สุขภาพจิตกับการทำงาน

“ a sound mind in a sound body” แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า จิตที่สดใสนั้นย่อมอยู่ในร่างกายที่สมบูรณ์

โดยทั่วไปเมื่อกล่าวถึงสุขภาพ คนเรามักเข้าใจว่าเป็นสุขภาพทางกายเท่านั้น ซึ่งไม่ถือว่าผิดเสียทีเดียว ก็เพราะว่าเมื่อเราได้ทราบสภาพทางกายแล้ว สุขภาพทางกายนั้นก็จะแสดงให้ทราบถึงสุขภาพทางจิตได้ เพราะทั้งสองอย่างนี้มีความสัมพันธ์กันดังคำกล่าวที่ว่า “ a sound mind in a sound body” แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า จิตที่สดใสนั้นย่อมอยู่ในร่างกายที่สมบูรณ์ ทั้งนี้เพราะร่างกายและจิตใจมีความสัมพันธ์ที่เชื่อมกันจนแยกไม่ออกนั่นเอง อาทิเช่น จิตใจที่มีความทุกข์ร้อน กระวนกระวาย ก็พลอยทำให้กินไม่ได้นอนไม่หลับ ร่างกายทรุดโทรม เป็นทางที่จะทำให้เกิดโรคภัยต่างๆมาเบียดเบียนเราได้ เช่นเดียวกัน ถ้าร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงปราศจากโรคภัย จิตใจก็สุขสบายไม่มัวหมอง เหมือนดั่งพุทธภาษิตที่ว่า “อโรคฺยปรมา ลาภา” ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ ดังนั้นไม่เพียงต้องบำรุงกายเท่านั้น จิตใจก็ไม่ยิ่งหย่อนกว่ากันจำเป็นต้องบำรุงให้มากเช่นกัน เราจึงควรให้ความสนใจกับเรื่องสุขภาพจิตให้มากขึ้นด้วยปัจจุบันสังคมของเรามีปัญหาเกิดขึ้นมากมาย ทั้งปัญหาอาชญากรรมที่เพิ่มความรุนแรง มากขึ้น ปัญหาครอบครัวที่ไม่มีความสุข ปัญหาเศรษฐกิจที่รุมเร้า การหย่าร้างที่มีอัตราสูงขึ้นการมีอารมณ์พลุ่งพล่านอย่างไม่มีเหตุผล การความคุมสติสัมปชัญญะไม่ได้ ชอบทะเลาะวิวาท ไปจนถึงการกระทำผิด ทำร้ายร่างกายผู้อื่น หรืออาจถึงขั้นร้ายแรงขนาดฆ่าคนตายได้ ต้นเหตุของสิ่งเหล่านี้อยู่ที่ไหน ก็อยู่ที่จิตใจของเรานั่นเอง พระพุทธองค์ได้ตรัสถึงความสำคัญของใจไว้ว่า “ การกระทำทุกอย่างมีใจเป็นใหญ่ ใจเป็นประธาน ทุกอย่างสำเร็จได้ด้วยใจ” ดังนั้นจิตใจจึงเป็นเรื่องที่มีบทบาทต่อชีวิตของมนุษย์มาก คนจึงให้ความสนใจศึกษา เรียนรู้ และค้นคว้าเกี่ยวกับจิตใจมากขึ้น ธีโอดอร์ รูสเวลท์ ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา ได้กล่าวไว้ว่า “ส่วนผสมเดียวที่สำคัญที่สุดในสูตรแห่งความสำเร็จก็คือ การรู้จักเข้ากับคนอื่น” นั่นก็หมายความว่า การรู้จักปรับตัวให้เข้ากับผู้อื่นเป็นปัจจัยที่สำคัญ จะนำมาซึ่งความสำเร็จในการทำกิจกรรม การงานต่างๆ ไม่มีงานใดที่สำเร็จโดยง่ายเสมือนโรยด้วยกลีบกุหลาบ ไม่มีงานใดที่ไม่ผิดพลาดก่อนจะสัมฤทธิ์ผล ไม่มีงานใดที่คนๆเดียวจะทำได้สำเร็จ การทำกิจการงานใดนั้น ต้องอาศัยคนหมู่มาก ช่วยกันคิด ช่วยกันทำจึงจะบรรลุผล เมื่อมากคน ก็มากความ คำกล่าวนี้ย่อมจริงแท้แน่นอน เพราะคนทุกคนย่อมมีความเป็นปัจเจกในตัวตนมากน้อยต่างกัน มีความคิด ความเห็น มุมมองที่ต่างกัน มีนิสัยใจคอที่ต่างกัน มีพื้นฐาน ความเป็นมาที่ต่างกัน แทบจะทุกสิ่งที่ต่างกัน เราจะทำอย่างไรเพื่อให้คนที่มีความแตกต่างกันเช่นนี้ ทำงานให้บรรลุจุดมุ่งหมายได้ นั่นคือ การปรับตัวคนในโลกใบนี้แต่ละคนย่อมมีความขัดแย้ง ความคับข้องใจด้วยกันทั้งสิ้น จะต่างเพียงว่าใครมีมากน้อยกว่ากันเท่านั้น เมื่อคนเรามีความตึงเครียด บุคคลเมื่อทำงานร่วมกันย่อมต้องพบเจออุปสรรคต่างๆ ที่ต้องร่วมแก้ไขไม่เว้นแต่ละวัน นับแต่ปัญหายากที่สุด จนถึงปัญหาหยุมหยิมเล็กๆน้อยๆ สารพัด เช่น นักเรียน จะต้องเจอปัญหาเรื่องการเรียน การทำงานกลุ่ม การเข้ากับเพื่อน เป็นต้น ส่วนผู้ใหญ่ ก็อาจจะเกิดปัญหาในเรื่องต่างๆเช่น ไม่มีเพื่อน ไม่มีโอกาส ไม่เข้าใจกัน ความขัดแย้งทางความคิด ฯลฯ ซึ่งเป็นสาเหตุที่ให้เกิดความคับข้องใจตามมา ซึ่งความคับข้องใจตัวนี้จะเป็นสิ่งขัดขวางและรบกวน ทำให้งานที่ทำไม่บรรลุเป้าหมายได้ ดังนั้นบุคคลจึงต้องแสวงหาวิธีการที่จะกำจัดความคับข้องใจให้ลดลงหรือหมดไป การรู้จักปรับตัวเองให้เข้ากับคนอื่น จึงเป็นหนทางที่ง่ายและถูกเลือกใช้เป็นอันดับแรกผู้ที่มีสุขภาพจิตดีเท่านั้นจึงจะสามารถต่อสู้กับสถานการณ์ต่างๆได้ดี และปล่อยให้สถานการณ์นั้นผ่านไปด้วยการกระทำที่ถูกต้องมีผู้รู้ได้กล่าวไว้ว่า “คนที่มีสุขภาพจิตดีย่อมมีมีร่างกายที่แข็งแรงควบคู่ไปด้วยเสมอ มีอารมณ์มั่นคง สามารถทำงานและปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี ” ดังนั้น เราจึงพอสรุปถึงหลักสำคัญของสุขภาพจิตที่ดีคือ การป้องกันไม่ให้เกิดความบกพร่องทางจิต สามารถปรับตัวให้เข้ากับคนอื่นหรือสิ่งแวดล้อมได้ดี มีความสามารถในการสร้างสรรค์ มีทัศนคติที่ดีต่อสังคม รู้จักใช้ความสามารถของตนทำประโยชน์ให้แก่สังคมอย่างเต็มที่ และดำรงชีวิตอยู่ในสังคมอย่างมีชีวิตชีวา ด้วยความรื่นเริง สุขภาพจิตที่ดี นั้นเกิดจากองค์ประกอบหลายอย่างได้แก่ กรรมพันธุ์ เป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่เกิด เป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ จึงมีบทบาทที่จำเป็นต่อชีวิต และเป็นจุดเริ่มต้นของสุขภาพจิตที่ดี ซึ่งถูกกำหนดโดยยีน ที่ถ่ายถอดมาจากบรรพบุรุษ เช่น ความสามารถทางสมอง สภาพอารมณ์ และจิตใจ รวมทั้งลักษณะการพัฒนาทางร่างกายและจิตใจด้วย สิ่งแวดล้อม เริ่มมีตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์มารดา และภายหลังคลอดออกมาสู่โลกภายนอกได้แก่ สิ่งแวดล้อมก่อนเกิด คือ การปฏิบัติบำรุงรักษาตัว เกี่ยวกับสุขภาพอนามัย และสวัสดิภาพของมารดา ซึ่งอาจกระทบต่อบุตรในครรภ์ได้ สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ คือสิ่งไม่มีชีวิตที่อยู่รอบตัวเรา เช่น บ้าน ดินฟ้าอากาศ สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพ คือ สัตว์ พืช ที่อยู่อาศัย ยารักษาโรค การกินอาหาร สิ่งแวดล้อมทางเศรษฐกิจ คือ ฐานะของบุคคล ครอบครัว ชุมชน ซึ่งส่งผลต่อบุคคลในชุมชนนั้น สิ่งแวดล้อมทางสังคม คือ คนกลุ่ม ชน หรือชุมชนต่างๆ รวมทั้งอุดมการณ์และสภาพการณ์ที่สืบเนื่องมาจากการกระทำและความคิดของตนเอง ได้แก่ ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนา วัฒนธรรม เป็นต้น การปฏิบัติต่อสุขภาพ ได้แก่พฤติกรรมที่เกี่ยวกับสุขภาพ ซึ่งแสดงออกตามทัศนคติของแต่ละบุคคล ซึ่งมีความสำคัญมาก เพราะ คนเราถึงแม้จะมีกรรมพันธุ์ดี สิ่งแวดล้อมดี แต่การปฏิบัติต่อสุขภาพไม่ดีแล้วก็จะเป็นผลเสียต่อสุขภาพจิตเช่นกัน ซึ่งองค์ประกอบทั้งสามย่อมส่งผลต่อสุขภาพจิตของตนเองอย่างมากและเป็นเหตุให้คนมีปัญหาด้านสุขภาพจิตได้ เราจะทำอย่างไรเพื่อให้เป็นผู้มีสุขภาพจิตที่ดี มีผู้รู้ได้ให้แนวคิดเกี่ยวกับเรื่องสุขภาพจิตดีไว้ 3 ประการ ดังนี้เป็นผู้เข้าใจตนเองได้ดี ไม่ตกเป็นทาสของอารมณ์กลัว โกรธ รัก อิจฉา หรือกังวล สามารถยอมรับความผิดหวังอย่างกล้าหาญ ใจกว้างยอมรับความคิดของผู้อื่น มีความพอใจและยินดีในความสำเร็จเล็กๆน้อยๆเป็นผู้เข้าใจผู้อื่นได้ดี มีความรู้สึกว่าเป็นส่วนหนึ่งของสังคม รับผิดชอบต่อเพื่อนบ้าน หรือบุคคลอื่นที่เกี่ยวข้อง สามารถที่จะเป็นผู้นำและผู้ตามได้ดีเป็นผู้สามารถเผชิญกับความจริงแห่งชีวิตได้ มีความรับผิดชอบต่อปัญหา หรืออุปสรรคที่เกิดขึ้นกับตนเองด้วยเหตุนี้ เราจึงต้องหันมาสนใจเกี่ยวกับสุขภาพจิตกันเสียแต่แรกเริ่ม โดยป้องกันตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์มารดา จนกระทั่งผ่านวัยเด็กเติบโตเข้าสู่วัยรุ่น วัยผู้ใหญ่ และวัยชราที่เดียว

เขียนใน GotoKnow โดย อิฐ ณ ลาซาล
ใน วรรณกรรมนิทัศน์

คำสำคัญ (Tags): #ภาษาไทย#จิตวิทยา#สุขภาพจิต

หมายเลขบันทึก: 128111เขียนเมื่อ 14 กันยายน 2007 15:26 น. ()แก้ไขเมื่อ 22 มิถุนายน 2012 16:46 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน