ระหว่างทาง
กลุ่มเด็กวัยรุ่นและผู้ใหญ่ตอนต้นกลุ่มหนึ่งสวมเสื้อยืดตราบริษัทสีเหมือนๆ กันบางคนสีฟ้า บางคนสีแดง มีอีเมล์และเว็บไซต์ของบริษัทสักอย่าง เดินจับกลุ่มคุยกัน บ้างก็นั่งและวิพากษ์วิจารณ์สิ่งต่างๆ รอบตัวด้วยภาษาที่คนทั่วไปที่แหลงใต้ และพูดกลางอย่างฉัน ไม่เข้าใจเป็นแถวที่สถานีขนส่งจังหวัดสุราษฎรธานีเป็นต้นเหตุให้ฉันตัดสินใจละทิ้งเป้าหมายจะจับรถไปจังหวัดใกล้เคียง และตามคนกลุ่มนี้ จับรถโดยสารคันแรกสุดเพื่อลงเรือเฟอร์รี่ไปอำเภอ เกาะสมุย แม้จะไม่ใช่งานประจำ แต่การได้พบปรากฏการณ์ที่เคยเห็นแต่ในหนังสือรายงานการวิจัยมาเดินตัวเป็นๆ สามสิบกว่าคน ถือว่าเป็นโชคดีอย่างมากที่เราได้ขึ้นเรือเฟอร์รีเที่ยวสายเที่ยวเดียวกัน พวกเขามาจับจองที่นั่งที่ระเบียง พลางจับตามองสิ่งต่างๆ รอบตัวแล้วคุยกันอย่างตื่นเต้น จากเส้นสายของภาษาที่สกรีนอยู่บนเสื้อ และสำเนียงที่คุยกัน คงเดากันไม่ยากว่าพวกเขามาจากประเทศกัมพูชา และนี่อาจจะเป็นครั้งแรกในชีวิตที่พวกเขาได้เห็นทะเล
เด็กหนุ่มมุงดูรถโดยสารเเละรถบรรทุกของแล่นเข้าไปใต้ท้องเรืออย่างสนใจ บางคนวิ่งขึ้น วิ่งลงสำรวจใต้ท้องเรือเฟอร์รี่ หากไม่ติดที่ป้ายชื่อติดอกและเสื้อยืดติดตราบริษัทที่พวกเขาสวมเหมือนกรุ๊ปทัวร์ เด็กหนุ่มสาวกลุ่มนี้ก็ใส่กางเกงยีนขาลีบ ฟอกซีด รองเท้าผ้าใบ เหมือนวัยรุ่นทั่วไป ฉันแอบคิดในใจว่าอาจจะเป็นยี่ห้อดีกว่ากางเกงไม่มีแบรนด์ของตัวเองเสียด้วยซ้ำ เพราะปัจจุบันกัมพูชาเป็นแหล่งผลิตเสื้อผ้าแบรนด์ราคาถูกที่ส่งไปขายในห้างยักษ์ใหญ่สำหรับชนชั้นกลางและชนชั้นแรงงานในอเมริกา และยังล้นทะลักมากขายที่ตลาดวังหลังอีกจำนวนมาก
ในจำนวนสามสิบกว่าคนที่นับได้ มีเด็กสาวมาสามสี่คน ฉันแอบถ่ายเบื้องหลังเสื้อยืดมาได้ชัดๆคนหนึ่ง (ด้วยจรรยาบรรณของนักเขียน จะไปขอเขาถ่ายซึ่งๆ หน้า ก็กลัวว่าจะมีปัญหากับนายหน้า) เขาสวมเสื้อสีแดงเขียนว่า "...ชื่อบริษัท... RECRUITING AND SENDING MAIDS AND WORKERS OVERSEA" อีกบริษัทหนึ่งเขียนแค่เว็บไซต์
ฉันแอบส่องพวกเขาด้วยเลนส์ และคิดว่าเขาก็คงเหล่กล้องและตัวฉันเหมือนกัน นี่ถ้าเป็นการประกอบวิชาชีพ ฉันคงมีล่ามช่วยแปลให้ฟังว่าฉันจะขอถ่ายรูปไปทำอะไร ฉันอยากถ่ายรูปไปให้เพื่อนร่วมงานเเละเพื่อนร่วมวงการ การได้เห็นว่ามีความพยายามทางธุรกิจที่จัดการแรงงานข้ามชาติ อย่างเป็นระบบเเละมีกฎหมายรองรับ แม้จะเป็นการแสวงหากำไร แต่การจัดการทางธุรกิจซึ่งต้องมีความรับผิดชอบส่วนหนึ่งต่อแรงงานที่จัดส่งไป ก็เป็นทางออกที่ดีกว่าให้นายหน้าค้ามนุษย์ หรือลักลอบนำเข้าแรงงานผิดกฎหมาย จับแรงงาน "อัด"
ใส่รถบรรทุก เอาของคลุมๆ แล้วส่งเข้ามาในเมืองชั้นใน จนทำให้มีการบาดเจ็บเสียชีวิตไปหลายราย รายที่เป็นข่าวดังไปปีที่แล้วไม่ใช่รายเดียวและรายแรก
ฉันไม่สามารถตามรถรับแรงงานหลังจากขึ้นท่าเรือเฟอร์รี่ไปแล้ว เพราะราคาแท็กซี่ชวนให้หัวใจวาย ประกอบกับชีวิตจริง ฉันไม่ใช่นางเอกหนังนักสืบ ได้แต่หวังว่าแรงงานเหล่านี้คงไปขอ work permit และไปทำธุระเกี่ยวกับการเข้าเมืองที่ ต.ม.
และได้บัตรแรงงานมาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว โดยมีนายหน้าเป็นผู้ประสานงาน
นอกจากคนงานรับใช้ในบ้านของเพื่อนบ้านซอยอารีย์ที่ฉันรู้จัก นี่เป็นไม่กี่ครั้งที่ฉันเห็นความหวังตัวเป็นๆ ในสายตาที่เปี่ยมด้วยความสงสัย และตื่นเต้นต่ออนาคตของแรงงานหนุ่มสาว ที่เข้ามาทำงานอย่างถูกกฎหมาย ไม่ต้องหลบๆซ่อนๆ เหมือนกับแรงงานจากพม่าที่ฉันเคยเห็นอีกฝั่งฟากทะเล อนาคตการทำงานในประเทศไทยยังไม่ใช่สิ่งแน่นอน แต่ถ้าเขาเชื่อว่าการเข้ามาอย่างถูกต้อง จะทำให้เขาสามารถดำรงชีวิตได้สะดวกขึ้น อย่างน้อยวันนี้พวกเขาก็คิดถูก เพราะระหว่างการเดินทาง พวกเขาเดินเล่น กินขนม หยอกล้อ กันบนเรือเฟอร์รีอย่างสนุกสนาน ไม่ต้องกลัวถูกตรวจบัตร ถูกค้น หรือถูกจับเพราะเข้าเมืองผิดกฎหมาย เมื่อทำงานครบกำหนดก็คงสามารถลางานเอาเงินกลับไปส่งบ้านได้ ถ้าไม่ติดโทรศัพท์มือถือและการใช้ชีวิตแบบค่าครองชีพค่อนข้างสูงในเมืองท่องเที่ยว
สาวน้อยคนหนึ่งยิ้มน้อยๆตอบฉัน เมื่อฉันยิ้มให้เธอ และความสำเร็จขั้นแรกของกลไกการส่งแรงงานตาม MOU ระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลกัมพูชา ฉันกำลังนึกว่านอกจากประเทศลาวแล้ว ฝ่ายที่ค้นคว้าเรื่องกฎหมายแรงงานและกฎหมายเอกชนหรือกฎหมายธุรกิจระหว่างประเทศคงสนใจที่จะไปดูงานกลไกการประสานงานระหว่างรัฐบาลไทย และกัมพูชา ตลอดจนขอดูงานบริษัทนายหน้าส่งแรงงานข้ามชาติเข้ามาทำงานในประเทศไทย อย่างน้อยหากมีการส่งเสริมกลไกนี้ในประเทศต้นทาง ไม่ว่าจะเป็นนักลงทุนไทยไปลงทุน หรือนักลงทุนจากกัมพูชา หรือประเทศที่สามไปลงทุน มีกติกาและการควบคุมราคาค่าดำเนินการอย่างสมเหตุสมผล มีการออกเอกสารการเดินทางยืนยันสัญชาติ เอกสารพิสูจน์ตัวบุคคล และเอกสารการทำงานอย่างถูกต้อง ตามกรอบ MOU มีการกวดขันนายจ้างแรงงานข้ามชาติในประเทศปลายทาง การลักลอบค้ามนุษย์และนำเข้า (smuggling) แรงงานข้ามชาติผิดกฎหมายจากประเทศที่มีความก้าวหน้าในการดำเนินการตาม MOU
จะลดลง แรงงานก็จะมีความมั่นคงในชีวิตมากขึ้น นายจ้างก็ไม่ต้องส่งส่วย เพียงแต่ต้องให้รับผิดชอบค่าธรรมเนียมที่เกี่ยวข้องกับการจ้างแรงงานที่ถูกกฎหมาย
เธอดูท่าทางง่วงๆ และอยากจะงีบมากว่าจะเดินไปเดินมาสำรวจโลกใหม่เหมือนคนอื่นๆ และเธอคงไม่รู้ว่ามีนัยใดๆแฝงในรอยยิ้มนั้น อาจจะเป็นยิ้มแรกๆ ตลอดการติดตามเรื่องแรงงานข้ามชาติมากห้าปี และรอยยิ้มจะจางลงไปทุกครั้ง เมื่อนึกถึงความไม่คืบหน้า จากทางฝั่งอันดามัน
ความเห็น (1)
ค่อนข้างจะชัดเจนกับแรงงานข้ามชาตินะคะ
อ่านแล้วก็ชวนให้คิดต่อว่า..ฝั่งอันดามัน
ในอนาคตอันใกล้นี้จะเป็นอย่างไรต่อไป
คุยกับเพื่อนแล้วข้อมูลน่ากลัวมากค่ะ..