ไม่ประเมินผลแล้วจะรู้อย่างไรว่าทำได้สำเร็จ

สรุปการเรียนรู้รั้งที่ 14 Evaluation  as a  Management  Tool
    การประเมินผลโครงการและองค์กร เป็นขั้นตอนและเป็นเครื่องมือที่สำคัญของกระบวนการบริหารเพื่อการพัฒนาสุขภาพของคนในชุมชน ซึ่งเป็นกระบวนการที่ใช้เทคนิคทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณร่วมกันในการเก็บรวบรวมข้อมูล สามารถประเมินได้ทั้งระหว่างดำเนินการหรือการประเมินกระบวนการ(Formative Evaluation) และประเมินผลสรุป(Summative Evaluation)
     ประเด็นที่ต้องให้ความสนใจในการประเมินระหว่างดำเนินการ คือ จะทำให้การดำเนินงานของโครงการดีขึ้นอย่างไร จะปรับปรุงประสิทธิภาพและประสิทธิผลของโครงการได้อย่างไร ส่วนการประเมินผลสรุปให้ความสนใจว่า โครงการประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์หรือไม่ โครงการคุ้มค่าสมควรขยายผลหรือไม่ โครงการมีประสิทธิผลอย่างไร จะสรุปเกี่ยวกับโครงการและปฏิสัมพันธ์ขององค์ประกอบต่างๆได้อย่างไร
     สิ่งสำคัญในการประเมินผล ได้แก่ 1)รู้จุดมุ่งหมายและเป้าประสงค์ 2)ข้อมูลพื้นฐานก่อนดำเนินโครงการ 3)สิ่งแทรกแซง 4)การจัดตัวแปรและเกณฑ์การตัดสิน 5)กระบวนการดำเนินโครงการ 6)ผลลัพธ์และผลกระทบ
     ผู้ประเมินที่ดีจะต้องรู้ในเรื่อง 1)ระเบียบวิธีการประเมิน(Methodology) ทั้งเชิงคุณภาพแลเชิงปริมาณ 2)เนื้อหาในเรื่องที่จะประเมิน(Content) ประเมินโครงการเกี่ยวกับอะไรหรือองค์กรไหน 3)การตัดสินแบบมืออาชีพ(Professional Judgment) ซึ่งต้องใช้ทักษะที่สำคัญคือการคิดเชิงบวก(Positive Thinking)และการคิดแบบมีวิจารณญาณ(Critical Thinking)มาในช่วยในการตัดสิน
     ปัจจุบันเริ่มมีการนำเอา Empowerment Evaluation มาใช้ในการประเมินผล โดยมีแนวคิดสำคัญ 4Cs คือ 1)Critical Friend 2)Culture of Evidence 3) Community of Learners 4)Cycles of Reflection and Action โดยมีหลักพื้นฐานในการประเมินดังนี้ 1)พัฒนาและเจริญเติบโต 2)ชุมชนเป็นเจ้าของ 3)มีส่วนร่วมทุกภาคส่วน 4)เป็นประชาธิปไตย 5)ยุติธรรม 6)ความรู้และภูมิปัญญา 7)อ้างอิงหลักฐาน 8)เสริมสร้างความสารถ 9)สังคมการเรียนรู้ และ 10)ร่วมรับผิดชอบ
     ถ้าไม่ประเมินแล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าทำได้สำเร็จ การประเมินจึงผลแทรกอยู่ทุกส่วนของการบริหารงาน
สรุปเรื่องราวครั้งนี้ผ่านการถ่ายทอดจากท่านอาจารย์ รศ. ดร.มานพ คณะโต