อันที่จริงพระพุทธเจ้าไม่ได้สอนแบบเน้นหลักธรรมเป็นข้อ ๆ
แต่พระพุทธเจ้าสอนคน
โดยปรับระดับธรรมะที่พระพุทธองค์ "รู้"
ให้เข้ากับคนที่พระองค์จะทรงสอน
บางครั้งท่านก็สอนด้วยบทยาว ๆ บางครั้งก็เป็นแค่บทสั้น ๆ
บางครั้งก็เป็นบทกลอนที่พระองค์ทรงแต่งขึ้นสด ๆ (คาถา)
( ผลที่เกิดคือกลุ่มเป้าหมายเกิด "ปิ๊ง"
เข้าใจในสิ่งที่พระองค์ทรงสอนอย่างแจ่มแจ้ง
ดังคำอุปมาว่า เปรียบเหมือนเปิดของที่คว่ำให้หงาย
(เอากบออกจากกะลา)
เปรียบดังผู้จุดไฟส่องทางในที่มืด )
บางครั้งพระพุทธองค์ทรงสอนคนโดยยกบุคคลยกนิทานมาเล่าเพื่อโน้มน้าวให้เข้าใจได้ง่าย
บางครั้งพระองค์สอนโดยยกทฤษฎีทางธรรมชั้นสูงมาสอน (อภิธรรม)
กล่าวคือระดับของคำสอนทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ นั้นต่างกัน
เพราะคำสอนแต่ละครั้งท่านสอนไว้ต่างคนต่างวาระกัน
บางครั้งไม่ได้สอนเป็นข้อ ๆ หมวด ๆ
แต่บางครั้งก็ต้องสอนเป็นหมวดแบ่งข้อ เช่นอริยสัจ ๔ พรหมวิหาร ๔
ที่จัดหมวดลงข้อ เพราะการนำธรรมะในหมวดเหล่านั้นไปใช้
ย่อมแยกข้อใดออกไม่ได้ เพราะจะทำให้ไม่ประสบผลที่พึงปรารถนา ( เช่น
คนเป็นแม่หากใช้เมตตาเกินไป ลูกก็เสียคน. เป็นนักปฏิบัติ
ดีแต่รู้ทุกข์ บ้าหาอาจารย์ แต่ไม่หาทางแก้ทุกข์ มีธรรมะไว้
ใช้ไม่ครบหมวด มันก็ไร้ประโยชน์)
ต่อมาเมื่อพระองค์ปรินิพพานลงก็มีการทำสังคายนา
รวบรวมคำสอนของพระองค์เข้ามา รวมไว้เป็นหมวดหมู่
เรียกว่านำสิ่งที่กระจัดกระจายเข้ามารวมไว้เป็นหมวดเดียวกัน
บางสูตรก็แบ่งหัวข้อโดยแยกประเภทตามหัวข้อธรรม ความยาว ความสั้น
และสรุปรวบรวมลงมติ
ให้ใช้การรวบรวมของที่ประชุมเป็นเอกฉันท์ในการอ้างอิง
และนำไปปฏิบัติโดยไม่ให้มีการปรับแก้ใด ๆ (
เรียกว่านิกายเถรวาท )
และในการทำสังคายนาครั้งนั้นท่านลงมติ ให้ใช้ภาษาบาลี
ซึ่งเป็นภาษาที่มีคนใช้มากที่สุดในอินเดียสมัยนั้นเป็นภาษาที่บันทึกพระไตรปิฎก
ทุก ๆ ประเทศที่นับถือนิกายเถรวาทก็จึงนับถือและยกย่อง ภาษาบาลี
เป็นภาษาสำคัญที่ใช้จารึกพระไตรปิฎก
เพื่อความถูกต้องตรงกันกันมาช้านาน
และการสอนธรรมะ
ในสมัยต่อมาจึงมีการยกบาลีมาขึ้นอ้างในการสอนธรรม
เพื่อความน่าเชื่อถือและสร้างความศรัทธาให้ศาสนิกชน
ทั้ง ๆ ที่ภาษาบาลี "ตาย" ไปนานแล้ว
ทำให้ต่อมาการนำบาลีมายกอ้างจึงก่อให้เกิดความ
น่าเบื่อ ต่อผู้ที่ฟังคำสอนเพราะ "ไม่เข้าใจ"
เรียกว่า
เป็นอุปสรรคตัวใหญ่ที่ทำให้การสอนของพระส่วนใหญ่ไม่เข้าถึงใจประชาชนอย่างแท้จริง
ไม่ใช่พระพุทธศาสนาเน้นภาษาบาลี
ผู้รักษาพระศาสนาต่างหากที่เป็นผู้เน้นภาษาบาลี
คำสอนของพระพุทธเจ้าที่เจ๋ง ๆ ดี ๆ เป็นภาษาบาลีมีอยู่เยอะ
แต่บางทีคนผู้แปลหรือผู้สอน
แปลออกมาไม่ดีหรือสอนไม่ดีก็ทำให้ชาวบ้านงงและไม่เข้าใจ
และพากันบอกว่าคำสอนของพระพุทธเจ้าเข้าใจยาก
และธรรมะเป็นเรื่องยากที่จะเข้าใจ
ทำให้เสียประโยชน์ที่พึงได้ไปอย่างน่าเสียดาย...
เล่าสู่กันฟัง ไม่มีธรรมะมาฝาก แต่ถ้าเข้าใจอะไรเพิ่มขึ้นบ้างก็ดีใจแล้วครับ
ท้ายอาสน์สงฆ์
๒๙ มีนาคม ๒๕๕๒
เห็นด้วยครับ
บางทีพระสอนแบบภาษาโบราณทำให้ไม่ค่อยเข้าใจอะคับ