เมืองน่าอยู่ คือเมืองที่ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุข มีความสุขกายสุขใจในที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย มีน้ำดื่มน้ำใช้และอาหารสะอาด มีรายได้ที่พอเพียงต่อการครองชีพ และได้รับบริการสาธารณสุขขั้นพื้นฐานอย่างเท่าเทียมทั่วถึง โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของชุมชน มีการสืบทอดรักษาและปรับใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น และเมืองที่พัฒนาให้กรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข ได้เล็งเห็นว่า กระบวนการเมืองน่าอยู่เป็นก้าวสำคัญในการดำเนินงาน จึงได้กำหนดกระบวนการพัฒนาเมืองน่าอยู่ด้านสุขภาพขึ้น โดยมี
องค์ประกอบสำคัญ 5 องค์ประกอบ ได้แก่
1.องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีนโยบายและแผนการดำเนินงานเมืองน่าอยู่ด้านสุขภาพ
2.เจ้าหน้าที่หรือบุคคลากรที่รับผิดชอบงานด้านสุขภาพได้รับการอบรม/ประชุม/สัมมนาเกี่ยวกับเมืองน่าอยู่/การบังคับใช้กฎหมาย
3.มีภาคีเครือข่ายหรือผู้นำชุมชน เข้ามาส่วนร่วม ในการดำเนินงานเมืองน่าอยู่ด้านสุขภาพ
4.มีเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และมีการศึกษาดูงานในระดับเทศบาล
5.มีการพัฒนาระบบฐานข้อมูลทางด้านสุขภาพ
ขั้นตอนการดำเนินงานเมืองน่าอยู่สู่เมืองไทยแข็งแรง
1.องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับ เทศบาล/ อบต.รับหลักการเมืองน่าอยู่ มีนโยบายและแผนการดำเนินงาน ด้านการส่งเสริมสุขภาพ ด้านการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อม
2.มอบหมายผู้รับผิดชอบหลักที่ชัดเจนในการประสานงาน ภายในและภายนอกองค์กร
3.ค้นหาภาคีร่วมในการพัฒนา จากองค์กร ต่างๆ ทั้งภาครัฐ เอกชนประชาชน เช่น โรงพยาบาล โรงเรียน วัด ฯลฯ
4.ส่งเสริมพลังชุมชนและภาคีต่างๆ จัดตั้งกลุ่มชนรม และให้กลุ่มต่างๆมีส่วนร่วมในการดำเนินงานตลอดจนการสนับสนุนการดำเนินงานของกลุ่มชนรมต่างๆ
5.จัดทำระบบฐานข้อมูลด้านสุขภาพ เพื่อใช้ในการประเมินผล และพัฒนางานต่อไป
6.เทศบาล/อบต.ประเมินตนเองในการดำเนินงานตามกระบวนเมืองน่าอยู่ และส่งแบบประเมินตนเอง ให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเพื่อขอรับการประเมินรับรอง
7.สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดออกประเมินรับรองเทศบาล/ อบต.ที่ขอรับการประเมินและส่งรายชื่อองค์กรที่ผ่านการประเมินรับรองให้ศูนย์อนามัยที่ 7
8.ศูนย์อนามัยที่ 7 ออกเยี่ยมแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานกับ เทศบาล/ อบต.ที่ผ่านการประเมินรับรอง
ตัวชี้วัดหลัก
1. เทศบาลผ่านเกณฑ์ด้านกระบวนการเมืองน่าอยู่ด้านสุขภาพ ร้อยละ 65
2. องค์การบริหารส่วนตำบลขนาดใหญ่ผ่านเกณฑ์กระบวนการเมืองน่าอยู่ด้านสุขภาพ ร้อยละ 40
3.เจ้าพนักงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น(อย่างน้อยแห่งละ 1 คน)ได้รับการอบรมด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม(ขั้นพื้นฐาน)ร้อยละ 30ของ อปท.
4. โรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขมีการจัดการมูลฝอยติดเชื่อตาม พรบ.การสาธารณสุข พงศ. 2535 ร้อยละ 15
5. เทศบาลออกเทศบัญญัติด้านอาหารปลอดภัย ตาม พรบ. การสาธารณสุข พ.ศ. 2535 ร้อยละ 74
ตัวชี้วัดรอง
1. สถานที่ราชการ(ที่ว่าการอำเภอ)ได้มาตรฐานสถานที่ทำงานน่าอยู่น่าทำงาน ร้อยละ 30
2. สถานที่แต่งผลเสริมสวยและสถานบริการสปา ได้มาตรฐานการสุขาภิบาล ร้อยละ 10
3.การพัฒนาการท่องเที่ยว
- โรงแรมระดับ 5 ดาว ในจังหวัดเป้าหมายการท่องเที่ยว ได้รับการพัฒนาตามเกณฑ์โรงแรงน่าพัก ร้อยละ 50
- สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ได้รับการพัฒนาด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมตามเกณฑ์ 12 แห่ง (ศูนย์ละ 1 แห่ง)
แบบประเมินตนเองเมืองน่าอยู่