พาไปชมโคมลอยเตาจีที่พม่า [EN]
ท่านอาจารย์นาย ยุ้นต์ (Nay Nyunt) สำนักพิมพ์อิระวดี (Irrawaddy) ตีพิมพ์เรื่อง 'Taunggyi balloon festival a blast' = "เทศกาลโคมลอย (บอลลูน) เตาจี (เตา = ภูเขา; จี = ใหญ่; คำ "เตา" บางคนออกเสียง "ตอง") ระเบิดแล้ว"
ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟัง เพื่อส่งเสริมมิตรภาพพม่า-ไทยครับ [ Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 1: แผนที่พม่ามีลักษณะคล้ายว่าวรูป 4 เหลี่ยม มีหางว่าวยื่นลงไปด้านล่าง, คนไทยมักจะคิดว่า พม่าอยู่ทางตะวันตกของไทย จริงๆ แล้ว... พม่าอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของไทย ตอนเหนือสุดอยู่ติดธิเบต มีหิมะตกด้วย (หิมะในเขตธิเบตและบริเวณใกล้เคียงตกน้อยลงมาหลายปีจากภาวะโลกร้อน) [ MyanmarTravel ]
เมืองเตาจี (Taunggyi) รัฐฉาน (เขียน "สยาม" ออกเสียง "ชาน" หรือไทยใหญ่) อยู่ใกล้ภาคเหนือของไทยที่ระดับสูงกว่าเชียงรายเล็กน้อย, ส่วนย่างกุ้ง-เมาะละแหม่ง (มอลัมยาย) อยู่ระดับใกล้เคียงกับแม่สอด ตาก
...
ภาพที่ 2: โคมลอยยักษ์หรือบอลลูนอากาศร้อนลอยขึ้นในงานประจำปีเมืองเตาจี รัฐฉานตอนใต้ 1 พฤศจิกายน 2552 [ Reuters & Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 3: เนื่องจากเป็นการแข่งขันกัน จึงมีการนำดินระเบิดบ้าง พลุบ้างผสมเข้าไป เพื่อให้เกิดความ "อลังการ" จึงมีการระเบิดกันบ้างดังภาพ
ระเบิดแค่นี้ไม่ต้องตกใจ เพราะชาวพม่า "ทนได้ทั้งนั้น... อะไรที่ทนได้ก็ทน อะไรที่ทนไม่ได้ก็ต้องทน" (ชาวพม่าถือว่า ความอดทนเป็นความดี) [ Reuters & Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 4: ภาพโคมลอยพม่า 30 ตุลาคม 2552 [ Reuters & Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 5: ภาพโคมลอยพม่า 31 ตุลาคม 2552 ขอให้สังเกตว่า มีคณะเข้าร่วมแข่งขันกันหลายคณะ ทำให้ต้องแข่งกันหลายวัน [ Reuters & Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 6: ภาพแสดงการ "ใส่ไฟ" โคมลอย โปรดสังเกตว่า ชาวไทยใหญ่ชอบสวมกางเกงมากกว่าโสร่ง 30 ตุลาคม 2552 [ Reuters & Irrawaddy ]
...
ภาพที่ 7: โคมลอยไทยใหญ่ทำเป็นรูปสัตว์หลายอย่าง ที่พบบ่อยกว่านี้ คือ รูปนกการเวก ซึ่งถือเป็นนกศักดิ์สิทธิ์,
งานศพคนทั่วไปจะไม่มีการแห่นกการเวก มีเฉพาะคนใหญ่คนโต เช่น เจ้าอาวาส (สยาดอ = พระอาจารย์ใหญ่) หรือโยมแม่เจ้าอาวาส ฯลฯ [ Reuters & Irrawaddy ]
.............................................
[ เตาจี, รัฐฉาน ] - งานโคมลอยยักษ์หรือบอลลูนปีนี้จัดที่สนามใกล้มหาวิทยาลัยเตาจี มีการเตรียมบอลลูนอากาศร้อน และมีดอกไม้ไฟติดไปกับโคมลอยด้วย [ Irrawaddy ]
โคมลอยมีทั้งรูปคนและสัตว์ เช่น ไก่ ม้า นก ฯลฯ วงดนตรีพื้นเมืองฉาน (ไทยใหญ่) บรรเลงกัน และผู้คนก็ร้องรำกันทั่วไป มีการปล่อยบอลลูนแข่งกันทั้งภาคกลางวันและกลางคืน ภาคกลางคืนมีการติดดอกไม้ไฟขึ้นไปด้วย
...
งานนี้มีเสียงระเบิดตูมตามดังเป็นพักๆ (ชาวพม่าชอบความอลังการ) ทุกปีมีโคมลอยเข้าแข่งประมาณ 300 ลูก บางลูกบรรทุกดอกไม้ไฟและประทัดขึ้นไปถึง 20 วิสส์ (หน่วยพม่า = 72 ปอนด์ = 32.7 กก.)
โคมลอยกลางวันจะเน้นสีสัน โคมลอยกลางคืนจะเน้นดอกไม้ไฟกับประทัด และช่วงสุดท้ายจะเน้นโคมลอยประดับตะเกียงเทียนไข (แต่งให้สวยดุจตุ้มหูทองคำ)
...
ปีนี้แข่งกันตั้งแต่วันที่ 25 ตุลาคม - 1 พฤจิกายน 2552, มีโคมลอยกลางวัน 296 ลูก, โคมลอยกลางคืน 91 ลูก ซึ่งเป็นโคมลอยดอกไม้ไฟ-ประทัด 55 ลูก และโคมลอยประดับตะเกียงเทียน 36 ลูก
โคมลอยที่เป็นรูปสัตว์หรือคนมีราคาตั้งแต่ 100,000 จัต ($100 = 3,500 บาท) จนถึง 500,000 จัต ($500 = 17,500 บาท)
...
โคมลอยตะเกียงอาจมีราคามากถึง 1,000,000 จัต ($1,000 = 35,000 บาท)
ทุกวันนี้ทีมโคมลอยหลายๆ ทีมมีสปอนเซอร์ติดโลโก้ หรือโฆษณา โคมลอยเกือบทั้งหมดสูงประมาณ 22 ฟุตหรือ 6.7 เมตร
...
โคมลอยแบบดั้งเดิมทำด้วยกระดาษสา (Shan Mai-Kai), โคมรุ่นใหม่บางลูกทำด้วยผ้า
กล่าวกันว่า คนเตาจีเกือบทุกคนจะต้องเข้าร่วมงานประเพณีโคมลอยอย่างน้อย 1 ครั้ง โดยจะเข้าร่วมงานตั้งแต่เช้า อยู่โต้รุ่งข้ามวัน และกลับบ้านเช้าวันรุ่งขึ้น
...
งานในส่วนอื่นๆ ของพม่าก็นิยมแสดงลิเกโต้รุ่งเช่นกัน เนื้อเรื่องลิเกพม่ามีการนำเรื่องในพระพุทธศาสนา เช่น ธรรมบท ฯลฯ ไปแสดงเป็นตอนสั้นๆ หลายตอน
บอลลูนดอกไม้ไฟ-ประทัดนิยมทำดอกไม้ไฟให้ตกลงมาเป็น "น้ำตก (waterfall effect)" และตามด้วยการระเบิดดังสนั่น หรือไม่ก็มีดอกไม้ไฟกระจายไปทั่วฟ้า
...
ดอกไม้ไฟก็ไม่ธรรมดา คือ มีทั้งแบบที่แตกแล้วหมุนเป็นเกลียว (spiral), แตกเป็นทรงกลม (circles), หรือกระพริบ (flashes) ไปด้วย-หมุนเป็นเกลียวไปด้วย, แบบแตกทันทีหรือแบบค่อยๆ แตกคล้ายกับมีการถ่วงเวลา (delayed timer)
หลังหน้านาที่แสนจะเหนื่อยอ่อน... ท้องฟ้ารัฐฉานจะถูกแต้มสีด้วยดอกไม้ไฟแสนตระการตา และตามมาด้วยเสียงเชียร์ของผู้คน
...
ทีมโคมลอยเองมีการจัดตั้งองค์กรอย่างดี (highly organized), เริ่มจากหัวหน้าทีม (master) ซึ่งจะให้คำแนะนำในการรวมทุน (fundraising), การจัดหาวัสดุอุปกรณ์, การประดับ, จัดทำ, จนถึงการปล่อย (launching)
การปล่อยมักจะแบ่งงานกันเป็นทีม, ทีมแรกดูแลโคมลอย และ "ใส่ไฟ" หรืออากาศร้อนๆ เข้าไป, ทีมที่สองเตรียมคบไฟ, ทีมที่สามดูแลดอกไม้ไฟ
...
โคมลอยที่ทำยากที่สุด คือ ชนิดตะเกียงเทียนไข เนื่องจากต้องเตรียมเทียนไขจำนวนมากมายติดกับบอลลูน ให้สว่าง-ไม่ดับ และต้องระวังไม่ให้บอลลูนติดไฟจนไหม้ หรือระเบิดเสียก่อน
แน่นอนว่า เบื้องหลังการทำโคมลอย หรืองานอลังการใดๆ ในพม่ามักจะรวมศูนย์กันที่วัด... โคมลอยไทยใหญ่ก็เช่นกัน ญาติโยมจะแบ่งหน้าที่กันทำกาวกับข้าวเหนียว (sticky rice) หรือไม่ก็ขอมีส่วนร่วม เช่น ขอช่วยพับกระดาษ ฯลฯ
...
จะไม่อลังการได้อย่างไร... เพราะนี่เป็น "หน้าตา" ของวัดด้วย ชุมชนด้วย
ชาวเตาจีทุ่มสุดตัวกับงานนี้นับเดือนๆ ก่อน และแข่งกัน-ฉลองกันตลอดสัปดาห์ นี่คือ ประเพณีที่แสนจะงดงาม อลังการ และเต็มไปด้วยเอกลักษณ์ของชาวไทยใหญ่ (ไต)
...
เมืองไทยเราน่าจะจัดงานประกวดประจำปีแบบนี้สักเมือง เช่น ทำที่แม่ฮ่องสอน ฯลฯ และเชิญชาวไทยใหญ่ (ไต) เข้าร่วมงาน หรือถ้าเชิญอาจารย์ชาวอินเลมาสอนพายเรือด้วยเท้า แล้วจัดแข่งพายเรือด้วยเท้าอีกเมือง เช่น กว๊านพะเยา ฯลฯ น่าจะส่งเสริมการท่องเที่ยวไทย และมิตรภาพพม่า-ไทยได้ดีทีเดียว
ถึงตรงนี้... ขอให้พวกเรามีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
...
ภาษาอังกฤษสบายๆ สไตล์เรา
ต้นฉบับเรื่องนี้คือ 'Taunggyi balloon festival a blast' = "เทศกาลโคมลอย (บอลลูน) เตาจีระเบิดแล้ว"
คลิกลิ้งค์ > คลิกลำโพง-ธงชาติ > ฟัง-ออกเสียงตามเจ้าของภาษา 3 รอบ เพื่อให้จำศัพท์ได้ถูกต้องและเร็ว
...
ย้ำเสียงหนัก (accent) ที่พยางค์แต้มสี กรณีมีตำแหน่งย้ำเสียง 2 ตำแหน่ง, ตำแหน่งที่ย้ำเสียงหนักกว่า คือ พยางค์ที่ใช้ตัวอักษรตัวหนา
@@ [ festival ] > [ เฟ้ส - ที - เหว่า ] > noun = เทศกาล งานประเพณี
@@ [ blast ] > [ บล๊าส - st ] > noun, verb = ระเบิด เสียงดัง
...
ติดตามบล็อกของเราได้ทางทวิตเตอร์ > [ Twitter ]
ที่มา
-
Thank Irrawaddy > Nay Nyunt. Taunggyi balloon festival a blast. November 12, 2009.
-
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง สงวนลิขสิทธิ์. ยินดีให้นำไปเผยแพร่โดยอ้างอิงที่มาได้. ห้ามนำไปใช้เพื่อการค้า > 12 พฤศจิกายน 2552.
ความเห็น (2)
ขอบคุณค่ะ ไม่เคยเห็นมาก่อนเลย ได้ความรู้ใหม่อีกแล้วค่ะ
มาชวนไปเที่ยวปายกับ g2k ค่ะ
ขอบคุณมากๆ ครับ... // การท่องเที่ยวไทยน่าจะหาทางนำเข้าการแสดงศิลปวัฒนธรรมแบบนี้ ไม่ว่าจะเป็นการพายเรือด้วยเท้า การทำบอลลูนไทยใหญ่ (มีคนไทยใหญ่อยู่ในไทยอย่างน้อยหลายแสนคน หลายๆ ท่านเก่งศิลปะมาก) // เมืองไทยมีทรัพยากรด้านการท่องเที่ยวน้อย การ import เข้ามาน่าจะเป็นทางออกที่ดีครับ