เหตุการณ์ตอนประสูติ

 

ตอนประสูติ พระราชกุมาร เสด็จดำเนินได้ ๗ ก้าว ในอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ ได้กล่าวถึงเหตุการณ์ตอนพระกุมารสิทธัตถะประสูติว่า

“พระโพธิสัตว์พอประสูติแล้วเดี๋ยวนั้น ก็ทรงยืนได้ด้วยพระบาททั้งสองอันเสมอ ผันพระพักตร์ทางทิศอุดร ทรงดำเนินได้ ๗ ก้าว มีพระกรดขาวกั้นตามไป ทรงแลดูทิศทั้งปวง...” [1]

เหตุการณ์การดำเนินได้ ๗ ก้าวของพระราชกุมารสิทธัตถะ เมื่อวันประสูตินั้น เป็นเรื่องราวที่ปรากฏในพุทธประวัติจริง โดยได้กล่าวถึงการเกิดปาฏิหาริย์คือการดำเนินได้ของพระกุมาร ในปรากฏการณ์ดังกล่าวนี้ สามารถอธิบายได้ ๒ นัย คือ

 

นัยที่ ๑ ในแง่ของความเป็นจริง คือเป็นอภินิหารที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องจริง ก็ย่อมเป็นไปได้ เนื่องจากการเกิดขึ้นของผู้มีบุญญาบารมี ย่อมจะมีปาฏิหาริย์เกิดขึ้นเสมอ ดังเรื่องราวที่ปรากฏในคัมภีร์พระไตรปิฏกว่าเกิดมีอภินิหารเกิดขึ้นในคราวต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธองค์

อีกประการหนึ่ง อภินิหารต่างๆ จะเกิดขึ้นเป็นธรรมดาของพระโพธิสัตว์ผู้ที่จะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า เพราะการเกิดขึ้นของพระมหาสัตว์ (ผู้ที่จะได้เป็นพระพุทธเจ้า) ย่อมเป็นสิ่งที่แตกต่างจากคนธรรมดาทั่วไป ดังนั้นอภินิหารต่างๆ ย่อมเกิดขึ้นเป็นเรื่องธรรมดา

นัยที่ ๒ ในแง่ของการเปรียบเทียบ หรืออุปมาอุปมัย สามารถสันนิษฐานปรากฏการณ์ดังกล่าวได้ เช่นที่ผู้รู้ทั้งหลายได้อธิบายไว้ คือ

            -การที่พระสิทธัตถะกุมารเสด็จดำเนินได้ ๗ ก้าวนั้น เป็นการเปรียบให้เห็นถึงการปฏิบัติพุทธกิจของพระพุทธองค์ว่าทรงอุบัติขึ้นมา เพื่อทำหน้าที่ประกาศพระสัทธรรมคำสั่งสอนให้แผ่ไปสู่มนุษยชาติ และพระองค์ได้จาริกเผยแผ่ธรรมในดินแดนที่กว้างไกลถึง ๗ แคว้น ซึ่งเป็นแคว้นใหญ่ในชมพูทวีปในสมัยนั้น

            -เปรียบกับการดำเนินไปสู่เส้นทางที่จะเป็นพระพุทธเจ้า โดยที่พระองค์ได้ปฏิบัติตามหลักธรรมสำคัญ ๗ ประการ อันได้แก่โพชฌงค์ ๗ คือ สติ ธัมมวิจยะ วิริยะ ปีติ ปัสสัทธิ สมาธิ และอุเบกขา หลักธรรมทั้ง ๗ ข้อนี้เป็นทางในการบรรลุธรรม จึงเปรียบกับการดำเนิน ๗ ก้าวของพระราชกุมาร

1] อภิ. กถา.37/963/388