โปรแกรม SPSS เบื้องต้น

 

โปรแกรม SPSS เบื้องต้น

        SPSS (Statistical Package for the Social Science) เป็นโปรแกรมทางสถิติสำเร็จรูปชนิดหนึ่ง เริ่มพัฒนาตั้งแต่ รุ่นที่ทำงานบนเมนเฟรม SPSS และ SPSS^x ต่อมา พัฒนาเป็นรุ่นที่ทำงานบนคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล SPSS/PC ซึ่งยังทำงาน บน DOS อยู่ปัจจุบันได้มีการพัฒนาเป็นรุ่นที่ทำงานบน windows เรียกว่า SPSS for Windows Release ล่าสุดปัจจุบันได้แก่ SPSS for Windows Release10 (2543) ตารางข้างล่างคือสรุปประวัติความเป็นมาของโปรแกรม SPSS

การใช้ SPSS ver 9.0 และ ver 10 windows ในการวิเคราะห์ความแปรปรวน และข้อมูลทางสถิติอื่นๆ

1. การป้อนและเตรียมข้อมูลสำหรับการวิเคราะห์

ver 9.0

ver 10.0 ในกรณีถ้าเป็น ver 10. ให้ click ตรง variable view จากตอนล่างของตาราง หลังจาก click แล้วจะได้หน้าต่างของ variable view ขึ้นมา ให้ click ที่แถวแรก คอลัมน์เแรก หลังจากนั้นให้พิมพ์ชื่อตัวแปร แล้วกด enter เมื่อเสร็จแล้ว ให้เลื่อนมาที่แถวต่อไปเพื่อพิมพ์ตัวแปรตัวถัดไป เมื่อใส่ตัวแปรครบแล้วให้กลับไปที่ data view จะเห็นชื่อตัวแปรที่ใส่ไว้ในคอลัมน์ต่าง ๆ
2. การวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปเพื่อการตรวจเช็คข้อมูล และ assumption ต่าง ๆ

click Analyze ตรง menu bar บนสุด ®  เลือก Descriptive statistics ® 

 เลือก Descriptive®  จะปรากฏ window ของ Descriptive ให้เลือกตัวแปรที่ต้องการวิเคราะห์ และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Variables ®  click Options เพื่อเลือกค่าสถิติที่ต้องการวิเคราะห์ ®  click continue ® 

 click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

2.2 การใช้ คำสั่ง case summaries

click Analyze ตรง menu bar บนสุด ®  เลือก Reports

 

®  case summaries®  จะปรากฏ window ของ Summarize cases ให้เลือกตัวแปรที่ต้องการวิเคราะห์ และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Variables ถ้าต้องการให้รายงานแบ่งตามตัวแปรแบ่งกลุ่มให้เลือกตัวแปรดังกล่าวตรง Group variable หลังจากนั้นให้ ®   click Statistics เลือกค่าสถิติที่ต้องการทดสอบ®   click continue ®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

click Analyze ตรง menu bar บนสุด ®   เลือก Descriptive statistics®  เลือก Explore จะปรากฏ window ของ Explore ®  ให้เลือกตัวแปรที่ต้องการวิเคราะห์ และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Variables ®  click Statistics เพื่อเลือกค่าสถิติที่ต้องการวิเคราะห์ ® click continue ®  click Plot เลือกกราฟที่ต้องการจะ plot ® click continue ®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

2.3 การใช้ คำสั่ง Explore

 3. การเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย 1 ค่า และ 2 ค่า

click ® Analyze ®

 

Compare Means ®   One Samples T-Test จะปรากฏ window ของ One Samples T-Test ®  เลือกตัวแปรที่ต้องการทดสอบและ click > เพื่อนำเอาตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน ช่องของ Test Variable (s) ®  ใส่ค่าที่ต้องการทดสอบในช่องของ Test Variable (s) ®  click Options®  ใส่ค่านัยสำคัญที่ต้องการ ®click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

3.1 ค่าเฉลี่ยค่าเดียว โดยคำสั่ง One sample T-test

double click ตรง var ใส่ชื่อตัวแปรตรง variable name ®  click OK ®   ใส่ข้อมูลให้ครบแล้ว save ข้อมูล ®   click file ตรง menu bar บนสุด®  click save as แล้วใส่ชื่อที่ต้องการ เช่น CRD

2.1 การใช้ คำสั่ง Descriptive statistics

3.2 ค่าเฉลี่ยสองค่าโดยคำสั่ง Independent -Samples T-Test

 click ® Analyze ®  Compare Means ®  Independent-Samples T-Test จะปรากฏ window ของ Independent-Samples T-Test ®  เลือก test variable โดยการ click ที่ตัวแปร และ click > เลือก Grouping Variable ®  click Define groups ®  click use specified values ใส่ค่าของ group 1 และ group 2 ลงไป ®  click continue ®  click Options®  ใส่ค่านัยสำคัญที่ต้องการ click continue ®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

click ® Analyze ®  Compare Means ®

 

Paired-Samples T-Test จะปรากฏ window ของ Paired-Samples T-Test ®  เลือก paired variable โดยการ click ที่ตัวแปร (ต้องเลือก 2 ตัว) และ click > ®  click options®  ใส่ค่านัยสำคัญที่ต้องการ ®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

3.3 ค่าเฉลี่ยสองค่าโดยคำสั่ง Paired-Samples T-Test

4. การวิเคราะห์ความแปรปรวนและการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยในแผนการทดลองแบบ CRD

4.1โดยการใช้คำสั่ง One-way ANOVA

click ® Analyze ® Compare Means ® 

 

4.2 โดยการใช้คำสั่ง Univarate

click ® Analyze ®  General Linear Model ®

 

click® Analyze®  

 

General Linear Model ®  Univariate ®  จะปรากฏ window ของ Univariate เลือก Dependent Variable(s) และ Fixed Factor และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Dependent Variables และ Fixed factor(s) ®  click Model ®  Custom®  click เลือก factor(s) โดยใน Box ของ model ให้มีเฉพาะ ตัวแปรแบ่งกลุ่ม และ บลอค เท่านั้น ไม่ต้องการ interaction term ®  click continue®  click Post Hoc ตรง factor ให้เลือกตัวแปรที่ต้องทดสอบโดยการ click ตัวแปรตรงช่อง factor แล้ว click ที่ > เลือก ค่าสถิติที่ต้องการ เช่น Lsd หรือ Duncan ®  click continue ®  click Options ®  เลือกระดับนัยสำคัญที่ต้องการ ®  click continue®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows
6. การวิเคราะห์ความแปรปรวนและการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของการจัดสิ่งทดลองแบบบแฝคทอเรียลในแผนการทดลองแบบ CRD

click ® Analyze ®

 

General Linear Model ®  Univariate ®  จะปรากฏ window ของ Univariate เลือก Dependent variable และ Fixed Factor และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Dependent Variables และ fixed factor(s) ®  click Model ®  เลือก Full factorial®  click continue®  click Post Hoc ตรง factor ให้เลือกตัวแปรที่ต้องทดสอบโดยการ click ตัวแปรตรงช่อง factor แล้ว click ที่ > เลือก ค่าสถิติที่ต้องการ เช่น Lsd หรือ Duncan ®  click continue ®  click Options ®  เลือกระดับนัยสำคัญที่ต้องการ ®  click continue®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows
 7. การวิเคราะห์ความแปรปรวนและการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของการจัดสิ่งทดลองแบบบแฝคทอเรียลในแผนการทดลองแบบ RCBD

click ® Analyze ® General Linear Model ® 

 

 Univariate ®  จะปรากฏ window ของ Univariate เลือก Dependent Variable และ Fixed Factor (s) และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Dependent Variables และ Fixed Factor(s)®  click Model ®  Custom ®  click เลือกตัวแปรที่ต้องการให้อยู่ใน Box ของ model โดยต้องมี ปัจจัย, interaction ระหว่างปัจจัย และ บลอค (เช่น a, b, a*b, block) เท่านั้น ไม่ต้องมี interaction ระหว่าง block กับปัจจัยใด ๆ ทั้งสิ้น การเลือก interaction term ให้เลือกโดยการ click ที่ตัวแปรทั้งสองด้วยกัน (จะ high light ตัวแปรทั้งคู่) แล้ว click > เพื่อเอา term ดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Model ®  click continue®  click Post Hoc ตรง factor ให้เลือกตัวแปรที่ต้องทดสอบโดยการ click ตัวแปรตรงช่อง factor แล้ว click ที่ > เลือก ค่าสถิติที่ต้องการ เช่น Lsd หรือ Duncan ®  click continue ®  click Options ®  เลือกระดับนัยสำคัญที่ต้องการ ®  click continue®   click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

 

Univariate ®  จะปรากฏ window ของ Univariate เลือก Dependent Variable และ Fixed Factor และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Dependent Variables และ Fixed factor(s) ®  click Model ®  เลือก Full Factorial หรือ Custom ก็ได้ ถ้าเลือกตรง custom ให้ click เลือก factor(s) ด้วย (ถ้าเป็น CRD ตรงนี้มักเป็น treatment อย่างเดียว) ®  click continue®  click Post Hoc ตรง factor ให้เลือกตัวแปรที่ต้องทดสอบโดยการ click ตัวแปรตรงช่อง factor แล้ว click ที่ > เลือก ค่าสถิติที่ต้องการ เช่น Lsd หรือ Duncan ®  click continue ®  click Options ®  เลือกระดับนัยสำคัญที่ต้องการ ®  click continue®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows
5. การวิเคราะห์ความแปรปรวนและการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยในแผนการทดลองแบบ RCBD  One-way ANOVA®  จะปรากฏ window ของ One-way ANOVAเลือก Dependent List และ เลือก Factor และ click ที่ > เพื่อนำตัวแปรดังกล่าวไปไว้ใน Box ของ Variables และ factor ®  click Post Hoc®  เลือกค่าสถิติที่ต้องการทดสอบ เช่น Lsd หรือ Duncan ®  เลือกระดับนัยสำคัญที่ต้องการ ®  click continue®  click OK จะได้ผลการวิเคราะห์ใน output windows

 

[สุดา]

อยากทราบความแตกต่างของการใช้ Duncan, LSD, Turkey และ scheffe ว่ามีความแตกต่างกันหรือไม่ ถ้าเป็นข้อมูลทางด้านวิทยาศาสตร์ ควรใช้อันไหนในการทดสอบ เพราะลองใช้แต่ละตัวแล้ว ผลที่ได้ บางทีมีความแตกต่างกันบ้างหรือเหมือนกันบ้าง ในส่วนที่ให้ผลการทดสอบมีความแตกต่างกัน ไม่รู้ว่าจะใช้อันไหนในการสรุปผลดี

ขอขอบคุณล่วงหน้านะค่ะที่ให้คำปรึกษา