เรียนรู้ด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น

ข้าพเจ้า  ได้รับผิดชอบในการสอนในหลายสาระวิชา  แต่วิชาที่ข้าพเจ้าประทับใจ  คือ  การสอนรายวิชามัดหมี่ลายผ้าไหมสุรินทร์  สอนนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่  3   อาจเนื่องมาจากข้าพเจ้าไม่มีความสามารถในการสอนวิชานี้เลย  หรือมองอีกด้านหนึ่งคือ  ข้าพเจ้าไม่มีประสบการณ์การมัดหมี่ลายผ้าไหมเลยแม้แต่นิดเดียว  ข้าพเจ้าได้รับผิดชอบสอนวิชานี้โดยไม่มีพื้นฐานความรู้เลย  แต่ข้าพเจ้าได้พยายามดำเนินการจัดการเรียนการสอนขึ้น  โดยอาศัยทฤษฎีที่ถูกเขียนขึ้นมา  ข้าพเจ้าได้ศึกษาข้อมูลทาง  Internet  และหาความรู้เรื่องตำนานผ้าไหมสุรินทร์  และลายผ้าพื้นเมืองสุรินทร์  เมื่อการเรียนเรื่องทฤษฎีจบสิ้นลง  จำเป็นอย่างยิ่งที่ข้าพเจ้าจะต้องจัดการเรียนในภาคปฏิบัติ  ข้าพเจ้าได้ไปเรียนรู้การมัดหมี่จากภูมิปัญญาท้องถิ่น  ชื่อ  พี่สง่าม  แสนกล้า  ซึ่งเป็นบุคคลที่ถือเป็นครูของข้าพเจ้า  ท่านอาศัยอยู่ที่บ้านหนองยาว  ตำบลกระหาด  อำเภอจอมพระ  จังหวัดสุรินทร์  เมื่อเริ่มเรียน  ข้าพเจ้ารู้สึกท้อแท้และสับสนมาก  แต่ก็ได้พยายามเพราะข้าพเจ้าเชื่อมั่นว่า  “ความพยายามอยู่ที่ไหนความสำเร็จก็อยู่ที่นั่น”    และแล้วผลของการพยายามของข้าพเจ้าสามารถทำให้ข้าพเจ้าสามารถเข้าใจขั้นตอนของการเตรียมเส้นไหมสำหรับการมัดหมี่  และรู้ขั้นตอนการมัดหมี่  พร้อมทั้งการออกแบบลายมัดหมี่  ข้าพเจ้าไม่อาจที่จะถ่ายทอดความรู้ของข้าพเจ้าได้ทั้งหมด  การจัดการเรียนการสอนจึงต้องอาศัยภูมิปัญญาท้องถิ่นมาช่วยสอนด้วย  การสอนเป็นไปด้วยความสนุกสนาน  ข้าพเจ้าจำได้ว่าเวลาไปเปิดรับนักเรียนที่สนใจมาเรียนหลักสูตรท้องถิ่นรายวิชามัดหมี่นั้น  มีนักเรียนสนใจน้อยมาก  บ่อยครั้งที่จะต้องมีอาจารย์บังคับให้นักเรียนลง  เพราะนักเรียนให้เหตุผลเช่นเดียวกับที่ข้าพเจ้าเองเคยรู้สึก  คือ  การมัดหมี่เป็นเรื่องที่ยากมากสำหรับนักเรียน  แต่เมื่อนักเรียนต้องเข้ามาเรียนจากเหตุผลที่หลากหลาย  ทั้งถูกบังคับและมาด้วยความสมัครใจ  ผลก็คือหลังจากที่นักเรียนเรียนแล้วนักเรียนมีความชอบและสามารถมัดหมี่ลายผ้าไหมสุรินทร์ได้  อย่างน้อยคนละ  1  หัว  และสามารถนำไปทอเป็นผ้าได้ประมาณเท่ากับผ้าถุง  1  ผืน ซึ่งนักเรียนล้วนมีความภูมิใจในเอกลักษณ์ของคนสุรินทร์  เป็นอย่างยิ่ง

                ผลสำเร็จที่เกิดขึ้น  ข้าพเจ้าขอยกความดีทั้งหมดให้กับความพยายามของภูมิปัญญาท้องถิ่น  คุณครูสง่าม  แสนกล้า  ที่เสียสละเวลา  และอุปกรณ์  อันเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียน  และขอขอบใจนักเรียนที่ให้ความร่วมมือในการเรียนรายวิชามัดหมี่ลายผ้าไหมสุรินทร์จนประสบความสำเร็จระดับหนึ่ง  เนื่องจากการมัดหมี่ลายผ้าไหม  เป็นศาสตร์ที่ยากพอสมควรสำหรับนักเรียนวัยนี้

[ว่าที่ ร.ต. วุฒิชัย สังข์พงษ์]

ความพยายามของครูเห็นผลจริงๆครับ ภูมปัญญาท้องถิ่นได้รับการสืบสานต่อ

แม้เพียงผ้าคนละผืนก็ยังดีกว่าเส้นไหมที่ไม่ได้ทักทอ แม้เส้นไหมหนึ่งเส้นก็ยังดีกว่ารังไหมที่ยังไม่ได้ปั่น

แม้รังไหมหนึ่งรังก็ยังดีกว่ารังแคที่ทำให้คันศรีษะ(ล้อเล่นนะครับ)