ประวัติพะเยา

พะเยารอเธอ

พะเยา เป็นเมืองประวัติศาสตร์ เดิมมีชื่อว่า เมืองภูกามยาว หรือ พยาว มีเอกราชสมบูรณ์ มีกษัตริย์ปกครองสืบราชสันติวงศ์มา ปรากฎตามตำนานเมืองพะเยา กษัตริย์ที่มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์เมืองภูกามยาว มีดังนี้

ขุนจอมธรรม
            ขุนจอมธรรม เป็นพระราชโอรสของขุนเงินหรือลาวเงิน กษัตริย์ผู้ครองนครเงินยางเชียงแสน เมื่อ พุทธศักราช 1602 (จุลศักราช 421) พ่อขุนเงินหรือลาวเงิน ดำริให้พระราชโอรส 2 องค์ คือ ขุนชิน ให้อยู่ในราชสำนักครองนครเงินยางเชียงแสน และ ขุนจอมธรรม โอรสองค์ที่ 2ให้ปกครองเมืองภูกามยาว ซึ่งเป็นหัวเมืองฝ่ายใต้
            ขุนจอมธรรมพร้อมข้าราชการบริวาร ขนเอาพระราชทรัพย์ บรรทุกม้า พร้อมพลช้าง พลม้า ตามเสด็จถึงเมืองภูกามยาว และตั้งรากฐานเมืองใหม่ ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองโบราณเมืองหนึ่ง นามว่า “สีหราช” อยู่เชิงเขาชมภูหางดอยด้วน ลงไปจรดฝั่งแม่น้ำสายตา มีสัณฐานคล้ายลูกน้ำเต้า มีหนองน้ำใหญ่อยู่ทางตะวันตก (อันหมายถึงกว๊านพะเยาในปัจจุบัน) และทางทิศอีสาน คือ หนองหวีและหนองแว่น

            ต่อมารวมไพร่พลหัวเมืองต่าง ๆ ได้ 80,000 คน จัดแบ่งได้ 36 พันนา นาละ 500 คน มีเขตแคว้นแดนเมืองในครั้งกระโน้น ดังนี้
            ทิศบูรพา จรดขุนผากาดจำบอน ตาดม้าน บางสีถ้ำ ไทรสามต้น สบห้วยปู น้ำพุง สบปั๋ง ห้วยบ่อทอง ตาดซาววา กิ่วแก้ว กิ่วสามช่อง มีหลักหินสามก้อนฝังไว้ กิ่วฤาษี แม่น้ำสายตา กิ่วช้าง กิ่วง้ม กิ่วเปี้ย ดอยปางแม่นา
            ทิศตะวันตก จรดโป่งปูดห้วยแก้วดอยปุย แม่คาว ไปทางทิศใต้ กิ่วรุหลาว ดอกจิกจ้อง ขุนถ้ำ ดอยตั่ง ดอยหนอก ผาดอกวัว แซ่ม่าน ไปจรดเอาดอยผาหลักไก่ทางทิศหรดี
            ทิศใต้สุดจรดนครเขลางค์และนครหริภุญชัย ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือต่อแดนขรนคร (เชียงของ)
            มีเมืองในอำนาจปกครอง คือ เมืองงาว เมืองกาว สะเอียบ เชียงม่วน เมืองเทิง เมืองสระ เมืองออย สะสาว เมืองดอบ เชียงคำ เมืองลอ เมืองเชียงแลง เมืองหงาว แซ่เหียง แซ่ลุล ปากบ่อง เมืองป่าเป้า เมืองวัง แซ่ซ้อง เมืองปราบ แซ่ห่ม
            ขุนจอมธรรมปกครองไพร่ฟ้าประชาชน โดยตั้งอยู่ในทศพิธราชธรรม และยึดมั่นในบวรพุทธศาสนา บ้านเมืองเจริญรุ่งเรืองด้วยโภคสมบัติ ฟ้าฝนตกตามฤดูกาล ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินตั้งอยู่ในศีลธรรมอันดี ปราศจากโรคภัยเบียดเบียน ซื่อสัตย์สุจริตต่อกัน ไม่มีสงคราม เจ้าประเทศราชต่าง ๆ มีสัมพันธไมตรีอันดีต่อกัน ทรงสั่งสอนไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินด้วยหลักธรรม 2 ประการ คือ อปริหานิยธรรม ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม 1 ประเพณีธรรมขนบธรรมเนียมอันเป็นระเบียบแบบแผนอันดีงานของครอบครัว 1
            ขุนจอมธรรมครองเมืองพะเยาได้ 2 ปี มีโอรส 1 พระองค์ โหรถวายคำพยากรณ์ว่า ราชบุตรองค์นี้จะเป็นจักรพรรดิราชปราบชมพูทวีป มีบุญญาธิการมากเวลาประสูติ มีของทิพย์เกิดขึ้น 3 อย่าง คือ แส้ทิพย์ พระแสงทิพย์ คณโฑทิพย์ จึงให้พระนามว่า “ขุนเจื๋อง” ต่อมาอีก 3 ปี ได้ราชบุตรอีกพระนามว่า “ขุนจอง” หรือ “ชิง”
            ขุนจอมธรรมปกครองเมืองพะเยาได้ 24 ปี พระชนมายุได้ 49 พรรษา

 

พระยาเจื๋องธรรมมิกราช หรือ ขุนเจื๋อง
            พระยาเจื๋องธรรมมิกราช หรือ ขุนเจื๋อง ประสูติเมื่อปีพุทธศักราช 1641 เป็นโอรสของขุนจอมธรรม เมื่อเจริญวัยขึ้น ทรงศึกษาวิชายุทธศาสตร์ เช่น วิชาดาบ มวยปล้ำ เพลงชัย จับช้าง จับม้า และเพลงอาวุธต่าง ๆ เมื่อพระชนมายุได้ 16 ปี พาบริวารไปคล้องช้างที่เมืองน่าน เจ้าผู้ครองเมืองน่าน เห็นความสามารถแล้วพอพระทัย ยกธิดาชื่อ “จันทร์เทวี” ให้เป็นชายาขุนเจื๋อง พระชนมายุได้ 17 ปี พาบริวารไปคล้องช้างที่เมืองแพร่ เจ้าผู้ครองเมืองแพร่พอพระทัย จึงยกธิดาชื่อ “นางแก้วกษัตริย์” ให้เป็นชายา พระราชทานช้าง 200 เชือก
            ขุนเจื๋องครองราชย์สืบแทนขุนจอมธรรมเมื่อพระชนมายุ 24 ปี ครองเมืองได้ 6 ปี มีข้าศึกแกว (ญวน) ยกทัพมาประชิดนครเงินยางเชียงแสน ขุนชินผู้เป็นลุง ได้ส่งสาส์นขอให้ส่งไพร่พลไปช่วย ขุนเจื๋องได้รวบรวบรี้พลยกไปชุมนุมกันที่สนามดอนไชยหนองหลวง และเคลื่อนทัพเข้าตีข้าศึกแตกกระจัดกระจายไป เมื่อขุนชินทราบเรื่องก็เลื่อมใสโสมนัสยิ่งนัก ทรงยกธิดาชื่อ “พระนางอั๊วคำคอน” ให้และสละราชสมบัตินครเงินยางเชียงแสนให้ขุนเจื๋องครองแทน เมื่อขุนเจื๋องได้ครองราชเมืองเงินยางแล้ว ทรงพระนามว่า “พระยาเจื๋องธรรมมิกราช” ได้มอบสมบัติให้โอรสชื่อ“ลาวเงินเรือง” ครองเมืองพะเยาแทน หัวเมืองใหญ่น้อยเหนือใต้ยอมอ่อนน้อม ได้ราชธิดาแกวมาเป็นชายานามว่า “นางอู่แก้ว”
            ขุนเจื๋องมีโอรส 3 พระองค์คือ ท้าวผาเรือง ท้าวคำห้าว และท้าวสามชุมแสง ต่อมายกราชสมบัติเมืองแกวให้ท้าวผาเรือง ให้ท้าวคำห้าวไปครองเมืองล้านช้าง ท้าวสามชุมแสงไปครองเมืองน่าน ต่อมาได้โยธาทัพเข้าตีเมืองต่างๆ ที่ยังไม่ยอมสวามิภักดิ์ ท

[ยูมิ]

มาชม

เมื่อปีประมาณราว พ. ศ. 2519 ผมเคยไปอยู่ริมกว๊านพะเยา ที่วัดพระเจ้าตนหลวง

เป็นเวลาไม่ยาวนัก ยังคิดถึง ๆ

[โครตหล่อ]

พะเยาร้อนแล้ว

5555555

[ไม่บอก]

เฝ้าห่วงอาลัยถึงใครคนหนึ่ง

เคยรักกันตราตรึงประหนึ่งดังดวงชีวา

.............พะเยารอเธอ

[isas]

มีโอกาสจะไปเมืองภูกามยาว นะคะ

[ภู่กัน]

เคยไปพะเยาครั้งนึง

ไปนั่งเล่นแถวกว๊านพะเยา

สวยดีนะ

[noteenote]

อยากให้แนะนำ สถานที่ท่องเที่ยวในจ.พะเยาด้วยครับ

เผื่อว่างๆจะได้ไปเที่ยวพะเยากะเค้ามั่ง

[สวยไม่สร่าง ^^]

อืมม

รับทราบเจ้าค่ะ

ช่วงสงกรานต์ถ้าได้ไปเที่ยวกว๊านพะเยาคงจะดีมากๆ เลยเนาะ

^^

ขอบคุณที่มาเล่าสู่กันฟังจ้าา

[กำลังอินเลิฟ]

อยากเชิญชวนทุกๆท่านมาท่องเที่ยวจังหวัดพะเยาเพราะที่พะเยามีสถานที่ท่องเที่ยวที่สวยงามไม่แพ้จังหวัดอื่นๆเลยนะคะส่วนสถานที่ท่องเที่ยวนั้นก็จะมี

วนอุทยานภูลังกา

Phu Langka Forest Park

(จังหวัดพะเยา)

อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง

Doi Phu Nang National Park

(จังหวัดพะเยา) อุทยานแห่งชาติแม่ปืม

(จังหวัดพะเยา)

อำเภอจุน

โบราณสถานเวียงลอ

(จังหวัดพะเยา)

วัดพระธาตุขิงแกง

(จังหวัดพะเยา)

อำเภอดอกคำใต้

เขื่อนแม่ผง

(จังหวัดพะเยา) ศูนย์ส่งเสริมกิจกรรมพัฒนาชุมชน

(จังหวัดพะเยา) อ่างเก็บน้ำห้วยร่องสัก

(จังหวัดพะเยา)

อำเภอเชียงคำ

วัดพระนั่งดิน

(จังหวัดพะเยา) อนุสาวรีย์ผู้เสียสละ

(จังหวัดพะเยา) วัดพระธาตุสบแวน

(จังหวัดพะเยา)

วัดนันตาราม

(จังหวัดพะเยา) วัดพระธาตุเชียงคำ

(จังหวัดพะเยา)

อุทยานแห่งชาติภูซาง

Phu Sang National Park อ่างเก็บน้ำห้วยไฟ

(จังหวัดพะเยา) บ้านฮวก

Ban Huak

(จังหวัดพะเยา)

อำเภอเมือง

น้ำตกจำปาทอง

Champa Thong Waterfall

(จังหวัดพะเยา)

น้ำตกวังแก้ว

(จังหวัดพะเยา)

อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง

(จังหวัดพะเยา)

วัดศรีโคมคำ

Wat Sri Khom Kham

(จังหวัดพะเยา)

หอวัฒนธรรมนิทัศน์วัดศรีโคมคำ

(จังหวัดพะเยา)

วัดพระธาตุจอมทอง

Doi Chom Thong

(จังหวัดพะเยา) พระตำหนักพระศรีนคริน

(จังหวัดพะเยา) วัดศรีอุโมงค์ดำ

(จังหวัดพะเยา)

วัดอนาลโย-ดอยบุษราคัม

Analayo Buddhist and Doi Busarakham

(จังหวัดพะเยา)

กว๊านพะเยา

Kwan Phayao

(จังหวัดพะเยา)

สถานีประมงน้ำจืดพะเยา

Phayao Fishery Station

(จังหวัดพะเยา)

อำเภอแม่ใจ

หมู่บ้านชาวเขาเผ่าเย้า

(จังหวัดพะเยา) น้ำตกผาแดง

(จังหวัดพะเยา) หนองเลงทราย

(จังหวัดพะเยา) พระเจ้าทองทิพย์

(จังหวัดพะเยา)

ขอเชิญชวนทุกมาท่องเที่ยวที่พะเยาในวันสงกรานต์กันนะคะ

[แอรน์ดริว]

ดีมากเลยคร้า

นู๋มีแฟนยุพะเยา

เคยเที่ยวพะเยา

สนุกมัๆๆ

ที่นำตกภูซาง

[ลูกพ่อขุนจอมธรรม]

สู้ๆนะคับ