ศิลปะมั่วนิ่ม : หาม่านให้บ้านใหม่ด้วยผ้ามัดย้อม (เราทำเอง)

ศิลปะมั่วนิ่ม : หาม่านให้บ้านใหม่ด้วยผ้ามัดย้อม (เราทำเอง)

หลวงเสก

 

          ย้ายมาอยู่บ้านใหม่เข้าเดือนที่สามแล้ว แต่บ้านก็ยังต่อเติมไม่เสร็จ วันนี้ตื่นมาเพราะเสียงจากเครื่องตัดเหล็กที่ช่างมาติดบานหน้าต่างกระจกในส่วนของออฟฟิสหน้าบ้าน ตื่นแล้วก็นึกขึ้นได้ ว่าบ้านทั้งหลังยังไม่ได้มีผ้าม่านเลย ด้วยที่ว่าช่วงที่ก่อสร้างจะเกิดฝุ่นมากมาย เลยยังไม่อยากติด (ความจริงก็ขี้เกียจซักผ้าม่านบ่อยๆ อย่างที่หลายคนเดานั่นแหละครับ)

 

          หลังจากล้างหน้าล้างตาแล้ว ก็ได้เวลาใช้ไอเดียบรรเจิด เพราะก่อนหน้าที่ได้ทุ่มเทสมองกับการออกแบบการตกแต่งออฟฟิส จนได้สไตล์ที่ถูกใจแล้ว คราวนี้ก็ถึงคิวผ้าม่านแล้วหละ จากการทำงานชุมชนมาสักพัก ได้พบอะไรมาพอสมควร เลยคิดว่า ผ้ามัดย้อมสีธรรมชาติ น่าจะพอไปกันได้กับออฟฟิสกลิ่นอายบาหลี นึกแล้วก็อย่ารอช้าเลย โทรไปนัดแล้วออกเดินทางไปหาที่ที่จะทำให้ได้มันมา

 

          ผมเดินทางไป บ้านท่าสะท้อน ต.ชะอวด อ.ชะอวด จ.นครศรีธรรมราช  ที่นี่มีครู(วิล)เลี่ยม ที่เคยพบเจอทำงานร่วมกันมาก็หลายครั้ง พอรู้กันว่าจะเป็นที่พึ่งพาในการทำผ้ามัดย้อมได้ ผมซื้อผ้าฝ้ายด้ายดิบมา 20 เมตร คิดว่าน่าจะพอสำหรับหน้าต่าง 2 บาน และประตู อีก 1 และคิดสีเอาไว้ในใจแล้วหละครับ ว่าจะเอาสีส้มๆ สักหน่อย

 

          หลังจากทักทายกับพี่ๆ เรียบร้อยแล้วก็เข้าเรื่องเลยครับ ครูเลี่ยมช่วยนำผ้าไปต้มเพื่อไล่กาวแป้งเปียกที่อยู่ในผ้าให้ออกไป แล้วก็นำไปซัก ผึ่งให้หมาดเตรียมไว้ ในขณะที่ผมกับอาสาสมัครช่วยกัน จัดการกับแก่นไม้เคี่ยม (วัตถุดิบที่จะให้สีอย่างที่ผมต้องการ) ทั้งสับทังเฉาะทั้งจาม เพื่อให้มันกลายเป็นชิ้นเล็กๆ (นิ้วก็เกือบกลายเป็นชิ้นเล็กๆ ด้วย ได้มาหนึ่งแผล)แล้วนำไปต้มเพื่อรอให้ได้สีย้อมผ้าครับ

 

          หันมาดูผ้าที่หมาดแล้ว จะทำลายดีกว่า อยากได้ลายโดเรม่อนก็คงยากไป เอาแบบเบสิคเหมือนที่เค้าทำๆ กันดีกว่า ผมใช้วิธี พับให้แล้วใช้หนังยางมัด มัดให้แน่นที่สุดเพื่อที่เวลาต้มแล้ว ส่วนนี้จะไม่ติดสีกลายเป็นลวดลายที่สวยงาม แต่นี่เป็นครั้งแรก จะออกมาเป็นเช่นใดก็ยังไม่รู้เลย เอาเป็นว่า มัดไปก่อนแล้วกัน The show must go on

         

          เมื่อมัดเสร็จก็นำไปต้มในสีประมาณ 15 นาที แล้วก็นำไปจุ่มใน น้ำปูนใส โอ้ ปาฏิหาริย์มีจริงครับ จากสี่เหลืองหม่นๆ ของไม้ กลายเป็นสีออกแดง (ถ้าจำไม่ผิดน่าจะเรียกว่า สีกะปิ นะครับ) จากนั้นก็นำไปล้างนำ แล้วนำไปแขวนให้หมาด ก่อนจะแกะหนังยางที่รัดไว้ และตากให้แห้งต่อไป

 

          ผลลัพธ์ที่ได้อาจจะไม่สวยงามมาก ก็ระดับมือสมัครเล่นครับ แต่ในนี้มันแผงด้วยความตั้งใจ ที่สามารถบอกกล่าวกับใครๆ ว่า “เราทำเอง” นอกจากนี้ยังได้เรียนรู้วิธีทำผ้ามัดย้อม ที่บอกได้ว่า ต้องลองทำแล้วจะรู้ว่าสนุกครับ แถมสอดแทรกเรื่องการทดลองทางวิทยาศาสตร์ อยากเก่งเคมีก็ลองมาหัดกันดูนะครับ

 

 

 

Special Thanks : ครู(วิล)เลี่ยม แห่งโรงเรียนท่าสะท้อน

 

[ประเสริฐ]

เป็นเรื่องที่น่าสนใจมากครับ เพราะถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นเยี่ยมจริงๆครับ

สมควรให้อนุรักษ์เพื่อมอบให้อนุชนรุ่นหลังสืบทอดต่อไป

[อภินันท์]

เยี่ยมมากเลยคับ... เพิ่งได้มีโอกาสมานั่งอ่านเรื่องเล่าของหลวงเสก อย่างจริงๆจังๆสักที อย่างน้อยก็ยังมีคนคนนึง ที่ยังไม่ลืมวัฒนธรรมท้องถิ่น ดีใจแทนชาวปักษ์ใต้จริงๆครับ