พัฒนาการคิดจากการสอน


การสอนเพื่อพัฒนาการคิด มีบางคนถามผมว่า "เป้าหมายที่แท้จริงของการจัดการศึกษาคืออะไร หรือเป้าหมายสูงสุดของการพัฒนาผู้เรียนคืออะไร" ผมนิ่งคิดอยู่หลายนาทีเพื่อจะให้คำตอบที่คิดว่าถูกต้องที่สุด แต่ผมก็ตอบไม่ได้..

ถ้าตอบโดยกรอบความคิดดั่งเดิมคำตอบก็จะวนเวียนอยู่ที่   ความรู้  มีอาชีพมั่นคง มีอำนาจ  ร่ำรวย   ซึ่งถ้าทรัพย์สิน เงินทอง ความร่ำรวย  เป็นสิ่งหนึ่งของความสำเร็จทางการศึกษา

ตัวอย่าง  .....เด็กคนหนึ่งเก่งที่สุดในชั้น  เขาตั้งใจเรียนตลอดชั่วโมง และ เข้าใจเนื้อหาที่ครูสอนอย่างดี  แต่เมื่อออกนอกห้องเขาขอเล่นกระโดดยางกับเพื่อนแต่เพื่อนไม่ยอมให้เล่นด้วย   สองเหตุการณ์นี้อะไรสอนเด็กคนนี้ได้มากกว่ากัน    เหตุการณ์ใดส่งผลต่อชีวิตของเด็กคนนี้มากกว่ากันเพราะ  การศึกษา คือ ชีวิต   คือ  การออกแบบ  ชีวิต  (ซึ่งต้องใส่ใจอย่างมาก)

  หลายๆ ครั้งการศึกษารับใช้ความชั่วร้าย  เราอาจจะใช้เวลาไม่มากที่จะนึกออก

เรามีการศึกษาที่ทุกคนไม่มีสิทธิเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพเท่าเทียมกัน                                                                       

การเรียนการสอนเน้นการจำความรู้                                                            

ดำรงอยู่ภายใต้วัฒนธรรมเดียว                                                        

ต่างคนต่างทำงานในความรู้ที่ตนเองได้เรียนมา                                                      

เรียนเป็นช่วง ๆ  ตามระดับชั้น                                                      

 การเรียนการสอนเป็นกลุ่มเดียว   ในห้องสี่เหลี่ยม   ครูเป็นผู้ให้ความรู้   ครูกำหนดสิ่งที่จะสอน  และห้องเรียนเงียบ  ผู้เรียนมีส่วนร่วมน้อย               เน้นสอบวัดความรู้               เน้นการแข่งขัน  ผู้แพ้ถูกคัดออก  มีคนจำนวนน้อยได้เรียนระดับสูง ฯลฯ  ซึ่งโลกในอดีต และ ปัจจุบันแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง  ด้วยการวิวัฒนาการที่รวดเร็วฉับพลัน

ตัวอย่างกิจกรรมการสอนวิชาภาษาไทยให้เด็กคิด

ครูเล่าเรื่อง หรือ ให้นักเรียนอ่านเรื่องที่มีความยาวเหมาะสมตามวัย แล้วตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นให้สมองแสดงพฤติกรรม 

จำ                            เรียงลำดับเหตุการณ์ของเรื่อง

เข้าใจ                     สรุปเรื่องสั้นๆ จากเรื่องที่อ่าน  

คิดวิเคราะห์           อะไรคือแรงจูงใจที่ให้ตัวละครเอกมีอุปนิสัยอย่างนั้น

คิดสังเคราะห์       ออกแบบฉาก  เขียนจดหมายหาตัวละคร

                นำไปใช้          ถ้าเหตุการณ์อย่างนี้เกิดขึ้นกับเรานักเรียนจะทำอย่างไร

ประเมินค่า            การแสดงพฤติกรรมของตัวละครเหมาะสมหรือ ไม่เพราะอะไร

คิดสร้างสรรค์       แต่งเรื่องตอนจบใหม่ หรือ อาจจะให้ผู้เรียนทำกิจกรรมตามระดับการคิด

คิดวิเคราะห์          บรรยายบุคลิกลักษณะของตัวละคร

คิดสังเคราะห์    เขียนจดหมายถึงตัวละคร

คิดมโนทัศน์      เขียนผังความสัมพันธ์ของตัวละคร

คิดวิจารณญาณ   ถ้าเราเป็นตัวละครนั้นจะตัดสินใจเลือกทางใด  เพราะอะไร

คิดจินตนาการ    ถ้ามีมนต์วิเศษอยากจะให้ตัวละครแต่ละตัวเป็นไปอย่างไร

คิดสร้างสรรค์    นำเรื่องมาเขียนเป็นบทละคร และ แสดงละครเวที

คิดวิสัยทัศน์          เรื่องที่ดำเนินไปหลังจากจบน่าจะเป็นอย่างไร 

                                                เราจะมีแผนป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาอย่างนั้นอีกได้อย่างไร

ถ้าเปรียบการคิดเป็นเหมือนต้นไม้  ที่งอกงามเติบโตสูงใหญ่ได้ด้วยเวลา  สารอาหารที่ได้รับ  เราจะเห็นว่าไม่มีต้นไม้ที่เติบโตลอยล่องอยู่ในอากาศ  รากของต้นไม้จะยึดอยู่กับดินหรือกับบางสิ่ง  เหมือนกับการคิดที่ต้องยึดโยงอยู่กับความรู้  ความรู้ยังเป็นทางผ่านของอาหารความคิด  ดังนั้นในการสอนคิดครูต้องเกาะกุมเป้าหมายของรายวิชาได้อย่างชัดเจนครอบคลุมเพื่อไม่ให้หลุดมาตรฐานหลักสูตรซึ่งเป็นที่ยึดรากของการคิดเอาไว้

หมายเลขบันทึก: 210958เขียนเมื่อ 23 กันยายน 2008 13:47 น. ()แก้ไขเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012 02:16 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท