การรายงานคัมภีร์ "โพสะราดและสังคะปะกอน" นี้ หากจะแปลเป็นภาษาไทยแท้ ๆ ผมเกรงว่าจะผิด ๆ ถุก ๆ เพราะเป็นภาษากฎหมายโบราณ เปรียบก็คงราวแปลโองการโบราณต่าง ๆ ของไทย มาเป็นภาษาปัจจุบันมีทั้งภาษามคธ บาลี สันสกฤติ มอญ เขมร ปนอยู่อย่างขรึมขลังตามแบบโองการนั้น ๆ ดังนั้นผมจึงถอดภาษาลาวที่อ่านได้อย่างตรงตัวแบบลาว (ตรงไหนน่างงก็จะขอวงเล็บอธิบาย หรือยกไปอธิบายศัพท์ที่ควรทราบ) คิดดูแล้วน่าจะคล่องในการรายงานกว่าการถอดมาเป็นไทยแต่ต้องอิงรากศัพท์บาลีสันสกฤติแบบโบราณตลอด ผมเองก็ไม่ถนัด... จึงขอเริ่มเลยครับ
(เกริ่นนำ) สุพมมะสัดตุ จุนละสังกาด 1137 สัดทะสังวัดสะระนักสัดตินิสิก ทุติยะสาตะมาเส สุกะปักเข สัดตะมิติดถี สุกะระวาเร
"ข้าพะพุดทะเจ้าหลวงทัมมะสาด พิเคาะดูลักขะนะอุทอนผูกเป็นกอนก่าวไว้ โดยไนยะสังเขบ แต่ใจความตามลักขะนะอุทอน 5 สะถาน กะแสพะไอยะการกำนดเก่า (กระแสพระอัยการกำหนดกล่าว) อันพะบาดสมเด็ดพะบอรมมะนาด พะพุดทิเจ้าอยู่หัวแต่ก่อน หากบันยัดไว้โดยบูฮานนะราชะวิไนให้เป็นที่คำนับแก่ผู้พิพากสาการะกานยู่ ปะทับรับฟ้องอุทอน ถ้อยคำราสะดอน (ราษฎร) จะก่าวหา ให้เป็นทิตานุทิตะปะโยชะนะ โดยโคสะนาการไปในอะนาคด จึงมีพะนาสิถาน (พะสุระสีหะนาด, พะราชโองกาน?) กำนดชอบและผิด (กำหนดถูกและผิด)เป็นนิมิดที่จะให้เสียซับสิ่งของต้องราชะทันในปัดจุบันมากหลายขอถา (คาถา) หวายเหดมิควนจะให้เดือดฮ้อน แม่นบ่ฮู้ลักขะนะอุทอน 5 ปะกาน อันขัดติยะราชะบูฮานกล่าวไว้ สับพะทุกข้อจึงปงให้ เพาะโลบหลงและโง่นั้น"
วงเล็บตรง "(พะสุระสีหะนาด, พะราชโองกาน?)" เป็นวงเล็บจากต้นฉบับภาษาลาวของสำลิด บัวสีสะหวัด ครับ ท่านคงไม่แน่ใจว่า "พะนาสิถาน" นี้จะใช่ความหมายที่แปลว่าพระสุรเสียงหรือพระราชโองการหรือเปล่า ท่านจึงใส่เครื่องหมายคำถามไว้
มีตัวอักษรที่ออกจะใกล้เคียงกัน คือตัว ร. รด (รถยนต์นี่แหละครับ) กับ ฮ.เฮือน (บ้านเรือน) ต้องอ่านตามความหมายจึงจะแยกออกได้ง่ายครับ เช่น "ขัดติยะราชะบูฮาน" หมายถึง ขัตติยราชโบราณ เป็นต้น
บันทึกเรื่อง คัมภีร์ "โพสะราดและสังคะปะกอน" มาได้ 3 ตอน ยังไม่ได้ขึ้นเนื้อหากฎหมายเลยครับ ตอนหน้าว่าด้วยลักษณะอุทธรณ์ 9 ประการครับ
อ้างอิง
สำลิด บัวสีสะหวัด. 1996. คำพีโพสะราดและสังคะปะกอน กฎหมายบูฮานลาว. เวียงจัน : มูนนิทิโตโยตาแห่งปะเทดยี่ปุ่น.
สวัสดีครับท่านครูชา
ยากกับการแปลอย่างสาหัสจริงๆครับ
แต่คงไม่เหนือกำลังครูชาแน่ๆ จะคอยติดตามอ่านครับ
ส่วนผมมีโครงการจะถอด ประเพณีวัฒนธรรม จาก
มหากาพย์ท้าวฮุ่งท้าวเจือง หากมีโอกาสครับ