ฝนดาวตกในคืน 13 - เช้า 14 ธันวาคม

 

 

 

ฝนดาวตกในปี 2552

วรเชษฐ์ บุญปลอด

โดยทั่วไปในสภาพท้องฟ้าที่ดีไม่มีเมฆหมอกหรือแสงไฟฝุ่นควันรบกวน เราสามารถมองเห็นดาวตกบนท้องฟ้าได้เฉลี่ยราว 6 ดวงต่อชั่วโมง ในหลายช่วงของปีจะมีดาวตกที่ดูเหมือนพุ่งออกมาจากบริเวณเดียวกันบนท้องฟ้า เรียกว่าฝนดาวตก (meteor shower)

ฝนดาวตกเกิดขึ้นเมื่อโลกเดินทางฝ่าเข้าไปในธารสะเก็ดดาวที่ดาวหางทิ้งไว้ ดาวตกที่เกิดจากสะเก็ดดาวเหล่านี้มีหลายกลุ่ม แต่ละกลุ่มมีลักษณะของดาวตกที่เห็น และจำนวนความถี่แตกต่างกันตามแต่องค์ประกอบและความเร็วของสะเก็ดดาว ฝนดาวตกบางกลุ่มอาจมีอัตราต่ำเพียงไม่กี่ดวงต่อชั่วโมงแต่ยังก็เรียกว่าฝนดาวตกเนื่องจากมีแหล่งกำเนิดที่สังเกตได้ว่าดูเหมือนพุ่งออกมาจากบริเวณหนึ่งบนท้องฟ้า จุดนั้นเรียกว่าจุดกระจายฝนดาวตก (radiant) มักเรียกชี่อฝนดาวตกตามกลุ่มดาวหรือดาวที่อยู่ในบริเวณจุดกระจายฝนดาวตก

ฝนดาวตกกลุ่มดาวสำคัญ ๆ ส่วนใหญ่ในปีนี้ไม่มีแสงจันทร์รบกวน ที่น่าดูที่สุดอาจจะเป็นฝนดาวตกสิงโต จุดกระจายฝนดาวตกชุดนี้อยู่บริเวณหัวของกลุ่มดาวสิงโตซึ่งมีลักษณะคล้ายเคียว นักดาราศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญด้านการพยากรณ์ดาวตกหลายคนคำนวณพบว่าปีนี้โลกจะฝ่าเข้าไปในธารสะเก็ดดาวที่ดาวหางเทมเพล-ทัตเทิลทิ้งเอาไว้ในปี ค.ศ. 1466 และ 1533 ทำให้คาดหมายว่าฝนดาวตกสิงโตในปีนี้จะมีอัตราการตกสูงสุดมากกว่า 100 ดวงต่อชั่วโมง หรือมากกว่า 1-2 ดวงต่อนาที (อาจมากกว่านี้ได้อีก) ในเวลาประมาณ 4.00-5.00 ของเช้ามืดวันพุธที่ 18 พฤศจิกายน ตามเวลาประเทศไทย รายละเอียดของผลการพยากรณ์จะนำเสนอต่อไปเมื่อมีข้อมูลเพิ่มเติม

นอกจากฝนดาวตกสิงโต ฝนดาวตกคนคู่ในเดือนธันวาคมก็น่าสนใจเช่นกัน เนื่องจากมีจำนวนมากทุกปีและไม่มีแสงจันทร์รบกวน จุดกระจายฝนดาวตกคนคู่อยู่ใกล้ดาวคาสเตอร์ในกลุ่มดาวคนคู่ ต้นกำเนิดของฝนดาวตกชุดนี้มาจากดาวเคราะห์น้อยฟีทอนซึ่งอาจเคยเป็นดาวหางมาก่อน

 

ฝนดาวตกในปี 2552
ชื่อ	คืนที่มีมากที่สุด	เวลาที่เริ่มเห็น  (โดยประมาณ)	อัตราสูงสุด ในภาวะอุดมคติ (ดวง/ชั่วโมง)	อัตราสูงสุด ในประเทศไทย (ดวง/ชั่วโมง)	หมายเหตุ
ควอดแดรนต์	3/4 ม.ค.	2.00 น.	120 (อาจอยู่ระหว่าง 60-200)	30-90	-
พิณ	22/23 เม.ย.	22.00 น.	18 (อาจมากถึง 90)	10	-
อีตาคนแบกหม้อน้ำ	5/6 พ.ค.	2.00 น.	85 (อาจอยู่ระหว่าง 40-85)	20-40	แสงจันทร์รบกวน ก่อน 3.30 น.
เดลตาคนแบกหม้อน้ำ	27/28 ก.ค.	21.00 น.	20	15	แสงจันทร์รบกวน ก่อน 23.00 น.
เพอร์ซิอัส	12/13 ส.ค.	22.00 น.	100	60	แสงจันทร์รบกวน
นายพราน	21/22 ต.ค..	23.00 น.	30	15	-
สิงโต	17/18 พ.ย.	00.30 น.	100+ (อาจมากถึง 500)	100+	อาจมากเป็นพิเศษ
คนคู่	13/14 ธ.ค.	20.00 น.	120	100	-

หมายเหตุ

• ตัวเลขสำหรับสถานที่ที่ท้องฟ้ามืดสนิท หากมีแสงจันทร์และมลพิษทางแสงรบกวน จะมีจำนวนดาวตกที่เห็นลดลงจากค่าในตารางนี้
• คอลัมน์ "คืนที่มีมากที่สุด" เครื่องหมาย / ใช้คั่นคืนวันแรกกับเช้ามืดของอีกวันหนึ่ง เช่น 3/4 หมายถึงคืนวันที่ 3 ต่อเช้ามืดวันที่ 4
• ดัดแปลงจากตารางฝนดาวตกประจำปีเผยแพร่โดยองค์การอุกกาบาตสากล (International Meteor Organization - IMO)

---------------------------------------------------------------------------------------

วิธีการดูฝนดาวตกในคืน 13 - เช้า 14 ธันวาคม : ชมฝนดาวตกคนคู่ 2552 (Geminids)

นายอารี สวัสดี อุปนายกสมาคมดาราศาสตร์ไทย กล่าวว่าถ้าหากพลาดการชมฝนดาวตกสิงโตก็สามารถดู ฝนดาวตกคนคู่ด้วยตาเปล่า

ของคืนวันที่ 13 ธันวาคม - เช้ามืดวันที่ 14 ธันวาคม ตั้งแต่เวลา 20:00 ถึง 02:00 น. คาดว่าดาวตกค่าเฉลี่ยประมาณ 60 ดวงต่อชั่วโมงเวลาประมาณ 02:00 น.

วิธีการดู ในช่วงหัวค่ำให้หันหน้าไปทางทิศตะวันออกกวาดสายตาจากขอบฟ้าไปยังกลางฟ้า

ในช่วงเที่ยงคืนถึง 02:00 น. ให้มองไปที่กลางฟ้า ประชาชนสามารถดูด้วยตาเปล่าได้ทั่วประเทศ เงื่อนไขต้อง ท้องฟ้าแจ่มใส ไม่มีเมฆ หมอก และแสงไฟฟ้ารบกวน

สมาคมดาราศาสตร์ไทย จึงขอเชิญชวนประชาชน ผู้สนใจ เข้าร่วมชมมหกรรมฝนดาวตก

 

ที่มา...

http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/meteors/2009meteors.html