จรรยารักษ์หรือจรรยาลักษ์ ลุงยะ : แรงงานเทียมหรือนักเรียนโรงเรียนบ้านท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่

นักเรียนคนที่ ๓ ในห้องเรียนที่ ๕ โครงการต่อยอดองค์ความรู้แม่อาย

นักเรียนผู้เป็นกรณีศึกษามีชื่อที่สกดด้วยตัวอักษรต่างกัน เธอใช้ชื่อว่า “เด็กหญิงจรรยาลักษ์  ลุงยะ” ในเอกสารราชการฉบับหนึ่ง[1] หรือว่า “เด็กหญิงจรรยารักษ์  ลุงยะ” ในเอกสารราชการอีกฉบับหนึ่ง[2]  

เธอให้ปากคำต่อครูแถวสอง[3]ว่า เธอเกิดที่หมู่บ้านเมืองนาง  ตำบลเมืองนาง  อำเภอกีชี  จังหวัดดอยแหลม  ประเทศพม่า เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๗ แต่ในส่วนวันที่เกิดนั้น ยังมีความแตกต่างเป็น ๓ อย่าง (๑) จรรยาลักษ์ให้ปากคำในแบบสอบถามของคลินิกแม่อายว่า เกิดเมื่อวันที่ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๓๗ (๒) ปรากฏสำเนาเอกสาร ท.ร.๓๘/๑ ที่อำเภอแม่อายออกให้แก่จรรยาลักษ์ระบุเพียงว่า เธอเกิดเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๗  และ (๓) บัตรประจำตัวบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนและแบบรับรองรายการจากฐานข้อมูลการทะเบียน (ท.ร.๑๔/๑) ระบุว่า เธอเกิดเมื่อวันที่ ๒ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๓๗   

เธอเป็นคนชาติพันธุ์ไทยใหญ่  และสำเนา ท.ร.๓๘/๑ ระบุว่า เธอเป็นคนสัญชาติพม่า

        ไม่ปรากฏว่า จรรยาลักษ์มีเอกสารการเกิดที่ออกโดยรัฐบาลพม่า

ในส่วนที่เกี่ยวกับบิดานั้น ก็มีข้อมูลที่ไม่ตรงกันนัก สำเนา ท.ร.๓๘/๑ ระบุว่า บิดาของจรรยาลักษ์มีชื่อว่า “อ่อว”   แต่สำเนา ท.ร.๑๔/๑ ที่อำเภอแม่อายออกให้แก่จรรยารักษ์ ระบุว่า บิดาของจรรยาลักษ์มีชื่อว่า “อ่อง” นอกจากนั้น สำเนา ท.ร.๓๘/๑[4] ไม่ระบุสัญชาติบิดาของจรรยาลักษ์  ในขณะที่สำเนา ท.ร.๑๔/๑ ระบุว่า บิดาของจรรยารักษ์มีสัญชาติพม่าใน  แต่ในการสอบปากคำของจรรยาลักษ์ในกระบวนการห้องเรียนแม่อายในช่วง พ.ศ.๒๕๕๒ บิดาของจรรยาลักษ์มีบัตรประจำตัวประชาชนที่ออกให้โดยรัฐบาลพม่า[5] และยังได้รับบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย โดยมีเลขประจำตัว ๐๐-๕๐๑๐-๑๐๙๒๙๖-๒ ที่ออกโดยอำเภอแม่อายตามกฎหมายไทย[6]    และมีใบรับคำขอต่ออายุใบอนุญาตทำงานที่ใช้แทนใบอนญาตทำงานชั่วคราว[7]

        ในส่วนของมารดานั้น ก็มีข้อมูลที่ไม่ตรงกันนักเช่นกัน สำเนา ท.ร.๓๘/๑ ระบุว่า มารดามีชื่อว่า “กลม” แต่สำเนา ท.ร.๑๔/๑ ที่อำเภอแม่อายออกให้แก่จรรยารักษ์ ระบุว่า มารดาของจรรยาลักษ์มีชื่อว่า “กรม” นอกจากนั้น สำเนา ท.ร.๓๘/๑[8]  ไม่ระบุสัญชาติมารดาของจรรยาลักษ์ ในขณะที่ สำเนา ท.ร.๑๔/๑ ระบุว่า มารดาของจรรยารักษ์มีสัญชาติพม่า  แต่ในการสอบปากคำของจรรยาลักษ์ในกระบวนการห้องเรียนแม่อายในช่วง พ.ศ.๒๕๕๒ มารดาของจรรยาลักษ์มีบัตรประจำตัวประชาชนที่ออกให้โดยรัฐบาลพม่า[9] และยังมีบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย[10]  ไม่ปรากฏว่า มารดาต่อใบอนุญาตทำงาน

        เธอเดินทางเข้ามาในประเทศไทยทางช่องทางธรรมชาติบ้านห้วยมะเฟือง ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่  เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๒   และได้รับการบันทึกใน ท.ร.๓๘/๑ เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๗  ขอให้สังเกตว่า จรรยาลักษ์หรือจรรยารักษ์ได้รับการยอมรับในสถานะ “ผู้ติดตามแรงงานต่างด้าว” ในทะเบียนประวัติประเภท ท.ร.๓๘/๑

จรรยาลักษ์เรียนหนังสืออยู่ชั้นมัธยมศึกษาปี ๑ โรงเรียนบ้านท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ จึงมีสถานะเป็น “คนไร้สถานะทางกฎหมาย” ในสถาบันการศึกษา ซึ่งเป็นบุคคลเป้าหมายของยุทธศาสตร์เพื่อการจัดการสถานะและสิทธิของบุคคลตามมติคณธรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๑๘ มกราคม พ.ศ.๒๕๔๘ ดังนั้น ใน พ.ศ.๒๕๕๑ จรรยาลักษ์หรือจรรยารักษ์จึงได้รับการบันทึกใน ท.ร.๓๘ ก ในสถานะ “บุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร” [11] และได้รับการจัดทำบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน[12]

---

[1] ปรากฏตาม ท.ร.๓๘/๑

[2] ปรากฏตามบัตรประจำตัวบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนและแบบรับรองรายการจากฐานข้อมูลการทะเบียน (ท.ร.๑๔/๑)

[3] ภาษาทำงานของโครงการต่อยอดองค์ความรู้แม่อาย “คนแถวสอง” หมายถึงคนที่ทำหน้าสืบข้อเท็จจริงของกรณีศึกษา “ครูแถวสอง” จึงหมายความถึงครูที่ทำหน้าที่สอนแนวคิดและวิธีการสืบข้อเท็จจริงให้แก่นักเรียนผู้เป็นกรณีศึกษา

[4] แบบรับรองรายการทะเบียนประวัติของคนต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตให้อยู่ใน ราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษ (ท.ร.๓๘/๑) รับรองรายการจากฐานข้อมูล ลว.๑๑  ก.พ.๒๕๕๑

[5] ระบุเลข ๐๐๒๐๖๔

[6] โดยกำหนดให้มีเลขประจำตัว ๐๐-๕๐๑๐-๑๐๙๒๙๗-๑ บัตรหมดอายุ ๓๐ มิ.ย.๒๕๔๙

[7] เลขรับที่ ๘๑๔๐๓ ลงวันที่ ๒๕ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๑ พร้อมมีใบเสร็จรับเงินค่าธรรมเนียมในการยื่นคำขอต่ออายุใบอนุญาตทำงาน เลขรับคำขอที่ ๘๑๔๐๓ ลงวันที่ ๒๕ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๑

[8] แบบรับรองรายการทะเบียนประวัติของคนต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตให้อยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษ (ท.ร.๓๘/๑) รับรองรายการจากฐานข้อมูล ลว.๑๑  ก.พ.๒๕๕๑

[9] ระบุเลข ๐๑๒๐๔๑

[10] บัตรหมดอายุ ๓๐ มิ.ย.๒๕๔๙

[11] ปรากฏมีชื่อในแบบรับรองรายการทะเบียนราษฎร จากฐานข้อมูลการทะเบียนฯ (ท.ร.๑๔/๑) เลขประจำตัวประชาชน ๐-๕๐๑๐-๘๙๐๒๖-๗๘-๗ เลขรหัสประจำบ้าน ๕๐๑๐-๐๒๙๖๓๔-๓  เข้ามาอยู่เมื่อ  ๒๐ ส.ค.๒๕๕๑  ปรับปรุงเมื่อ ๒๔ พ.ย.๒๕๕๑  รับรองรายการ ลว.๒๕ พ.ย.๒๕๕๑ ออกโดย สนท.อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่

[12] เลขประจำตัวประชาชน ๐-๕๐๑๐-๘๙๐๒๖-๗๘-๗  วันออกบัตร ๒๕ พ.ย.๒๕๕๑  วันบัตรหมดอายุ ๒๔ พ.ย.๒๕๖๑ ที่อยู่ ๘๙ หมู่ที่ ๓ ต.ท่าตอนอ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ออกโดย สนท.อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่