ทิศทางของหลักสูตรฐานสมรรถนะ
ทิศทางของหลักสูตรฐานสมรรถนะ
ข้อดี :
ตรงกับความต้องการของสถานประกอบการ สมรรถนะเป็นความสามารถในการประยุกต์ใช้ ความรู้ ความเข้าใจ ทักษะปฏิบัติ และทักษะด้านความคิด ในการปฏิบัติงานให้มีประสิทธิผลตามมาตรฐานที่ต้องการของอาชีพ (ชนะ กสิภาร์, 2550, หน้า 28) เมื่อผู้เรียนเข้าใจก็มีความต้องการจะเรียนสิ่งที่ตนชอบและก็ตรงกับความต้องการของอาชีพนั้น ๆ เป็นการให้ประสบการณ์ตรงในการทำงานจากสถานการณ์จริง มุ่งเน้นจัดตามความต้องการของสถานประกอบการเป็นส่วนใหญ่ (นวลจันทร์ ปุยะกุล, 2548 หน้า 710)
สอดคล้องกับงาน/อาชีพที่มีอยู่จริงในปัจจุบัน สมรรถนะของงานบางอาชีพ อาจจะล้าสมัยในปัจจุบัน ที่สถานศึกษาไม่ต้องจัดการเรียนการสอนอีก แต่เป็นเรื่องที่อาจจะเสริมเพิ่มเติมได้ ตัวอย่างเช่น อุปกรณ์เครื่องใช้บางอย่าง ซึ่งไม่เป็นที่นิยมและมีการพัฒนาให้เหมาะสมกับยุคปัจจุบันแล้ว ก็ใช้เครื่องใหม่แทน หรือบางงานเป็นงานใหม่ ก็สามารถปรับหลักสูตรให้สอดคล้องกับงานใหม่ได้
สามารถพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาได้ง่าย สำหรับสาขาวิชา สาขางาน รายวิชา ที่เกิดใหม่ตามความต้องการของสถานประกอบการ โดยไม่ต้องยึดติดกับหลักสูตรเดิม ปรับและเปลี่ยนให้เหมาะสมกับท้องถิ่นนั้น ๆ
สอดคล้องกับการประกันคุณภาพ ภายในและการประเมินคุณภาพภายนอกสถานศึกษาอาชีวศึกษา โดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.)
ข้อด้อย :
ขาดมาตรฐานอาชีพที่ต้องกำหนดโดยแต่ละเจ้าของอาชีพ ซึ่งไม่มีเจ้าภาพหรือสมาคมวิชาชีพจัดทำฐานสมรรถนะอาชีพไว้เหมือนกับต่างประเทศ (ชนะ กสิภาร์, 2549)
ต้องใช้ระยะเวลาในการจัดทำ หลักสูตรฐานสมรรถนะอย่างไรก็ตาม ในกรณีที่ยังไม่มีมาตรฐานวิชาชีพเกิดขึ้นการอ้างอิงหลักสูตรเพื่อใช้เป็นแนวทางของการพัฒนามาตรฐานก็น่าจะนับว่าดีกว่าไม่มีอะไรเสียเลย เพราะมาตรฐานวิชาชีพดังกล่าวที่ร่างขึ้นนั้นยังต้องมีการทวนสอบกับสถานประกอบการหรือผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียต่ออาชีพนั้น อีกประการหนึ่ง หากหลักสูตรที่มีนั้นเป็นที่ยอมรับของสถานประกอบการแล้วก็น่าจะนำมาใช้เป็นแนวทางในการร่างมาตรฐานวิชาชีพได้ (จะเด็ด เปาโสภา, 2550, หน้า 1)
ความเชื่อมโยงของมาตรฐานอาชีพ/มาตรฐานสมรรถนะกับมาตรฐานการศึกษา ณ วันนี้ยังไม่ชัดเจน
การประสานงานกับสถานประกอบการในเชิงรุก ที่คงจะต้องปรับแผนใหม่ โดยนำข้อมูลจากการจัดอาชีวศึกษาระบบทวิภาคี การจัดฝึกงาน 1 ภาคเรียน การฝึกงานปกติ มาทบทวนอีกครั้ง ถึงปัญหาและอุปสรรค จุดเด่น จุดด้อย เพราะเท่าที่ผ่านมา การมองจุดนี้ของสถานศึกษายังมีข้อจำกัด ความร่วมมือกับสถานประกอบการเพื่อจัดทำหลักสูตรร่วมมือหรือนำนักศึกษาเข้าไปฝึกงาน อาจจะเป็นการเข้าไปฝังตัวในงานนั้น ๆ เพื่อที่จะได้ข้อมูลและเนื้องานที่แท้จริง (พิมพร ศะริจันทร์, 2545)
เครื่องมืออุปกรณ์ที่จะต้องพร้อมสำหรับการจัดการเรียนการสอน กรณีที่การฝึกทักษะเบื้องต้นบางรายวิชา เพื่อให้นักเรียนนักศึกษามีสมรรถนะตรงกับงานอาชีพที่ต้องการ ตลอดจนทักษะในการใช้เครื่องมืออุปกรณ์ที่สถานศึกษาได้เตรียมบุคลากรไว้ได้พร้อมเพียงใด
ฐานการคิดเรื่องจัดทำหลักสูตร และสมรรถนะที่ได้ตอนนี้มาจากต่างประเทศ ซึ่งต้องนำมาปรับใช้กับอาชีพที่เหมาะสมกับบ้านเรา เพราะของไทยยังไม่มีอาชีพสมาคมรับผิดชอบโดยตรง และไม่ได้จัดทำไว้ กรณีตัวอย่างมาตรฐานอาชีพโรงแรมส่วนมากเป็นแบบสากล เหมือนกันทั่วโลก แต่หลังจากทำวิจัยพบว่า การวิเคราะห์หน้าที่งานฝ่ายต้อนรับส่วนหน้าของโรงแรมไทย มีจุดเด่นอยู่ที่การต้อนรับลูกค้าด้วยไมตรีจิตตามแบบวัฒนธรรม (รุ่งโรจน์ สีเหลืองสวัสดิ์, 2547 หน้า 732)
หลักสูตรฐานสมรรถนะของ สอศ. ที่กำลังดำเนินการอยู่ขณะนี้ บางส่วนยังเป็นฐานความคิดของครูเจ้าของสาขาวิชานั้น ๆ ไม่ได้มาจากเจ้าของอาชีพจริง ๆ หรือบางครั้งจำนวนตัวแทนจากอาชีพที่มาทำหลักสูตรก็จำกัดเฉพาะพื้นที่ส่วนกลาง ไม่หลากหลาย
สถานศึกษา : ที่จะนำหลักสูตรฐานสมรรถนะไปใช้กับสถานศึกษาที่จัดการอาชีวศึกษาทั้งภาครัฐและเอกชน จะมีข้อสังเกตคือ
บุคลากรในสถานศึกษา ขาดความรู้ความเข้าใจและหรือยังเข้าใจยังไม่ตรงกัน ในเรื่อง หลักสูตรฐานสมรรถนะ
หน่วยงานที่เจ้าภาพในเรื่องนี้ในระดับสำนัก ในระยะแรกก็ยังไม่ชัดเจนเพราะฐานความคิดนี้ ก็เป็นความหวังดีของหลายสำนักที่จะช่วยกันจัดทำ ทำให้สถานศึกษาก็ยังสับสน เมื่อส่งบุคลากรให้มารับความรู้เพื่อจะนำไปเผยแพร่
แหล่งค้นคว้าข้อมูล ทั้งข่าวสารและข้อมูลทางวิชาการ มีข้อจำกัดและไม่หลายหลาย ซึ่งต้องใช้เอกสารหรือยึดตำราของต่างประเทศเป็นแหล่งเสาะหาข้อมูลมาประกอบ อย่างไรก็ตามตอนนี้หลายหน่วยงานของภาครัฐบาลก็เร่งระดมจัดทำสมรรถนะในการทำงานของหน่วยงานขึ้น
ระยะเวลาในการจัดทำค่อนข้างจำกัด ในขณะที่นโยบายจากส่วนกลางให้เร่งดำเนินการปฏิบัติ ไม่ว่าจะเป็นการประกันคุณภาพภายใน มาตรฐานที่ 2 ข้อกำหนดที่ 2.1 ระบุว่า ร่วมมือกับสถานประกอบการในการพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงาน (สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา, 2550, หน้า 27) และการประเมินคุณภาพภายนอกสถานศึกษาอาชีวศึกษา โดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) มาตรฐานที่ 3 ตัวบ่งที่ 3.1 ระบุไว้ชัดเจนว่า การพัฒนาหลักสูตรแบบฐานสมรรถนะซึ่งต้องเน้นการปฏิบัติงานจริงเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในระดับสากล รวมถึงทวิภาคี (สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา, 2550, หน้า 2)
การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา มักจะมองการพัฒนาหลักสูตรทั้งโครงสร้างเป็นประเภทวิชา สาขาวิชา แต่ไม่ได้มองจากส่วนเล็ก ๆ ก่อน เช่น รายวิชา สาขางาน หรือรายวิชาของหลักสูตรระยะสั้น ที่สอดคล้องกับท้องถิ่นหรือความต้องการของตลาดแรงงาน ณ ท้องถิ่นนั้น ๆ
อ้างอิง
นางสาวพิมพร ศะริจันทร์. “ทิศทางของหลักสูตรฐานสมรรถนะ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้
จาก:http://www.nsdv.go.th/pr/text2007/standardbase.htm
