วิสัชนา "กลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์ฯจังหวัดตราดกับการพัฒนาคน"

งานสัมมนาหลักสูตรต้นกล้าคุณธรรมสวัสดิการชุมชน จัดขึ้นเมื่อ 27-31 ตค ณ วัดโพธิ์ทอง จังหวัดจันทบุรี และวัดไผ่ล้อม จังหวัดตราด จัดขึ้นภายใต้โครงการต้นกล้าอาชีพ “โครงการต้นกล้าคุณธรรมสวัสดิการชุมชน” มี พอช. เป็นหน่วยงานรับผิดชอบ ครั้งนี้เป็นการเตรียมความพร้อมของศูนย์ต้นแบบสวัสดิการชุมชน 11 ศูนย์ ที่จะกลับไปเป็นศูนย์ฝึกอบรม ให้เกิดการปรับฐานความเข้าใจหลักปรัชญา แนวคิด เป้าหมายการจัดสวัสดิการชุมชน จากต้นแบบของหลักคิด 3 ท่าน คือครูชบ ยอดแก้ว พระอาจารย์สุบิน ปณีโต และพระมนัส ขนฺติธมฺโม ตลอดการสัมมนาเน้นเรื่องหลักธรรมในการบริหารกลุ่มสัจจะฯจากประสบการณ์ทำงานของพระอาจารย์สุบินมาถ่ายทอดให้ทุกศูนย์ได้ร่วมเรียนรู้ ทั้งนี้เพื่อทั้ง 11 ศูนย์ได้นำไปเป็นหลักคิดในการปฏิบัติและถ่ายทอดให้แก่ ต้นกล้าคุณธรรมในระดับจังหวัด และระดับตำบลต่อไป     

 

ตัดบางตอนของการ วิสัชนา “ประสบการณ์กลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์ฯจังหวัดตราดกับการพัฒนาคนด้วยกระบวนการกลุ่ม” โดยพระอาจารย์สุบิน ปณีโต ให้ได้เห็นวิธีการบริหารกลุ่มสัจจะฯด้วยคุณธรรม

 

ได้เห็นการทำงานของกรรมการกลุ่มแล้วเห็นว่ามีความรู้และปฏิบัติอย่างดี อยากทราบว่าพระอาจารย์ใช้เวลาปลูกฝัง พัฒนาคนนานหรือไม่?

ต้องใช้เวลา เราวิเคราะห์เศรษฐศาสตร์พื้นฐานมาดูร่วมกับธรรมะให้นำไปใช้ต่อได้จริง เมตตา กรุณามาก่อน ทำให้เห็นทุกข์ของคนอื่นเป็นทุกข์ของเรา หลังจากเดินธุดงค์ ออกธุดงค์ปี 2521 ไปสวนโมกข์เปลี่ยนความคิดจากที่ชอบเครื่องรางของขลัง ก็เปลี่ยน กอรปกับท่านเจ้าคุณไม่นิยมวัตถุเน้นหลักธรรมมะ จากการเดินธุดงค์เห็นความยากจนของชาวบ้าน ไปภาคอีสานปักกลดแล้วชาวบ้านมาขอหวย เหตุมาจากหนี้สิน ความยากจน อยู่ชัยภูมิปี 2521 ถ้ำผาผึ้ง คอมมิวนิสต์ออกจากเขาค้อ ต่อสู้กัน อาตมาใช้ธรรมมะคุยกับชาวบ้านตั้งแต่ตีสี่ถึงสองทุ่ม เป็นเวลาสองเดือน เวลาบรรยายธรรม คอมมิวนิสต์มาจับปืนอยู่นอกศาลา ไม่กลัวเพราะไม่ได้ว่าใคร วันไหนที่ทหาร ตำรวจเข้ามาชาวบ้านไม่มีความสุข ชาวบ้านบอกให้พระอยู่คนเดียวก็พอ ปี 2522 ลงใต้ ปี 2523 อยู่นครศรีธรรมราช ที่กรุงหยัน มีน้ำท่วม กลางคืนจุดคบไฟ เจอคอมมิวนิสต์ ปี 2528 เกิดความคิดใหม่ยิ่งเทศน์ ชาวบ้านยิ่งจน พระได้กัณฑ์เทศชาวบ้านไม่ได้อะไร ไม่ใช่ทางออก แสดงว่าต้องเปลี่ยนทิศทาง ออกจากกรุงหยันไปหาความเงียบ ขณะนั้นญาติก็ออกตามหา พ่อเป็นมะเร็งตาย

 

การเลือกคนมาทำงาน คัดเลือกอย่างไร จำเป็นต้องมีศีลแค่ไหน?

ดูบุคคลิก ไม่เขียนคิ้ว ทาปาก ไม่ใส่เครื่องประดับ ถือว่ามีศีลอยู่แล้ว ที่จริงศีลอยู่กับคน ศีลคือสำรวมกาย วาจา ใจ จะทำได้กี่ข้อก็ไม่เป็นไร ที่สำคัญคนที่จะเข้ามาต้องมีอุดมการณ์อยากช่วยคนเหมือนกัน เมื่อเมตตาจะหลอกลวงคนอื่นก็ยาก ของมึนเมาก็ไม่มี

มาถึงการใช้เงินเป็นเครื่องมือพัฒนาคน อย่าลืมว่าการตกปลาต้องมีเหยื่อ การจับนกต้องเอาข้าวไปต่อ อยากได้อะไรต้องหาสิ่งต่อให้ได้ พระพุทธเจ้าตรัสว่าต้องมีอามิส คนจึงอยากเข้าวัด กลุ่มสัจจจะในอนาคตต้องจ่ายบำนาญ ใครมาวัดประจำให้มาก ใครไม่มาให้น้อยลง ขี้เหล้า จ่ายน้อยลง เมื่อเอาคนมาแล้วต้องมาดัดแปลง ปรับปรุง

 

หลักธรรมให้พ้นความจน

อุ: อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการขยันหา คนเราทุกวันนี้ยิ่งหายิ่งจน

อา: อารักขสัมปทา การรักษาทรัพย์

กะ: กัลยาณมิตตตา การถึงพร้อมด้วยการรักษา ทุกวันนี้คนยิ่งรักษายิ่งจน แต่คนจัดการยิ่งรวยขึ้น ค่าของเงินอ่อนลงทุกวัน แต่วัตถุมีค่าขึ้น รักษาอย่างไรดีที่สุด โบราณฝังดิน ทางพุทธศาสนาฝังไว้ในคน คือทำทาน จึงได้มีโรงทาน ทำให้คนรัก สร้างกัลยาณมิตร สำคัญกว่าสร้างกำแพง ทุกวันนี้เราไปงานบุญตลอดทั้งงานบวช งานแต่ง ฯ เวลาเราเดือนร้อนไม่เห็นมีใครช่วย เพราะเราทำบุญไม่เป็น บุญเลยไม่ช่วยเรา ลองใช้เศษเงินทำบุญเดือนละสิบบาทร้อยบาทฝากไว้ในกลุ่มเมื่อบ้านจะถูกยึดกลุ่มก็ช่วยได้

สะ: สมชีวิตา พอเพียงคืออะไร? ปรัชญาพระพุทธศาสนา ปรัชญาต่างจากพระพุทธศาสนานิดเดียว ปรัชญาใช้ตรรกคาดการณ์ หลักพุทธ ทำแล้วจึงตอบได้ว่าถูกหรือผิด กาลมสูตรบอกว่าอย่าเชื่อเพราะตรรกะ ความพอเพียงหมั่นต้องทำ การสอนให้ชุมชนเข้มแข็ง ต้องสอนให้รู้จักการเงิน ในอนาคตเงินจะมีบทบาทกับเรามากขึ้น เศรษฐกิจพอเพียงคือรู้จักพอประมาณในการบริโภค ยกตัวอย่างคนมีไข้ใช้ปรอทวัด ดูความร้อน วัดการเต้นของหัวใจ เศรษฐกิจพอเพียงเอาอะไรวัด? ธรรมะข้อนี้เป็นข้อบังคับว่าเราจะไปถึงเป้าหรือไม่ ต้องมีตัววัด หลักวิทยาศาสตร์ต้องมีข้อมูล ทุกวันนี้เราไม่เคยบันทึกข้อมูลตัวเอง แต่ถามเรื่องคนอื่นรู้หมดทุกเรื่อง เราเรียนหนังสือมาเพื่อใคร หากตอบว่าเพื่อตนเองไม่ใช่ เพราะถามเรื่องตัวเองก็ไม่รู้ ถามว่าครอบครัวเราจนเพราะอะไร หนี้สินท่วมท้นเกิดจากอะไร ตอบไม่ได้ ฉะนั้น สมชีวิตาคือ ต้องมีข้อมูล ตอนนี้ที่เรายากจนเพราะเราไม่ทำข้อมูล ไม่รู้ว่ารูรั่วมีกี่รู ในที่สุดเงินก็หมด ดังนั้นหลักธรรมะข้อนี้ต้องทำทันที การทำงานพัฒนาคนต้องเริ่มจากการจัดการเชิงข้อมูล

 

ในหมู่บ้านเรารู้ปัญหา แต่วิธีแก้ค่อนข้างยาก ส่วนหนึ่งคือการไม่ยอมรับคนในหมู่บ้านเดียวกัน แม้ว่าเราจะปฏิบัติตนดีเป็นตัวอย่างที่ดี คนที่มีปัญหายากจน ชอบเล่นหวย และรู้ตัวเองว่าตัวเองมีรายจ่ายมากเพราะหวย จะแก้อย่างไร?

 

แก้จากเรา ใครจะมาให้เราช่วยก็ได้ แต่ต้องมีเงื่อนไขคุณต้องทำความดีมาก่อนจึงจะช่วย พระพุทธเจ้าทรงสอนเฉพาะคนที่ควรฝึกได้เท่านั้น คนที่สอนไม่ได้เลิกสอน เลิกช่วย จนกว่าเขากลับตัวได้เมื่อไรก็ค่อยสอน หากเราเสียเวลาสอนจะทำให้เราเสียเวลาที่จะไปสอนคนอื่นๆด้วย

 

จากที่ดูหลายพื้นที่ รู้สึกหวั่น วัดโพธิ์ทองมีพระเป็นแกนคือมีศรัทธากับผู้นำ ที่ผ่านมาเห็นว่าทุกที่มักล้มเมื่อไม่มีผู้นำที่ควรศรัทธา การสร้างทายาทมีแนวทางอย่างไร?

 

เอาคนเหล่านั้นมาเข้าค่ายคุณธรรม พื้นฐานสุดอยู่ที่ธรรรมะ ต้องใส่ธรรมะเป็นเสาเข็มไว้ ไม่อย่างนั้นฐานจะพัง การสอนให้ทำกลุ่มมากเท่าไร แต่ไม่สอนธรรมมะเขาจะไม่มีเรื่องความละอาย ความกลัว อยู่ในใจก็ทำได้ไม่นาน ทุกวันนี้เราเอาแต่โตแต่ไม่ใส่คุณธรรมลงไป

 

เรามีวิธีการอะไรที่ใครจะศึกษาเชิงเรียนรู้ให้คนตระหนักว่าต้องสร้างคนให้มีคุณธรรมสืบทอด เพื่อวางแผนแก้ปัญหาไว้ล่วงหน้า ?

 

พระพุทธเจ้าตรัสว่าเราจะไม่ยอมปรินิพพานจนกว่าพุทธบริษัทจะเข้าใจ ทำอย่างไรให้ชุมชนเข้าใจให้ได้แล้วเขาจะหวงแหนของเขาเอง เราไม่ต้องวิตกขนาดนั้น อาตมาบอกนักว่าอย่าเอาคนทุศีลเข้ามาเป็นกรรมการกลุ่ม นั้นคือเป็นสัญญาณอันตราย ถามพวกเราระหว่างปลวกกับมอดมากินบ้าน อย่างไหนน่ากลัวกว่ากัน ตอบว่ามอดเพราะมอดขึ้นมาเรามองไม่เห็นไม่ทันระวัง นั่นคือหากสมาชิกทุจริตก็เหมือนปลวก แต่หากกรรมการทุจริตเหมือนมอดที่กินบ้าน ไม่มีใครทันระวังตัวจะทำให้กลุ่มล้มได้ในที่สุด

กลุ่มสัจจะตั้งอยู่ด้วยคุณธรรม และจะล้มไปเพราะหมดคุณธรรม

ครู ที่จะกลับไปสอนคนอื่น ต้องคิดว่าทำอย่างไรสอนคนให้รู้เรื่องคุณธรรม ก่อนที่จะพูดเรื่องเงินที่รัฐจะสมทบ แล้วใครจะได้รับจากรัฐเท่าไหร่

 

การให้ทุนการศึกษาเด็ก ดูจากอะไร?

ให้เงินเด็กเท่าไหร่ พ่อแม่นำไปใช้หมด เด็กดีจริง แต่พ่อแม่ไม่ดี ถามว่าเราส่งเสริมใคร ฉะนั้นการพิจารณาให้ทุนเด็กต้องมีครอบครัวดีด้วยจึงจะให้ กลุ่มวัดไผ่ล้อมตอนนี้มีกติกาจะให้ทุนเด็กที่เรียนดีไปเรียนหนังสือ ปีนี้จะส่งไปเรียนแพทย์เมื่อจบแล้วให้มาเป็นที่ปรึกษาสุขภาพของกลุ่ม

มีหลักคิดที่อยากให้ทุกท่านได้อ่าน เป็นวิธีการสอนถึงความเป็นครู ได้ถอดเทปการวิสัชนาครั้งนี้ไว้ หากท่านใดมีเวลาลองเข้าไปโหลดมาอ่านได้คะ  คลิ๊กที่นี่เพื่อโหลดเอกสาร 

 

 

[น.ส. หทัย เหมทานนท์]

ขอบคุณพี่รัชที่นำหลักคิดจากเวทีมาให้ได้เรียนรู้ค่ะ

น่ากลัวที่ว่าปัจจุบันยิ่งทำยิ่งจน ยิ่งรักษายิ่งจน หาย เราจะทำอย่างไรบริหารจัดการอย่างไรให้เราซึ่งเป็นผู้ทำ ผู้ปฏิบัติทำแล้วมีไม่จน

[เรียนรู้ตลอดชีวิต]

วันนั้นได้ฟัง ได้ถาม วันนี้ได้อ่านอีกครั้ง ก็ยังลึกซึ้ง มุมมองของพระอาจารย์นี่เด็ดจริง ๆ ใช่คงเป็นจริงแน่นอน