รู้จักมักคุ้น

บันทึกบทเก่า ถึงการมองผู้คน การเรียนรู้ทำความเข้าใจ ในแต่ละจังหวะของชีวิต แต่ละความหมายที่ผ่านเข้ามา ว่าเรารู้จักมักคุ้นกันมากน้อยเพียงใด

รู้จักมักคุ้น รู้จักมักคุ้น

31 พฤษภาคม 2549
 
เมื่อผู้คนเริ่มแรกจะต้องทำการรู้จักผู้คนอื่นๆ เรื่องราวการเรียนรู้เข้าใจเพื่อให้เกิดความมักคุ้นจึงเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามมาอย่างปฏิเสธมิได้ และขั้นตอนนี้ก็กลายเป็นหนึ่งในทักษะชีวิตมนุษย์ ด้วยเพราะความจำเป็นจากคำตอบในแต่ละวันของชีวิตผู้คน ล้วนต้องพบเจอกับผู้คนแปลกหน้า หน้าแปลก และหน้าใหม่อยู่เสมอ ดังนั้นขั้นตอนอันจำเป็นของการมีชีวิตอยู่ โดยปราศจากซึ่งทักษะเพื่อทำความรู้จักกับผู้คน จึงกลายเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ของชีวิตผู้คน 

แต่สำหรับทักษะเหล่านี้ กลับมีเรื่องราวและเสน่ห์อันมากมายมหาศาลรายล้อมเสมอ โดยไม่ต้องเอ่ยถึงเรื่องราวและชีวิต และความรู้สึกของผู้คนทั่วไปที่แตกต่างกัน จากทั้งหน้าตาท่าทาง ร่างกายและจิตใจเท่านั้นแต่ยังรวมถึงเรื่องราวเนื้อหาการทำความรู้จักกันนั้น ต้องอาศัยความเป็นตัวตนของแต่ละคน บางครั้งอาจอาศัยทักษะพื้นฐานแค่เพียงเปลือกนอกจากมารยาทสังคม เพื่อนำไปสู่การรับรู้เข้าใจตัวตนแท้จริงภายใน หรือบางคนอาจเป็นคนที่ผู้อื่นมิอาจสัมผัสเบื้องลึกได้เลย บางครั้งบางคนอาจหน้าตาน่ากลัว ที่เอ่ยปากพูดคุยกับผู้คนได้อย่างน่ารักน่าชัง บางคนดูละมุนละไมน่าเอ็นดูกับผู้คน พร้อมกับมือไขว่หลังซึ่งกำมีดเอาไว้ หรือกระทั่งเรื่องราวการปรับตัวบางอย่างเมื่อชีวิตและโลกรอบข้างแปรเปลี่ยน ผู้คนก็ต่างต้องปรับตัว เรียนรู้และเข้าใจความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชีวิตของเขาแต่ละคน ยิ่งไม่ต้องเอ่ยอ้างถึงข้อความของสุนทรภู่ ในบทพระอภัยมณีที่ว่า ใจคนนั้นยากแท้หยั่งถึง เพราะแค่เพียงลำพังหน้าตา ก็ยังยากจะหยั่งลงไปได้ 

ดังนั้นขั้นตอนแรกเริ่มก่อนรู้จักมักคุ้น เพื่อสร้างความคุ้นเคยเข้าใจในตัวตนของกันและกัน จึงเป็นสิ่งที่แต่ละคนต่างต้องมีบทเรียนเฉพาะส่วนตัว เพราะเมื่อเรามีข้อปลีกย่อยอันไม่คล้ายกัน จากร่างกายจิตใจบนเส้นทางและวิถีอันแตกต่าง ทักษะบางอย่างที่ต้องอาศัยตัวตนของเราเป็นเครื่องมือนำทาง จึงแตกต่างอย่างชัดเจน ครั้งหนึ่งมีเรื่องเล่าถึงการรู้จักผู้คน ที่ได้รับการถ่ายทอดจากเรื่องราวการเปิดโอกาสให้เด็กพิการทางสมอง ซึ่งไม่ค่อยได้มีโอกาสในการเรียนรู้ และเข้าใจผู้คนโดยทั่วไปมากนัก ได้มีศักยภาพในการปรับตัวเข้ากับสังคม โดยเพิ่มเติมบทเรียนการเรียนรู้ ผ่านการโอบกอดสัมพันธ์และทะนุถนอมสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การนำสัตว์มาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตการเรียนรู้ของเขาเหล่านั้น หรือกระทั่งการเลี้ยงดู สัมผัส โอบกอด และมีชีวิตอยู่ร่วมกัน ก็เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยกระตุ้นให้เขาสามารถปรับตัว เพื่อเข้าสู่สังคมแห่งการเรียนรู้อันหลากหลายซับซ้อนของสังคมมนุษย์ได้อย่างไม่ยากเกินไปนัก จากเพียงกอดสัตว์ตัวอุ่นๆ เพื่อไปเรียนรู้สิ่งซึ่งซ่อนในตัวอุ่นๆของผู้คน 

ไม่แต่เพียงการสัมผัสเรียนรู้จากสัตว์ จะเป็นส่วนหนึ่งของผู้ด้อยโอกาสทางสังคมเท่านั้น แต่ผู้คนปกติที่มีโอกาสทางสังคม ก็ยังต้องเรียนรู้จากความสัมพันธ์ของสัตว์ร่วมโลก ขั้นตอนหนึ่งอันน่ารักก็คือ การเรียนรู้จากหมาแมวสัตว์เลี้ยงใกล้ตัว ซึ่งสามารถนำพาเราไปสู่เรื่องราวอันซับซ้อนงดงาม หลายครั้งที่เราต้องเรียนรู้ว่า การเดินเข้าหาหมาสักตัวก่อนจะลูบหัวลูบตัวนั้น ยังต้องมีอากัปกิริยาบางอย่างเพิ่มเติม การสังเกตอาการของหางที่กระดิกอย่างยินดีไปมา คือหนึ่งในสัญญาณแบบง่ายๆ ซึ่งเพียงพอแค่ทักษะเบื้องต้น เพราะยังอาจจะมีธรรมชาติความชื่นชอบบางอย่าง ซึ่งเขาแต่ละตัวเลือกที่จะชื่นชอบ หรือกระทั่งเลือกจะชื่นชมกับคนบางคนซึ่งเราต้องเรียนรู้เอาเอง แต่ทักษะเบื้องต้นที่เราต้องเดินเข้าไปหาเขานั้น ยังจำเป็นต้องอยู่ในสายตา ให้เขาเห็นตัวเราเห็นแต่ละก้าว และเห็นถึงกิริยาอาการของเรา โดยห้ามผลีผลามเข้าหาจากด้านหลัง หรือด้านข้างตัวเขาโดยเด็ดขาด เท่ากับบทเรียนที่เราจะต้องเรียนรู้ว่า กลไกป้องกันตัวของเขา อาจเป็นบาดแผลรอยเขี้ยวซึ่งจมในเนื้อตัวของเรา 

ก้าวย่างในการเดินเข้าหาหมา เป็นหนึ่งในทักษะการเรียนรู้ ที่ง่ายดายกว่าการเดินเข้าหาม้า เมื่อครั้งหนึ่งมีโอกาสนั่งคุยกับเพื่อน ซึ่งเริ่มต้นการเรียนขี่ม้า เขาเริ่มต้นบทเรียนแต่ละบทด้วยการทำความเข้าใจ เท่ากับการบอกเล่าให้ฟังถึงธรรมชาติอันหวาดระแวงบางอย่างของม้า ซึ่งเราต้องเรียนรู้ธรรมชาติของเขา ท่ามกลางทักษะในการเดินก้าวย่างเข้าหาเขา โดยให้อยู่ในสายตาของเขาตลอด ให้เขาเห็นเราก่อนเสมอก่อนที่เราจะสัมผัสตัวเขา ตบบ่าตบคอก่อนจะขึ้นขี่ ห้ามเดินเข้าหาจากด้านข้างและจากด้านหลัง เพราะเขาจะทิ้งบทเรียนด้วยรอยกีบเท้าของเขาไว้ในร่างกายแต่ละส่วนของเรา โดยที่เราอาจจะไม่ต้องการ 

ซึ่งทั้งบทเรียนของหมาและม้า ล้วนบอกสอนให้รับรู้ว่า อย่าพึงเดินเข้าหาจากด้านข้างและด้านหลังซึ่งแทบจะไม่แตกต่าง กับบทเรียนของการรู้จักมนุษย์เช่นเดียวกัน ที่เราไม่ควรจะเดินเข้าหาตัวตนของเขาจากด้านข้างและด้านหลังชีวิตเขา เพราะเรามิอาจรู้ได้ว่า เขาจะมีกลไกในการป้องกันตัวตน ท่ามกลางความหวาดระแวงในใจเขาเช่นไร ที่จะทำให้เราได้รับบทเรียนจากการทำความรู้จัก จากเข้าหาเขาแบบผิดตำแหน่งแห่งหน เพราะสิ่งที่มิอาจปฏิเสธได้ของใจผู้คนก็คือ ทุกคนล้วนมีกำแพงใสๆบางๆไว้คอยขวางกั้น ก่อนที่จะผ่านถึงการสื่อสารเรียนรู้ เข้าใจ และรู้จักมักคุ้น โดยในแต่ละจังหวะของตัวตน ที่เราจำเป็นต้องก้าวผ่านกำแพงเหล่านี้ให้ได้ก่อน ก้าวให้เขาเห็น ก่อนที่เราจะทำให้เขารับรู้ตัวตนของเรา 

หรือกระทั่งว่าอากัปกิริยาของเรา ระหว่างการเดินเข้าหาจะเป็นสิ่งที่บ่งบอกให้เขาสื่อสารกับเราเองว่าจะให้เราเข้าใจตัวตนของเขาได้มากน้อยเพียงใด มีระยะใกล้ไกลจากตัวตนของเขาเป็นเครื่องหมายแสดงออกให้เรารู้ว่าเขาทลายกำแพงเหล่านั้นออก เช่นเดียวกับหลักปฏิบัติในการจัดชั้นความลับของฐานข้อมูล ว่าจะเผยแพร่กับผู้คนได้ร่วมรับรู้ได้มากน้อยเพียงใด หรือจัดระยะความสัมพันธ์แบบไข่แดงไข่ขาวของชีวิต ที่จะทำให้เราก้าวกำแพงซึ่งมองไม่เห็น เพื่อก้าวไปสู่หัวใจแห่งไข่แดง และหัวใจของชั้นฐานความลับสุดยอดที่รับรู้เพียงบางคน ในชีวิตผู้คนแต่ละคนได้อย่างไร โดยมีตัวตนของเขาเป็นดั่งฐานข้อมูล และมีจิตวิญญาณเป็นดั่งไข่แดง 

ในบทหนึ่งของเจ้าชายน้อย มีเรื่องราวความสัมพันธ์ผ่านตัวตน เมื่อเรื่องราวคล้ายกับว่า สุนัขจิ้งจอกพยายามบอกกล่าวถึงเรื่องราวของการรู้จักกัน ว่าจำเป็นต้องรู้จัก ต้องสัมพันธ์กับความเชื่องในตัวตนของเขาและเรา เราจึงจะได้รับรู้ถึงความคุ้นเคย โดยไม่ว่าจะอย่างไร คำตอบจากการสร้างความคุ้นเคย การทลายกำแพง การสื่อสารให้เขารับรู้แต่ละขณะของชีวิตเราก่อนย่างก้าวเข้าหาเขา ล้วนแฝงอยู่ในท่วงท่าแต่ละช่วงเวลาของรายละเอียด ซับซ้อนและเรียกร้องอยู่อย่างสม่ำเสมอ ซึ่งบางครั้งอาจไม่ใช่เพียงคำตอบของปัจจุบัน แต่อาจเป็นคำตอบของอนาคตประกอบเพิ่มเติมเข้าไป 

ดังนั้นลำพังเพียงความตื้นเขิน ของคำว่าคนคุ้นเคยและรู้จักมักคุ้นกันนั้น จึงไม่ใช่ลำพังแค่การหยุดนิ่งเพื่อทำความเข้าใจเรื่องราวเหล่านี้แบบตายตัว หากยังต้องมองจากสัญลักษณ์แห่งอำนาจที่แอบซ่อนอยู่ในตัวอักษร เพราะไม่ใช่แค่เพียงดำรงอยู่ท่ามกลางความคุ้น และเคยชินของชีวิตผู้คนแต่ละคนเท่านั้น ที่จะทำให้เรารู้เห็นตัวตนอันแท้จริง 

เพราะสิ่งซึ่งซ่อนตัวอยู่ภายใต้การเข้าใจรับรู้สื่อสาร คือการเพิ่มเติมด้วยชั่วขณะที่เปลี่ยนแปลงไปของชีวิต เพิ่มความยากของหลักปฏิบัติอันต้องสัมพันธ์กาลเวลา และเพิ่มรอยหยักของกำแพงที่ยังต้องยกชั้นตามความเปลี่ยนแปลงของชีวิต เพราะไม่ว่าจะเป็นเรื่องราวใดก็ตามในโลกนี้ ทุกเรื่องราวของชีวิตผู้คนล้วนมิอาจหลุดพ้นกฎเกณฑ์ของความเปลี่ยนแปลง ดังนั้นความคุ้นเคยและการรู้จักมักคุ้น จึงเดินทางไปพร้อมกับกฎเกณฑ์อันขัดแย้งกันนี้อยู่เสมอ หมุนเวียนและเปลี่ยนผ่านให้ชีวิตได้ก้าวย่างต่อไป ท่ามกลางการเรียนรู้เรื่องความมักคุ้น ซึ่งต้องคุ้นเคยโดยสัมพันธ์กับความเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ไม่ใช่เพียงการรู้จักผิวเผิน โดยการหยุดนิ่งทุกสิ่งไว้กับการรับรู้ของเราเพียงลำพัง

เขียนใน GotoKnow โดย Kati
ใน สู่ฝันอันยิ่งใหญ่

คำสำคัญ (Tags): #ความสัมพันธ์ของมนุษย์#ความเรียง#จิตวิทยา#มุมมองความสัมพันธ์#รู้จักมักคุ้น

หมายเลขบันทึก: 109515เขียนเมื่อ 8 กรกฎาคม 2007 10:38 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 18:08 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น