายนานาประการ เช่น โค กระบือ ช้าง ม้า รถ ยานพาหนะ จะนับประมาณมิได้ ประกอบด้วยสุขกาย สบายใจ ทุกอิริยาบถ 

3.  ทานกัณฑ์ (134 คาถา)   

     ผู้บูชาทานกัณฑ์  จะบริบูรณ์ด้วยแก้ว เงิน ทอง ทาส ทาสี และสัตว์สองเท้าสี่เท้า  ครั้นตายแล้วจะได้ไปเกิดในฉกามาพจรสวรรค์  มีนางเทพอัปสรแวดล้อมมากมาย  เสวยสุขอยู่ปราสาทแล้วด้วยแก้ว 7 ประการ

4.  กัณฑ์วนประเวศน์ (47 พระคาถา)   

     ผู้บูชากัณฑ์วนประเวศน์  จะได้รับความสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า  จะได้เป็นบรมกษัตริย์ในชมพูทวีป  เป็นผู้ทรงปรีชา เฉลียวฉลาด สามารถปราบอริราชศัตรูให้ย่อยยับไป

5.  กัณฑ์ชูชก (75 พระคาถา)   

    ผู้บูชากัณฑ์ชูชก  จะได้บังเกิดในตระกูลกษัตริย์  ประกอบด้วยสมบัติอันงดงามกว่าชนทั้งหลาย  จะเจรจาปราศรัยก็ไพเราะเสนาะโสต  แม้จะได้สามีภรรยาและบุตรธิดาก็ล้วนแต่มีรูปทรงงดงามและว่านอนสอนง่าย

6. กัณฑ์จุลพน (35 พระคาถา)   

    ผู้บูชากัณฑ์จุลพน  แม้จะยังเกิดในภพใด ๆ จะเป็นผู้สมบูรณ์ด้วยทรัพย์บริวาร  จะมีอุทยานอันดารดาษด้วยดอกไม้หอมตลบไป  แล้วจะมีสระโบกขรณีอันเต็มไปด้วยปทุมชาติ  ครั้นตายไปแล้วก็ได้เสวยทิพย์สมบัติในโลกหน้าสืบไป

7.  กัณฑ์มหาพน (80 พระคาถา)    

     ผู้บูชากัณฑ์มหาพน  จะได้เสวยสมบัติในดาวดึงส์เทวโลกนั้นแล้ว  จะได้ลงมาเกิดเป็นกษัตริย์มหาศาลมีทรัพย์ศฤงคารบริวารมาก  มีอุทยานและสระโบกขรณีเป็นที่ประพาส  เป็นผู้บริบูรณ์ด้วยศักดานุภาพเฟื่องฟุ้งไปทั่วชมพูทวีป  อีกจักได้เสวยอาหารเป็นนิตย์นิรันดร์ 

8.  กัณฑ์กุมาร (101 พระคาถา)      

     ผู้บูชากัณฑ์กุมาร  ย่อมประสบความสำเร็จในสิ่งที่พึงปรารถนา  ครั้ยตายไปได้เกิดในฉกามาพจรสวรรค์  ในสมัยที่พระศรีอริยเมตตรัยมาจุติ  ก็จะได้พบศาสนาของพระองค์  จะถือปฏิสนธิในตระกูลกษัตริย์  ตลอดจนได้สดับตรับฟังพระสัทธรรมเทศนาของพระองค์แล้วบรรลุพระอรหันตผลพร้อมด้วยปฎิสัมภิทาทั้ง 4 ด้วยบุญราศีที่ได้สั่งสมไว้

9. กัณฑ์มัทรี (90 พระคาถา)   

    ผู้บูชากัณฑ์มัทรี  เกิดในโลกหน้าจะเป็นผู้มั่งคั่งสมบูรณ์ด้วยทรัพย์สมบัติ  เป็นผู้อายุยืนยาว  ทั้งประกอบด้วยรูปโฉมงดงามกว่าคนทั้งหลาย  จะไปที่ใด ๆ ก็จะมีแต่ความสุขทุกแห่งหน

10. กัณฑ์สักกบรรพ (43 พระคาถา)   

      ผู้บูชากัณฑ์สักกบรรพ  จะได้เป็นผู้เจริญด้วยลาภยศตลอดจนจตุรพิธพรที่ง 4 ได้แก่ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ตลอดกาล

11. กัณฑ์มหาราช (69 พระคาถา)   

      ผู้บูชากัณฑ์มหาราช  จะได้มนุษย์สมบัติ  สวรรค์สมบัติ  และนิพพานสมบัติ  เมื่อเกิดเป็นมนุษย์จะได้เป็นพระราชา  เมื่อจากโลกมนุษย์ไปแล้วจะได้เสวยทิพย์สมบัติในฉกามาพจรสวรรค์  มีนางเทพอัปสรเป็นบริวาร  ครั้นบารมีแก่กล้าก็จะได้นิพพานสมบัติอันตัดเสียซึ่ง ชาติ ชรา พยาธิ มรณะพ้นจากโอฆะทั้งสาม มี กามโอฆะ เป็นต้น

12. กัณฑ์ฉกษัตริย์ (36 กัณฑ์)   

     ผู้บูชากัณฑ์ฉกษัตริย์  จะได้เป็นผู้เจริญด้วยพรทั้ง 4 ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ทุก ๆ ชาติ

13. กัณฑ์นครกัณฑ์ (48 พระคาถา)   

       ผู้บูชานครกัณฑ์   จะได้เป็นผู้บริบูรณ์ด้วยวงศาคณาญาติ ข้าทาสชายหญิง ภรรยา สามี หรือบิดามารดา เป็นต้น  อยู่พร้อมหน้ากันโดยความผาสุก  ปราศจากโรคาพาธทั้งปวง  จะทำการใด ๆ ก็พร้อมเพรียงกันทำการงานนั้น ๆ ให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี

      พุทธศาสนิกชนที่ได้ฟังเทศน์มหาชาติด้วยความตั้งใจทั้ง 13 กัณฑ์ในวันเดียวจะได้รับอานิสงส์ดังนี้

1.เมื่อตายจากโลกนี้ไปแล้วจะได้พบพระศรีอาริย์พุทธเจ้า

2.เมื่อดับขันธ์จะไปเกิดในโลกสวรรค์

3.เมื่อตายไปแล้วจะไม่ตกนรก

4.เมื่อถึงพุทธกาลพระศรีอาริย์พุทธเจ้า เทพบุตร เทพธิดา จะได้ลงไปเกิดเป็นมนุษย์

5.จักได้บรรลุมรรคผล นิพพาน เป็นพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา

 การฟังเทศน์มหาชาติมีความสำคัญต่อความเชื่อคนไทยมาแต่โบราณ ด้วยเหตุนี้นางพิมจึงมีศรัทธาอันแรงกล้าถึงกับใช้สไบสีทับทิมติดกัณฑ์เทศน์