เรื่องราวในวิถีคนเบาหวาน

การดูแลผู้ป่วยเบาหวานให้ผู้ป่วยปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อน ต้องให้ความสนใจกับเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยในวิถีชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว

เก็บมาเล่าต่อ จากเวที KM เบาหวานที่กระบี่  วันที่ 6 ธันวาคม 2550

น้องจีรนุช RN หอหลังคลอด ร.พ.กระบี่ เล่าเรื่องคนไข้ที่เจอว่ามีคนไข้เป็นเบาหวานซึ่งก่อนตั้งครรภ์สามารถคุมระดับน้ำตาลได้แต่พอตั้งครรภ์และคลอดบุตรแล้ว เธอคุมระดับน้ำตาลไม่ได้จึงหมดกำลังใจและซึมเศร้า  น้องจีรนุชได้มีโอกาสดูแลผู้ป่วยรายนี้ เมื่อพูดคุยกันก็ได้ประวัติว่า คนไข้กินเก่งและกินทั้งวัน จึงให้คำแนะนำเกี่ยวกับการจัดเวลากินอาหาร และ ประเภทของอาหารที่ควรกิน เมื่อติดตามหลังให้คำแนะนำในวันต่อๆมา คนไข้สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ จนในที่สุดก็ได้กลับบ้าน 

เคล็ดลับที่น้องจีรนุชเล่าสู่กันฟังว่า ที่น้องสามารถช่วยคนไข้จนคุมเบาหวานได้สำเร็จนั้น ทำเพียงแค่ให้คำแนะนำการกินอาหารกับการควบคุมเบาหวานที่ชัดเจนแก่ผู้ป่วยเท่านั้น  น้องเล่าว่าน้องมีความสุขและภูมิใจมากที่น้องได้ช่วยผู้ป่วย

น้องนวลละออง RN หอพิเศษสงฆ์ ร.พ.กระบี่ เล่าถึงคนไข้รายหนึ่งว่า รู้ตัวว่าเป็นเบาหวานเมื่อมีแผลโดนตะปูตำมาแล้วต้องมาร.พ. เพราะแผลติดเชื้อ  ครั้งแรกที่ตรวจ พบน้ำตาลในเลือดสูงมาก พอรู้ว่าเป็นเบาหวาน ทั้งคนไข้และญาติต่างไม่กล้ารับประทานอาหาร และเครียด แม้พยาบาลจะเข้าไปให้คำแนะนำวิธีรับประทานอาหาร ออกกำลังกายแล้ว การติดตามผลการดูแลตนเองในระหว่างอยู่ร.พ.ก็ยังพบว่า น้ำตาลในเลือดไม่ลด เมื่อถูกถามบ่อยๆว่า รับประทานอะไรบ้างจึงทำให้น้ำตาลสูง ภายหลังคนไข้เลยอดไม่ค่อยกินอะไร ระดับน้ำตาลที่ติดตามได้จึงแกว่งๆ สูงบ้างต่ำบ้าง  ญาติเล่าว่า อยู่ที่บ้าน คนไข้จะรับประทานเยอะมาก และกินไม่เป็นเวลา อยู่ที่ร.พ. ญาติจึงเอาของกินมาฝากเยอะ 

น้องนวลละอองบอกว่า เธอได้ให้คำแนะนำคนไข้เกี่ยวกับการจัดเวลากินอาหาร ให้กำลังใจในการปรับวิธีการกินอาหารตลอดเวลาที่นอนอยู่ร.พ. และให้คำแนะนำญาติเกี่ยวกับการนำของมาเยี่ยมไข้อย่างสม่ำเสมอ  จึงทำให้คนไข้รายนี้สามารถคุมระดับน้ำตาลได้

น้องแอ๊ว วิสัญญีพยาบาลของร.พ.กระบี่ ชอบออกกำลังกาย เธอจะออกกำลังกายด้วยการเล่นเทนนิสทุกวัน วันหนึ่งเธอเจอหญิงสูงอายุคนหนึ่งระหว่างไปออกกำลังกาย คุยไปคุยมาจึงรู้ว่า ผู้สูงอายุหญิงรายนี้เป็นเบาหวาน และคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้ จนหมอวางแผนจะให้ใช้อินซูลินรักษา  คุณป้าเล่าว่า แต่ละวัน คุณป้าจะกินอาหารเยอะที่มื้อเย็น มื้อเช้ากินขนมจีนบ้าง ปาท่องโก๋บ้าง  เธอเลยแลกเปลี่ยนความรู้กับคุณป้าเรื่องการกินอาหารที่เธอปฏิบัติตัวอยู่  เมื่อพบกันในเวลา 3 เดือนให้หลัง คุณป้าเล่าให้เธอฟังด้วยความภาคภูมิใจว่า คุณป้าคุมระดับน้ำตาลได้แล้ว หมอบอกว่าไม่ต้องใช้ยาฉีดแล้ว แถมคุณป้ายังเอาเรื่องที่เธอแนะนำไปเล่าต่อ ด้วยความภูมิใจในตนเองที่เป็นแบบอย่างให้คนไข้เบาหวานได้

การใช้ทักษะการสอนแนะวิธีประยุกต์ใช้ความรู้ให้เข้ากับการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วย  ทักษะการเสริมพลังสร้างความมั่นใจให้ผู้ป่วย การให้กำลังใจ และทักษะการปรับพฤติกรรมส่วนบุคคลเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดี  จะช่วยให้การเสริมพลังได้ผลง่ายขึ้น

เก็บเรื่องเหล่านี้มาเล่าเพื่อเตือนให้เห็นประเด็นสำคัญที่อาจมองไปไม่ถึงในวิถีชีวิตของผู้ป่วย