เรื่องเล่าเร้าพลัง
เรื่องเล่าเร้าพลัง
ชุดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้ทางธรณีวิทยา
ครูมัลลิกา ศุภมิตรศิริ
โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ลพบุรี
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥
ปัญหาของการเรียนรู้
1. ครูผู้สอนไม่มีเทคนิคการเรียนรู้ที่น่าสนใจ
2. นักเรียนไม่สนใจเรียน / ไม่ให้ความสำคัญในการเรียนรู้
รายละเอียดเรื่องเล่าเร้าพลัง
เนื่องด้วยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 ได้กำหนดหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยได้ปรับปรุงและเพิ่มเติมมาตรฐานการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สาระที่ 6 : กระบวนการเปลี่ยนแปลงของโลก และสาระที่ 7 :
ดาราศาสตร์และอวกาศ จากที่มีอยู่เดิม คือสาขาเคมี ชีววิทยา และฟิสิกส์ ซึ่งทำให้ขาดครูผู้สอนที่เชี่ยวชาญเฉพาะทาง
เมื่อข้าพเจ้าได้รับหน้าที่ให้เป็นครูผู้สอนในรายวิชา โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ จึงได้เข้าร่วมการอบรมจากหลายสถาบัน ได้แก่ ภาควิชาธรณีวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี และกรมทรัพยากรธรณีวิทยา ทำให้ข้าพเจ้ามีความรักในสาขาวิชาธรณีวิทยา จึงทำให้ข้าพเจ้าศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ มากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะมีนิทรรศการที่ไหน หนังสือและตำราจะแพงสักเท่าใด ข้าพเจ้าก็จะต้องเป็นเจ้าของให้ได้ แม้ว่าจะเป็นการผ่อนชำระหลาย ๆ เดือนข้าพเจ้าก็ยินดี
ยิ่งศึกษาก็ยิ่งทำให้เกิดความมั่นใจ และอยากจะเห็นของจริงมากยิ่งขึ้น ข้าพเจ้าจึงเรียนเสนอท่านผู้อำนวยการ เพื่อขออนุญาตนำนักการภารโรงออกไปสำรวจหินในพื้นที่ใกล้โรงเรียนในเขตอำเภอโคกสำโรง ได้แก่ หินแอนดีไซด์เขาวงพระจันทร์, แร่เหล็กและแร่แคลไซด์เขาทับควาย หินฮอนเฟลส์เขาสะพานนาค,หินปูนฟอสซิลเขากะโหลก, หินไดออไรด์เขาดิน, หินทรายเขาเพนียด หินบะซอลต์เขาจรเข้ ที่อำเภอเมือง ได้แก่ แร่ควอตซ์เขาพระงาม,หินปูนปนเชิร์ตโคกกระเทียม หินปูนฟอสซิลเขาสามยอด ที่อำเภอท่าวุ้ง ได้แก่ หินปูน-หินอ่อน-แร่แคลไซด์เขาสมอคอน ที่อำเภอบ้านหมี่ ได้แก่ หินปูนเขาวงกต และที่อำเภอโคกตูม ได้แก่ หินอ่อนและเหมืองแร่แคลไซด์
นับจากนั้นมา
ที่โรงเรียนของข้าพเจ้าก็จะเต็มไปด้วยตัวอย่างชนิดของ หิน ดิน แร่ ที่กองอยู่ตามมุมต่าง ๆ ของอาคารเรียน ท่านผู้อำนวยการซันฟา ธโนปจัย จึงได้สร้างห้องธรณีวิทยาให้ข้าพเจ้าได้เก็บและจัดตัวอย่างหิน โดยได้รับการสนับสนุนจากท่านผู้บริหาร และได้รับความร่วมมือจากคณะครู นักการภารโรง นักเรียนและผู้ปกครอง ที่ได้เห็นความสำคัญของการจัดแหล่งเรียนรู้ทางธรณีวิทยา นับตั้งแต่นั้นมา แหล่งเรียนรู้ด้านต่าง ๆ ภายในโรงเรียนก็เริ่มทยอยเกิดขึ้นมา ได้แก่ สวนหิน สวนฟิสิกส์ สวนพฤกษศาสตร์ บ้านพลังงานแสงอาทิตย์ ห้องธรณีวิทยา ห้องพรรณไม้ ห้องสัตววิทยา ห้องเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ห้องไบโอดีเซล และถังพลังงานก๊าซชีวภาพ ทั้งนี้เพื่อให้โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ลพบุรี ได้เป็นศูนย์รวมแหล่งเรียนรู้ สำหรับนักเรียนโรงเรียนจุฬาภรณ์ฯ ต่อไป
การพัฒนาได้เริ่มเกิดขึ้นต่อไปอีก เมื่อโรงเรียนต่าง ๆ มาขอเข้าเยี่ยมชม และมากขึ้นเรื่อย ๆ จนได้วิวัฒนาการเป็นการจัดค่าย 1 คืน 2 วันบ้าง, 2 คืน 3 วันบ้าง จนกลายมาเป็น 5 คืน 5 วัน เมื่อโรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ทั้ง 12 โรงทั่วประเทศมาเข้าค่ายพัฒนาการเรียนรู้ทางด้านธรณีวิทยาและในที่สุดกลุ่มโรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ก็บรรจุเอาค่ายธรณีวิทยา เป็นโครงการต่อเนื่องมาถึงปีการศึกษา 2551 สำหรับโรงเรียนต่าง ๆ ที่ได้มาเข้าค่ายธรณีวิทยาตามหลักสูตรที่ข้าพเจ้าได้พัฒนาขึ้นมา ได้แก่ โรงเรียนวัดน้อยใน โรงเรียนวัดบวรนิเวศน์ โรงเรียนศีลาจารพิพัฒน์ โรงเรียนไตรคามวิทยา โรงเรียนอนุบาลลพบุรี โรงเรียนมาบตะโก โรงเรียนค่ายนารายณ์ โรงเรียนพัชรกิติยาภา โรงเรียนพัฒนานิคม กลุ่มโรงเรียนมัธยมจังหวัดลพบุรี และโรงเรียนในศูนย์เขาวงพระจันทร์ ศูนย์ตะวันสีทอง ศูนย์โคกสำโรงสัมพันธ์ ศูนย์เกาะแก้ว เป็นต้น
ทั้งนี้ข้าพเจ้าได้เปิดชุมนุมนักธรณีวิทยารุ่นเยาว์ ฝึกให้นักเรียนโรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ลพบุรี ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2-3-4-5 เป็นวิทยากรน้อย เพื่อช่วยคณะครูกลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ตามความเหมาะสม เช่น ถ้าระดับชั้นประถมมาเข้าค่าย ก็จะให้พี่ ม.2-3 เป็นวิทยากร ถ้าระดับชั้นมัธยมมาเข้าค่าย ก็จะให้พี่ ม.4-5 เป็นวิทยากร แต่ถ้ามีคณะท่านผู้ใหญ่มาเยี่ยมชม ก็จะคัดเลือกวิทยากรน้อยดีเด่น มาต้อนรับ และพาเยี่ยมชม เช่น การอบรมครูวิทยาศาสตร์จังหวัดลพบุรี คณะดูงานจากประเทศจีน คณะผู้บริหารในเขตพื้นที่จังหวัดชลบุรีทั้งเขต 1-2 คณะครูที่เข้าอบรมธรณีวิทยาจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะครูที่เข้าอบรมธรณีวิทยาจากมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร และที่เป็นเช่นนี้ได้ก็เพราะได้รับความอนุเคราะห์จากกรมทรัพยากรธรณีวิทยาฯ ที่ได้ให้คำแนะนำ และส่งเสริมทางด้านวิชาการ และการออกสำรวจ นั่นเอง
นวัตกรรม
นับตั้งแต่นั้นมาคณะครูและนักเรียนก็เริ่มให้ความสนใจทางด้านธรณีวิทยามากขึ้น เมื่อเทียบกับครั้งที่ข้าพเจ้าบุกเบิกอยู่คนเดียว และเริ่มมีเพื่อนใกล้ชิดมาช่วยเหลือ ต่อมาก็มีผู้บริหารมาให้การสนับสนุน และในที่สุดก็มีบุคคลภายนอกมาให้ความสนใจ
ข้าพเจ้าจึงได้เขียนหลักสูตรวิชาวิทยาศาสตร์เพิ่มเติมขึ้นมา คือรายวิชา หิน ดิน แร่ รหัสวิชา ว 30203 เปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ตั้งแต่ปีการศึกษา 2548 นับถึงวันนี้เป็นเวลา 4 ปี และได้ส่งผลงานทางวิชาการ ครู ค.ศ.3 เมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2551 ที่ผ่าน ด้วยนวัตกรรม
ชุดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้ทางธรณีวิทยา “เรื่องหิน”
การสร้างชุดกิจกรรมเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ครั้งนี้ ข้าพเจ้าได้รวบรวมผลงานต่าง ๆ ที่ข้าพเจ้าได้ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทำมาตลอดระยะเวลา 4 ปี ดังนี้คือ
1. กิจกรรมถามตอบ-รอบรู้
2. กิจกรรมแววนักวิทยาศาสตร์
3. กิจกรรมปริศนาคำศัพท์
4. กิจกรรมเพลงกลอนสอนจำ
5. กิจกรรมนักธรณีน้อย
6. กิจกรรมรู้รอบตอบเพิ่ม
7. กิจกรรมบูรณาการงานสร้าง
8. กิจกรรมเรียงร้อยถ้อยคำ
จากการทำวิจัย กิจกรรมที่นักเรียนชอบมากที่สุด คือกิจกรรม เพลงกลอนสอนจำ ซึ่งข้าพเจ้าใส่เนื้อร้องตามทำนองที่ข้าพเจ้าเคยได้ยินได้ฟังมา ถึงจะโบราณไปบ้าง แต่ก็ทำให้นักเรียนจดจำเนื้อหาได้อย่างสนุกสนาน ซึ่งข้าพเจ้าใช้บทเพลงเหล่านี้สรุปเนื้อหาบ้าง นำเข้าสู่บทเรียนบ้าง ตามความเหมาะสม
ข้าพเจ้าขอนำเสนอตัวอย่างสื่อบทเพลงช่วยสอนทางธรณีวิทยาดังต่อไปนี้..........
1. เพลงดาวโลก
ทำนอง อุทยานดอกไม้พอได้เรียนธรณีวิทยา โลกกำเนิดมาครั้งในอดีตหลายพันล้านปี
มหัศจรรย์ยุคปัจจุบันเป็นตัวบ่งชี้ อดีตเรานี้เหลือที่จะพรรณนา
ทฤษฎีบิกแบง มวลสารระเบิดรุนแรงแล้วรวมเป็นกาแล็กซี
โลกของเรา...ใบนี้... เป็นดาวเคราะห์หินในจักรวาล.
2. เพลงวัฎจักรหิน
ทำนอง รำวงลอยกระทงเมื่อโลกเกิดขึ้นมา แมกมา-ลาวา เย็นตัวอยู่
มีหลักฐานให้ดู พวกเราย่อมรู้คือหินอัคนี
อิกมะอิกคนัก อักมะอัคนี
อัคนีเกิดแล้วล้านปีไม่แคล้วกลายเป็นหินตะกอน
กอนมะกอนตะกัก กักมะกักตะกอน
โดนดันโดนร้อนกลายเป็นหินแปร(ซ้ำ)
3. เพลงเก็บหิน
ทำนอง บัวตูมบัวบาน- ขึ้นรถบัสคันใหญ่ ไปเราไปเก็บก้อนหิน มีหินมากมายในลพบุรี
มองดูให้ดีจะเข้าใจ มีภูเขาไฟใกล้หินอัคนี เอื้อมมือไปหยิบมาดู
อู้ฮู้! หินอัคนีก้อนใหญ่ ยกขึ้นมามือก็สั่นแกว่งไกว
จะหยิบดีไหม แอนดีไซด์ ไดออไรด์ แกรนิต บะซอลต์
- ขึ้นรถบัสคันเก่า พาพวกเราไปแบกหินนั่นหินตะกอนดูมากมี
มีหินดีดีดูมากมายหินปูน หินทราย หินกรวด หินดินดาน ย่อตัวไปแบกขึ้นมา
อ้าฮ้า! หินตะกอนก้อนใหญ่ แบกขึ้นมาตัวก็สั่นแกว่งไกว
จะแบกดีไหม หินปูน หินทราย หินกรวด หินดินดาน
- ลงรถบัสขึ้นเขา ชวนพวกเราไปเอาหิน มีหินตะกอน แปร อัคนี
มีอัคนี แปร หินตะกอน มีหินตะกอน แปร อัคนี ก้มหัวดันขึ้นเซโซ
โอ้โฮ้! หินแปรก้อนหญ้าย ใหญ่ ดันขึ้นมาหัวก็สั่นแกว่งไกว
จะดันดีไหม หินอ่อน หินชนวน หรือหินฮอนเฟลส์
**********************
ใน เรื่องเล่าเร้าพลัง ของครูมัลลิกา ศุภมิตรศิริ โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย ลพบุรี
ความเห็น (1)
ลพบุรีแผ่นดินทองของประเทศ อาณาเขตภูเขาไฟใกล้แหล่งแร่
เทอร์เชียรี่ ควอเทอร์นารี่ ยุคนี้แน่ ล้านปีแผ่แพร่ทรัพยากรธรณี