เปิดคัมภีร์มีเรื่องเล่า : เก็บตกละอองฝนข้างกระท่อม (๑)
สามเณโร เถรํ ยฏฺฐิโกฎิยา อาทาย คจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค อฏฺวิยํ สงฺกฏฐนครํ นาม เถเรน อุปนิสฺสาย วุตฺถปุพฺพคามํ สมฺปาปุณิ. โส ตโต นิกฺขมิตฺวา อรญฺเญ คายิตฺวา ทารูนิ อุทฺธรนฺติยา เอกิสฺสา อิตฺถิยา คีตสทฺทํ สุตฺวา สเร นิมิตฺตํ คณฺหิ.
อิตฺถีสทฺโท วิย หิ อญฺโญ สทฺโท ปุริสานํ สกลสรีรํ ผริตฺวา ฐาตุงฺ สมตฺโถ นาม นตฺถิ. เตนาห ภควา “นาหํ ภิกฺขเว อญฺญํ เอกสทฺทมฺปิ สมนุปสฺสามิ. โย เอวํ ปุริสสฺส จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐติ ยถยิทํ ภิกฺขเว อตฺถีสทฺโทติ. (องฺ เอก. ๒๐/๑)
สามเณโร ตตฺถ นิมิตฺตํ คเหตฺวา ยฏฺฐิโกฏึ วิสฺสชฺเชตฺวา “ติฏฺฐถ ตาว ภนฺเต กิจฺจํ เม อตฺถีติ ตสฺสา สนฺติกํ คโต. สา ตํ ทิสฺวา ตุณฺหี อโหสิ. โส ตาย สทฺธึ สีลวิปตฺตึ ปาปุณิ
เถโร จินฺเตสิ “อิทาเนเวโก คีตสทฺโท สูยิตฺถ โส จ โข อิตฺถิยา สามเณโรปิ จิรายติ โส สีลวิปตฺตึ ปตฺโต ภวิสฺสสตีติ. โสปิ อตฺตโน กิจฺจํ นิฏฺฐาเปตฺวา อาคนฺตฺวา “คจฺฉาม ภนฺเตติ อาห. อถ นํ เถโร ปุจฺฉิ “ปาโป ชาโตสิ สามเณราติ. โส ตุณฺหี หุตฺวา ปุนปฺปุนํ ปุฏฺโฐปิ น กญฺจิ กเถสิ. อถ นํ เถโร อาห “ตาทิเสน ปาเปน มม ยฏฺฐิโกฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถีติ. โส สํเวคปฺปตฺโต กาสายานิ อปเนตฺวา คิหินิยาเมน ปริทหิตฺวา “ภนฺต อหํ ปุพฺเพ สามเณโร อิทานิ ปนมฺหิ คิหี ชาโต ปพฺพชนฺโตปิจาหํ น สทฺธาย ปพฺพชิโต มคฺคปริปนฺถภเยน ปพฺพชิโต เอถ คจฺฉามาติ อาห. “อาวุโส คิหิปาโปปิ สมณปาโปปิ ปาโปเยว ตฺวํ สมณภาเว ฐตฺวาปิ สีลมตฺตํ ปูเรตุงฺ นาสกฺขิ คิหี หุตฺวา กินฺนาม กลฺยาณํ กริสฺสสิ ตาทิเสน ปาเปน มม ยฏฺฐิโกฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถีติ........... (วชิรญาเณน มหาสมเณน, ๒๕๓๗: ๑๔)
(แปลเก็บความ) สามเณร (รูปหนึ่ง) จับปลายไม้เท้าจูงพระเถระ (ตาบอด) เดินทางไปถึงหมู่บ้านที่พระเถระเคยเข้าไปอาศัยอยู่ก่อนชื่อว่า สังกัฏฐนคร ซึ่งตั้งอยู่ในดงในระหว่างทาง (ที่จะไปเมืองสาวัตถีเพื่อเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า). ขณะนั้น เขาได้ยินเสียงหญิงเก็บฟืนนางหนึ่งขับร้องเพลงดังมาจากในป่า เขารู้สึกพึงพอใจกับเสียงนั่นเป็นอย่างยิ่ง.
จริงๆแล้ว ไม่มีเสียงอันใดเลยที่จะแผ่ซ่านไปทั่วรูขุมขนของผู้ชายเท่ากับเสียงผู้หญิง. เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคจึงตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลาย...เราไม่พิจารณาเห็นเสียงอื่นแม้สักเสียงเดียวที่จะแผ่ซ่านครอบงำจิตใจของผู้ชายได้อย่างล้ำลึกเท่ากับเสียงของผู้หญิง”
สามเณรติดใจในเสียงนั้น จึงปล่อยปลายไม้เท้าลง และบอกกับพระเถระว่า “ท่านครับ กระผมมีบางอย่างต้องทำ ขอท่านได้รอสักครู่นะครับ” จากนั้นจึงมุ่งหน้าไปที่หญิงเก็บฟืน. ส่วนหญิงเก็บฟืน เมื่อเห็นสามเณรเข้า จึงได้นิ่งงัน. สามเณรมีศีลวิบัติพร้อมกับหญิงนั่นเสียแล้ว.
พระเถระคิดว่า “ตะกี้ ได้ยินเสียงเพลงคล้ายกับเป็นเสียงของผู้หญิง ดูเหมือนสามเณรช้าจริงๆ หรือสามเณรจะมีศีลวิบัติเสียแล้ว”. เมื่อสามเณรทำกิจของตนเสร็จเรียบร้อยจึงกลับมาบอกกับพระเถระว่า “เราเดินทางต่อไปเถอะครับ”. (ก่อนจะออกเดินทาง) พระเถระจึงถามเขาว่า “สามเณร..เธอได้กลายเป็นคนชั่วไปเสียแล้วสินะ”. สามเณรก้มหน้านิ่ง แม้จะถูกถามอีกหลายครั้ง ก็ไม่รู้จะกล่าวอะไรออกไปดี. คราวนั้น พระเถระจึงกล่าวว่า “ไม่มีการจับปลายไม้เท้าของเราสำหรับคนชั่วเช่นนั้นอีกแล้ว”. สามเณร สลดใจอย่างยิ่ง จึงเปลื้องผ้ากาสายะออกนุ่งห่มอย่างชาวบ้านทั่วไป พร้อมกับกล่าวว่า “ท่านครับ ตอนก่อนผมเป็นสามเณร ตอนนี้ผมเป็นคฤหัสถ์ ตอนที่กระผมบวช กระผมไม่ได้บวชด้วยศรัทธาเลย กระผมบวชเพราะป้องกันอันตรายระหว่างทางแล้วจึงมาที่นี้ เราไปกันต่อเถอะ”. พระเถระกล่าวว่า “นี่คุณ... คฤหัสถ์ไม่ดี หรือ นักบวชไม่ดี ก็คือ คนไม่ดีนั่นแหละ เธอแม้บวชอยู่ยังไม่สามารถจะทำให้ศีลบริบูรณ์ได้ ครั้นเป็นคฤหัสถ์หรือจะทำสิ่งดีงามอะไรได้ จะไม่มีการจับปลายไม้เท้าของเราสำหรับคนไม่ดีเช่นนั้นอีกแล้ว".
หมายเหตุ : การแปลเก็บความนี้ หากผิดพลาดประการใด กราบขออภัยผู้รู้และครูบาอาจารย์ทั้งหลายด้วย โดยเฉพาะการแปลที่ไม่ตรงกับศัพท์ที่ปรากฎบนคัมภีร์ ด้วยว่า ผู้แปลไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อรักษารูปศัพท์ หากแต่ต้องการและพยายามที่จะถอดความออกมาเป็นภาษาปัจจุบันเท่านั้น
ความเห็น (2)
เคยฟังเรื่อง...อดีตสามเณร...เบิร์ด....ไหมครับ
สวัสดีครับอาจารย์พิสูจน์
- หากเป็นไปได้ ขอให้เล่าได้ไหมครับ เพราะผมชอบเรื่องเล่า ด้วยว่า สามเณรเบิร์ดนั้น ผมยังไม่เคยฟังครับ
- ขอบคุณครับ