เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า : สุภาษิตที่ยังใช้ได้ทุกกาล
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า : สุภาษิตที่ยังใช้ได้ทุกกาล
สุภาษิตที่ถือว่าเก่าแก่แพร่หลายกันมานานเล่มหนึ่งก็คือ สุภาษิตพระร่วง ซึ่งพระยาลิไททรงพระราชนิพนธ์ไว้แต่ครั้งสมัยสุโขทัย หรือ เมื่อ 700 กว่าปีมาแล้ว แม้เวลาจะล่วงเลยนานถึงเพียงนี้ บ้านเมืองเปลี่ยนแปลงจนเข้าสู่ยุคแห่งความเจริญทางเทคโนโลยี แต่สุภาษิตหลายสำนวนในเล่มนี้ก็ยังทันสมัย นำมาใช้เตือนสติ และเป็นแนวทางการดำเนินชีวิตได้ดี อย่างเช่น สุภาษิตสำนวนที่จะนำมาพูดในบันทึกนี้ครับ
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า
ขออธิบายคำศัพท์ก่อน
เถื่อน หมายถึง ป่า , เรานำคำว่าเถื่อนมาใช้ประกอบเป็นคำใหม่ได้หลายคำ ที่มีความหมายโดยตรงได้แก่ ไก่เถื่อน (ไก่ป่า) , คนเถื่อน (คนป่า) , ผีเถื่อน (ผีป่า) , เถื่อนถ้ำ (ถ้ำในป่า)
ทีนำมาใช้ในความหมายโดยเปรียบเทียบ โดยเทียบเคียงจากความหมายของป่าที่หมายถึง ไร้อารยธรรม ไม่มีวัฒนธรรมอย่างสังคมเมือง หรือไร้ระเบียบ กฎหมายที่จะควบคุมถึง ได้แก่ ป่าเถื่อน (ไร้อารยธรรม) , คนเถื่อน (คนที่ไม่มีวัฒนธรรมอย่างคนเมือง หรือ คนที่เข้าเมืองผิดกฎหมาย ไม่ปรากฏอยู่ในทะเบียนบ้าน ไม่มีบัตรประชาชน) , ของเถื่อน (สินค้า สิ่งของหนีภาษี สินค้าที่ลักลอบเข้ามาขาย) , ไม้เถื่อน (ไม้ที่ลักลอบตัด ไม่ได้ขออนุญาตจากทางการ) , นิสัยเถื่อน (นิสัยพาลเกเร ไร้อารยธรรม นิสัยที่คนดีๆ ไม่ทำกัน ชอบทำรุนแรง) , หมอเถื่อน (หมอที่ไม่มีใบอนุญาตประกอบโรคศิลป์) , หวยเถื่อน (หวยใต้ดิน ผิดกฎหมาย) , ปืนเถื่อน (ปืนที่ไม่ได้รับอนุญาตให้ครอบครอง) ฯลฯ
ส่วนคำว่า พร้า ก็หมายถึง มีด เช่น มีดพร้า (เป็นคำซ้อน)
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า แปลตามศัพท์โดยตรงหมายถึง เข้าป่าอย่าลืมมีด นั่นเอง แต่ถ้าแปลโดยเปรียบเทียบตามจุดประสงค์ของสุภาษิตที่ใช้เป็นข้อคิด เตือนใจ ก็หมายถึง ให้รู้จักเตรียมพร้อม รอบคอบ ไม่ประมาท
ที่มาของสุภาษิตก็คือ ในสมัยโบราณนั้น บ้านเมืองยังไม่เจริญนัก การเดินทางระหว่างเมือง ต้องผ่านป่าเขาลำเนาไพร ซึ่งยังมีความอุดมสมบูรณ์อยู่มาก ป่าที่เห็นอยู่ในปัจจุบันถูกแผ้วถางเหลือเพียงสัก 23 % ของพื้นที่ แต่ในอดีตเชื่อว่ามีไม่ต่ำกว่า 80 % ของพื้นที่ ทีนี้ การเดินทางในป่าก็ต้องเตรียมพร้อม ไม่ว่าจะเป็นของกินระหว่างการเดินทาง สิ่งของที่จำเป็นในการเดินป่าจำพวก ภาชนะ ผ้านุ่งผ้าห่ม กระบอกน้ำ ไฟ ยา อาวุธ รวมไปถึงมีดพร้า ซึ่งขาดไม่ได้ เพราะมีดพร้ามีไว้สำหรับแผ้วถางทางเดินให้สะดวก ใช้ตัดกิ่งไม้ ฟืน เพื่อก่อไฟยามค่ำคืนป้องกันสัตว์ร้าย หุงหาอาหาร ใช้ล่าสัตว์เพื่อนำมาประกอบอาหาร และใช้ป้องกันตัวจากสัตว์ร้ายและโจร
ผมนึกถึงสมัยเด็กมัธยมตอนเข้าค่ายลูกเสือ ก่อนเดินทางไกลเข้าป่าที่เขาใหญ่ ครูฝึกต้องให้พวกเราเตรียมสิ่งของ อุปกรณ์ให้พร้อมสำหรับการเดินทาง ซึ่งจะต้องเตรียมเต๊นท์สำหรับพักแรมกลางทางด้วย เพระฉะนั้นสิ่งของจำเป็นต่างๆ ต้องจัดเตรียมใส่เป้ใบใหญ่ แบกกันหนักอึ้งทีเดียว แต่ที่ขาดไม่ได้คือ เชือก กระบอง เข็มทิศ และ มีดพก ใครลืมต้องลำบากมาก เนื่องจากต้องลุยป่า ลุยหญ้าสูงท่วมหัว ซึ่งระหว่างทางนันเต็มไปด้วยอันตรายมาก ต้องเดินทางไปตามที่ครูฝึกกำหนดเท่านั้น ใครเดินออกนอกเส้นทาง มีหวังหลงป่าหัวโตเป็นแน่
จากสุภาษิตที่เขาเตือนคนในสมัยโบราณเวลาจะเดินทางเข้าป่า จนมาถึงในยุคปัจจุบัน ก็ไม่ได้แตกต่างกันมากนัก สุภาษิตนี้นำมาใช้ได้ เวลาจะเดินทางไปไหน ก็ต้องเตรียมเสื้อผ้า ยาประจำตัว สิ่งของเครื่องใข้ที่จำเป็น จะได้สะดวก จัดกระเป๋าเดินทางต้องรอบคอบ ต้องตรวจรายการว่าครบไม่ครบอย่างไร เชื่อไหมครับ ครั้งหนึ่งผมต้องไปหาซื้อกางเกงใน ยาสีฟัน แปรงสีฟันอันใหม่ เพราะลืมเอามา นี่ก็เสียหายอย่างหนึ่ง
นอกจากนี้ เรายังนำมาใช้เตือนสติให้ทำงานทำการอะไรต้องคิดพิจารณาให้รอบคอบ ไม่ว่าท่านจะเป็นนักเรียน นักศึกษา หรือประกอบอาชีพอะไร ต้องใช้สติกำกับ ใช้ปัญญาพิจารณาใคร่ครวญให้รอบคอบเพื่อประกอบกิจการงานของท่าน มิฉะนั้นจะเกิดผลเสียหาย บางทีอาจถึงแก่ชีวิต เช่น
การไม่ตรวจสอบสภาพรถยนต์ ให้พร้อมสำหรับการขับขี่ เช่น ระบบเบรก ยางรถ ไฟหน้าและหลัง ฯลฯ เดินทางไปอาจเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงได้ หรือ หากขับขี่รถอย่างประมาท ดื่มสุราเมามายขณะขับรถ ท่านก็คงทราบดีว่าจะเกิดอะไรขึ้น แม้แต่ผู้เดินเท้า จะข้ามถนนหนทางก็ต้องไม่ประมาทเช่นกัน
ความจริงยังมีอีกหลายกรณีที่หากประมาทพลาดพลั้งถึงแก่พิการ และเสียชีวิต อีกหลายกรณีที่เกิดจากการไม่เตรียมพร้อม ไม่รอบคอบ ที่ทำให้คนมากมายต้องเสียใจ
จึงขอฝากท่านคิดพิจารณาไว้ว่า "เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า" ไม่ใช่สุภาษิตโบราณที่มีความหมายโบราณ แต่ความหมายนั้นทันสมัย ทันยุคเสมอ ถ้าเรานำมาใช้ให้เป็น ของดีๆ ที่เป็นภูมิปัญญาอย่างนี้ น่าส่งเสริมมาให้เด็กสมัยนี้ คนสมัยนี้ ได้เรียนรู้กัน และนำมาใช้
ภูมิใจไหมครับที่เราเกิดมาเป็นคนไทย
ภุมิใจไหมครับที่เรามีภาษาไทย อันประณีตและวิเศษอย่างนี้
ความเห็น (8)
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า ได้ยินใครก็ไม่รู้ต่อด้วยว่า "ได้หน้าอย่าลืมหลัง" อันนี้ออกแนวเรทไปหน่อย แถมเกย์อีกต่างหาก 555 ^ ^ จริงๆ แล้วคำนี้มันหมายถึงอะไรคะ ถ้าไม่ใช่ศัพท์แบบเฉพาะทางอย่างที่หนูว่า
สวัสดีครับ
ช่วงนี้ผมไม่ได้เข้าไปแวะเยี่ยมบันทึกของคุณซูซานเลย เพราะกำลังติดภารกิจอีรุงตุงนังไปหมด พอมีเวลาบ้างนิดหน่อยก็ทยอยบันทึกวันละบันทึกก็ต้องอาศัยช่วงกลางคืนหลังเลิกสอนแล้ว วันไหนเพลียก็หลับผล็อยไม่มีบันทึก ก็ต้องขออภัยจริงๆ
"ได้หน้าอย่าลืมหลัง" สำนวนนี้เจตนาสื่อความไปถึงการร่ำเรียนวิชาการความรู้ครับว่า เรียนรู้อะไรได้แล้วก็อย่าลืม หมั่นทบทวนตรวจสอบ ฝึกฝนให้คล่องแคล่วต่อไปจนเกิดความชำนาญ เวลาต้องการใช้ก็สามารถเอาออกาใช้ได้อย่างดี เช่น การเรียนรู้วิชาฟันดาบ ยิงธนู วิชาการต่อสู้ของคนโบราณ ครูสอนอะไรไปแล้ว ก็ต้องหมั่นฝึกฝนทบวนเป็นประจำ เป็นต้น
ส่วนที่ออกทางเกย์ คงเป็นการแผลง เพี้ยนไปในความหมายอื่น ก็หวาดเสียวครับ คนไทยก็มีนิสัยอย่างนี้แหละครับ การแปลง การปรับเปลี่ยนเอาไปใช้ในความหมายดีบ้าง ไม่ดีบ้าง ออกแนวขบขันบ้าง เป็นธรรมดาของคนไทย อย่างเช่นเพลงแปลง สำนวนแปลง ตัวอย่างเช่น "ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน" ก็แปลงเป็น "ชักน้ำเข้าลึก ชักปลาหมึกเข้าหม้อ" หรือ "รำไม่ดี โทษปี่โทษกลอง" ก็แปลงเป็น "รำไม่ดี หมูไม่กิน" เป็นต้นครับ
หาคำว่า อย่าตีงูให้แก่กา หว่านพืชจักเอาผล ผิจะจับจับจงมั่น ผิจะคั้นคั้นจนตาย ภายในอย่านำออก ภายนอกอย่านำเข้า อย่าผูกมิตรคนจร อย่าตีปลาหน้าไซ อย่าขุดคนด้วยปาก อย่าถากคนด้วยตา ครับ
แปลงเป็นสำนวนปัจจุบันว่าอย่างไร ครับ
KUY
สวัสดีคุณ นายกรเพชร สุภาษิตไทย หลายคำน่านำมาคุยกัน
เพราะแม้นคนรุ่นก่อนก็ยังไม่อาจหยั่งถึงความหมายของบางคำ
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า" ใช่คู่กับเข้าเมืองอย่าลืมเพื่อนครับ
สุภาษิตปักต์ใต้อีกคำที่ใช้กันอยู่ประจำ
"คือ แรกก่อนไปแวะมาแวะ พอเสือขบแพะไม่แวะไม่เวียน" หมายถึงยังไม่ได้สิ่งที่ต้องการหมั่นมาหามิได้ขาด แต่ได้ไปแล้วหายไปเลยครับ
ขอบคุณครับ สุภาษิตนี้มีความหมายดีมากครับ ตอนนี้ผมก็กำลังหาอยู่ว่า เพื่อนที่เคยแวะเวียนมาฝากลูกฝากหลาน ทำไมหายศีรษะไปเลย ล่าสุดโทร.มาว่า จะมาเยี่ยม มิหนำซ้ำยังว่าผมเป็นคนหายหน้าหายตาไป แหม! มันน่า.....จริงๆ เลยครับ
ผมหาคำสุภาษิตที่หมายความว่า คนที่ไม่เคยมีมาก่อน พอมีแล้วชอบพูดโอ้อวด
นอกจากคำว่า คางคกขึ้นวอ แมลงปอได้ตุ้งติ้ง แล้วมีคำไหนอีกครับ
ผมหาคำสุภาษิตที่หมายความว่า คนที่ไม่เคยมีมาก่อน พอมีแล้วชอบพูดโอ้อวด
นอกจากคำว่า คางคกขึ้นวอ แมลงปอได้ตุ้งติ้ง แล้วมีคำไหนอีกครับ